Karaciğer Yağlanması Neden Olur?
Karaciğer yağlanması genellikle yaşam tarzı koşulları ve diğer hastalıklarla bağlantılı olarak ortaya çıkar. Temelde vücutta çok fazla yağ üretildiğinde ya da vücudun yağı yeterince verimli işleyemediği durumlarda ortaya çıkar. Fazla yağ karaciğer hücrelerinde depolanır ve hastalığa neden olur. Karaciğerde yağ birikmesine neden olan durumlar şöyle sıralanabilir:
- Uzun süre veya çok miktarda alkol tüketmek: Alkole bağlı karaciğer hastalığının ilk aşaması karaciğer yağlanmasıdır. Alkol nedenli karaciğer hastalıkları ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulur.
- Obezite
- Kan şekerinin yüksek olması
- İnsülin direnci
- Kandaki yüksek yağ seviyeleri ve özellikle yüksek trigliserit seviyesi
- Gebelik
- Hızlı kilo vermek
- Hepatit C gibi enfeksiyon hastalıkları
- Bazı ilaç türlerinin yan etkileri
- Bazı genler karaciğer yağlanması riskini artırabilir.
Karaciğer Yağlanması Belirtileri Nelerdir?
Birçok hastada karaciğer yağlanmasının belirgin belirtileri olmaz. Bu nedenle belirtiler üzerine tespit edilmesi zordur. Risk oluşturan koşullara sahipseniz doktorunuzdan bunu kontrol etmesini isteyebilirsiniz. Karaciğer yağlanması çoğu zaman başka hastalıklar için yapılan kontroller sırasında ortaya çıkar. Nadir olarak belirti verdiğinde bunlar şöyledir:
- Karnın sağ üst tarafında ağrı
- Aynı yerde dolgunluk ya da rahatsızlık hissetmek
Karaciğer yağlanması tedavi edilmediğinde ve ilerlediğinde karaciğerde yaralar meydana gelebilir. Bunlar karaciğer fibrozu adıyla anılır. Fibroz şiddetlenirse siroz hastalığı olarak tanımlanır. Siroz belirtileri şunlardır:
- İştahsızlık ve kilo verme
- Güçsüzlük
- Yorgunluk
- Burun kanaması
- Cilt kaşınması
- Tenin ve göz aklarının sararması
- Cilt altında kılcal damarların belirginleşmesi
- Karın ağrısı ve şişmesi
- Bacaklarda şişme
- Erkeklerde göğüslerin büyümesi
- Bilinç bulanıklığı
Karaciğer Yağlanmasına Ne İyi Gelir?
Karaciğer yağlanmasını gidermek için genellikle bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak ve buna neden olabilecek durumların ortadan kaldırılması amaçlanır. Çoğu durumda bu önlemler etkili olur. Bunun dışında yağlanmayı ortadan kaldıran bir ilaç yoktur. Karaciğer yağlanması yaşayanların şunlara dikkat etmesi önerilir:
- Alkollü içeceklerden kaçınmak
- Sağlıklı ve az yağ içeren yiyecekler tercih ermek
- Kilo vermek için çabalamak
Karaciğer yağlanması daha ileri komplikasyonlara yol açtıysa ilaç, ameliyat gibi tedaviler gerekli olabilir. Bu aşamada da yaşam tarzı değişiklikleri ve sağlıklı beslenme önem taşır. Komplikasyonlar ilerlediğinde karaciğer yetmezliğine yol açabilir, yaşamı tehdit edebilir. Bu nedenle karaciğer yağlanmasını ciddiye almak ve yaşam tarzını değiştirmek önemlidir.
Karaciğerdeki Yağlanmayı Gidermek İçin Ne Yapmak Gerekir?
Karaciğer yağlanmasının tedavisinde beslenme odaklı yaşam tarzı değişikliklerinin büyük önemi bulunur. Durumunuza ve nedenlerine bağlı olarak doktorunuz dikkat etmeniz ve değiştirmeniz gerekenleri belirler. Bu değişiklikler çoğu zaman şunları içerir:
- Fazla kiloları vermek
- Alkolden uzak durmak
- Fazla kalorili, katı ve trans yağ içeren bir beslenme düzeninden uzak durmak
- Haftanın çoğu günü en az 30 dakika egzersiz yapmak
- Herhangi bir takviye veya doğal takviye kullanmadan önce doktora danışmak
Birçok hasta için beslenme düzenini değiştirmek büyük önem taşır. Bu ileriki komplikasyonların riskini azaltmak için de gereklidir. Karaciğer yağlanmasını gidermeye yardımcı olan bir beslenme düzeni şunları içerir:
- Bitkisel besinlere daha fazla yer vermek sağlıklı beslenme için gereklidir. Meyveler, sebzeler, baklagiller ve tam tahıllar gibi bitkisel besin gruplarını daha sık tercih edebilirsiniz.
- Rafine karbonhidratları azaltmanız önerilir. Bunlar beyaz un, beyaz ve esmer şeker ve bunlarla yapılan hamur işlerini, tatlıları içerir.
- Katı yağlardan ve hayvansal yağlardan uzak durmanız önerilir. Yağlı etler, kuyruk yağı, tereyağı, margarin gibi yağları daha az tercih edebilirsiniz. Aynı şekilde trans yağ da önerilmez.
- Yemeklerinizde sıvı ve bitkisel yağları tercih etmeniz ve az yağlı yemekler yemeniz önerilir. Kızartmalardan uzak durmayı deneyebilirsiniz.
- Karaciğer yağlanması yaşıyorsanız alkolden uzak durmanız gerekir. Bu yağlanmayı artıran temel nedenlerden biridir.
- Doktorunuzun önerdiği tedavi planına ve önerilere sadık kalmanız önemlidir.
Karaciğeri En Hızlı Ne Temizler?
- Alkolik karaciğer hastalığının gelişmesini önlemek için rutin olarak erkekler günde üç içkiden fazla, kadınlar ise günde iki içkiden fazla tüketmemelidir.
- Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı geliştirme riskinizi azaltmak için sağlıklı beslenerek ve düzenli olarak egzersiz yaparak vücut kitle indeksinizi normal aralıkta (18 ila 25) koruyun.
- Karaciğer hastalığı için aşağıdaki risk faktörlerine sahipseniz, kronik karaciğer hastalığı yıllarca sessiz kalabileceği ve tanınmayabileceği için taramaya gitmeniz önemlidir.
- Aşırı alkol kullanımı
- Ailede karaciğer hastalığı öyküsü
- Hepatit C için risk faktörlerine sahipseniz, hastaların yaklaşık yüzde 50’si enfekte olduklarını bilmediğinden, tarama hakkında doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
- Karaciğere iyileşme için en iyi şansı sağlamak için tüm alkol tüketimi durdurulmalıdır.
Karaciğer Yağlanması Olan Ne Yemeli Ne Yememeli?
- Karaciğerinizde daha fazla yağ birikmesine neden olan doymuş yağlardan uzak durun.
- Kümes hayvanları, yağsız beyaz et hariç
- Tam yağlı peynir
- Yoğurt, az yağlı hariç
- Kırmızı et
- Hurma veya hindistancevizi yağlarıyla yapılan fırınlanmış ürünler ve kızarmış yiyecekler.
- Şeker, normal soda gibi şekerli ürünler ve yüksek fruktozlu mısır şurubu da dahil olmak üzere şeker eklenmiş diğer yiyecekler.
- Yağlı karaciğer hastalığınız aşırı alkol tüketiminden kaynaklanıyorsa hiç içmemelisiniz. Daha ciddi karaciğer hasarına yol açabilir.
- Vücut ağırlığınızın sadece yüzde 5’ini düşürmek bile karaciğerinizdeki yağı azaltabilir. Vücut ağırlığınızın yüzde 7 ila yüzde 10’unu kaybederseniz iltihaplanmayı ve karaciğer hücrelerinizin yaralanma olasılığını azaltırsınız.
Karaciğer Yağlanmasına Hangi Yiyecekler Zararlı?
- Uzmanlar, günlük diyet çizelgenizden unlu mamullerin tamamen çıkarılması gerektiğini öne sürüyorlar. Her şeyden önce, bu maddeler şeker bakımından yüksektir ve obeziteye yol açabilir. Beyaz unun sindirimi zordur ve ayrıca karaciğerde yağ birikmesine neden olur.
- Ara sıra az miktarda gazlı içecek tüketmek sorun değil, ancak düzenli tüketimi karaciğerinize zarar vermeye başlayabilir ve çeşitli karaciğer komplikasyonlarının gelişmesine neden olabilir.
- Alkol alıyorsanız ve karaciğerinize bakım yapıyorsanız, hemen bırakmanız gereken ilk şey budur.
- Makarna, pizza bisküvi, beyaz undan yapılan ekmek gibi gıdaları tüketmekten her zaman kaçınılmalıdır.
- Patates kızartması, gofret, hamburger ve pizza karaciğerinize iyi gelmez. Bu gıda maddeleri doymuş yağ veya trans yağ içeriği bakımından yüksektir ve sindirimi zordur.
