Gizli şeker ile baş etmek aslında sandığınız kadar zor değil. Bu nedenle gizli şekeri olanlar için hazırladığım diyet uygulayabilirsiniz.
Gizli Şeker Nedir?
Tıpta pre-diyabet olarak adlandırılan ve halk arasında gizli şeker olarak bilinen bu rahatsızlık, kan şekerinin olması gereken seviyeden daha yüksek olması ancak bu seviyenin diyabet tanısı koymaya yeterli olmamasını ifade eder. Genellikle insülin direnci olan kişilerde gizli şekere rastlanır ve kişiler diyabet hastası olarak değil diyabet hasta adayı olarak adlandırılır.
Gizli Şeker Belirtileri Nelerdir?
Diğer pek çok rahatsızlıkta olduğu gibi gizli şekerde de bazı belirtiler kendini göstermektedir. Belirtilerin bir çoğu diyabetik belirtilerle benzerlik gösterir çünkü bu kişiler de diyabet hasta adayıdır. Bu yüzden diyabette görülen belirtiler gizli şekerden şüphelenmek için yeterli olarak kabul edilir. Aşağıda yer alan gizli şeker belirtileri açlık-tokluk kan testiyle birlikte tanı koymak için yeterlidir.
- Çok sık acıkma, açlığa tahammül edememe, çok hızlı yemek yeme
- Vücut ağırlığında artış, kilo alma, obezite
- Yüksek kan basıncı
- Ani sinir ve öfke patlamaları
- Su tüketiminin normalin üstüne çıkması
- Uyku problemleri
- Bulanık görme, odakta zorlanma
- Halsizlik, yorgunluk
- Ciltte meydana gelen renk değişiklikleri
- Susuzluk, ağızda kuruma hissi
- Kolesterolün artması
Gizli Şeker Kimlerde Görülür?
Halk arasında gizli şeker olarak da isimlendirilen bu rahatsızlık toplumumuzda tahmin edildiğinden daha yaygındır. Hatta yapılan araştırmalar Türkiye’de her 3 kişiden 1’inin gizli şeker hastası olma ihtimalini ortaya koymuştur. Bu sebeple pek çok kişinin risk grubunda olduğunu söylemek mümkündür. Ailesinde diyabet öyküsü olan bazı kişilerin ise gizli şekere sahip olma olasığı oldukça yüksektir. Çünkü genetik faktörler diyabetik hastalıklarda önemli rol oynar. Bunun yanı sıra gizli şeker;
- Hipertansiyon hastalarında
- Kötü yaşam tarzı ve kötü beslenme alışkanlığına sahip olan kişilerde
- Egzersiz ve spordan uzak hareketsiz yaşam tarzına sahip yetişkinlerde
- Sağlıksız beslenme alışkanlığı sebebiyle obezite riskiyle karşı karşıya kalan çocuklarda da sıklıkla
görülmektedir.
Gizli Şeker Nedenleri Nelerdir?
Gizli şeker oldukça yaygın bir rahatsızlıktır. Kişiler hasta olarak nitelendirilmese bile erken tanı ve tedavi ile olası risklerin önüne geçmek oldukça önemlidir. Bunun için öncelikle gizli şekere sebep olan etkenlerin iyi analiz edilmesi ve mümkünse ortadan kaldırılması önerilmektedir. Genellikle ailesinde diyabet hastalığı olan kişilerde gizli şeker görülme olasılığı daha yüksektir. Çünkü diyabet hastalarında olduğu gibi gizli şekerde de genetik faktörler önemli bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte;
- Obezite
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Karın ve bel çevresinde görülen aşırı yağlanma
- Sağlıksız yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları gizli şeker nedenleri arasında gösterilebilir.
Hastalığın seyrinin hafif ilerlemesi ve belirtilerinin ortadan kaldırılması için öncelikle nedenleriyle baş edilmesi gerekir.
Gizli Şeker Nasıl Tedavi Edilir?
Gizli şeker tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Bu noktada uygulanan tedavinin asıl amacı gizli şekerin diyabete dönüşmesini engellemektir. Tedavi süreci hastanın yaşam tarzında yapacağı bir kaç değişiklikle başlar. Genellikle kötü yaşam tarzı ve sağlıksız beslenme sebebiyle ortaya çıkan gizli şekerin tedavisinde bazı alışkanlıkların değiştirilmesi oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra ihtiyaç duyulan durumlarda gizli şeker için ilaç tedavisine de başvurulabilir.
- Tedavide ilk adım insülin direncini azaltmaktır. Hastaya sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırılır.
- Beslenme alışkanlıklarının yanı sıra düzenli spor ve egzersiz konusunda hasta teşvik edilir.
- Herhangi bir gelişme kaydedilememişse insülin hormonunu dengelemek amacıyla ilaçla tedavi yöntemine başvurulabilir.
- Uygulanan bu tedavi yöntemleri hastayı diyabetten koruyarak daha ciddi sağlık problemlerinin oluşmasına engel olur.
Şeker Hastalığına Yakalanmamak İçin Beslenmede Alınacak Önlemler
Şeker yani diyabet hastalığına yakalanmadan önce yaşam tarzında yapılacak birtakım değişiklikler bu hastalık riskini minimum seviyeye indirebilir. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri gizli şekere sahip olan kişilere önerilir. Gizli şeker ne kadar erken kontrol altına alınırsa rahatsızlığın hastalık boyutuna ulaşması o kadar güçleşir. Bunun için gizli şekeri olanların beslenme alışkanlıklarında bazı değişiklikler yapması gerekebilir. Örneğin;
- Beslenme sırasında bütün besin grupları dengeli bir şekilde tüketilmelidir.
- Uzun süreli açtıktan uzak durulmalı, öğünler mutlaka ara öğünlerle desteklenmelidir.
- Tahıl ve baklagiller gibi yavaş sindirilen ve tokluk hissi veren besinlere ağırlık verilmelidir.
- Kolesterol oluşumuna sebebiyet verebilecek gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Şekerli ve tatlı besinlerden gizli şeker hastaları olabildiğince uzak durmalı, işlenmiş şekerler yerine meyvelerden alınacak doğal şekerler tercih edilmelidir.
Gizli Şekeri Olanlar Hangi Diyeti Uygulamalıdır?
Gizli şekerin diyabet hastalığına dönüşmemesi için alınması gereken bazı önlemler bulunmaktadır. Uzun vadede daha ciddi sağlık problemleriyle karşılaşmamak ve ömür boyu süren perhiz listelerine maruz kalmamak adına erken alınacak önlemler oldukça önemlidir. Bunun için gizli şeker riski bulunan kişilerin beslenme alışkanlıklarında bazı değişikliklere gitmeleri hatta diyet programlarına uymaları gerekebilir. Diyet programları arasında farklı pek çok yöntemden bahsedilebilir. Bunların ortak noktası ise neredeyse tümünün şekerli gıdaları içermemesidir.
- Diyabet Beslenme Piramidi: Diyabet ve gizli şeker hastalarının öğünlerini kontrol edebilmeleri ve besin seçimi konusunda dikkatli olmaları için faydalandıkları bir öğün planıdır. Genellikle gizli şeker hastalarına bu program tavsiye edilmektedir.
- Kurubaklagiller Diyeti
- Sebze Yoğunluklu Diyet
- Yüksek Demir İçerikli Diyet
Gizli Şekerin Zararları Nelerdir?
Kan şekerinin olması gereken seviyeden daha yüksek olması elbette ki istenen bir durum değildir. İstenmeyen ve beklenmeyen her durumda olduğu gibi gizli şekerin de sağlık açısından bazı zararları bulunmaktadır. Diyabet kadar önemli semptomları ya da olumsuz etkileri olmasa bile gizli şeker mutlaka ciddiye alınmalı ve farkedildiği anda bir uzmana danışılmalıdır. Çünkü gizli şekerin diyabete dönüşmesi verebileceği en büyük zarardır. Bunun yanı sıra gizli şekerin zararları arasında;
- Hipertansiyon ve dislipidemiyi tetiklemesi
- Vücutta damar sertliğinin gelişimini hızlandırması
- Kalp ve damar hastalıklarının oluşumunu hızlandırması
- Vücutta göz, böbrek ve sinir hasarı gibi olumsuz etkiler bırakması
- Huysuzluk, tahammülsüzlük, asabiyet gibi psikolojik semptomları ortaya çıkarması gösterilebilir.
