Gluten İntoleransı Nedir?
İlk kez 1980 senesinde tanımlanan gluten intoleransının görülme sıklığı günümüzde giderek daha yaygın hale geldi. Çölyak dışı gluten duyarlılığı adıyla da bilinen gluten intoleransının sebebi henüz tam olarak ortaya çıkarılamadı. Ancak bu alanda yürütülen çalışmalar tüm hızıyla sürdürülmeye devam ediyor. Gluten intoleransı, çölyak hastalığı ile birçok benzerlik gösteriyor. Fakat hastaların beslenme düzenlerinde çölyakta olduğu gibi katı disiplinler uygulanmıyor.
Vücuda alınan tüm besinler sindirimin ardından ince bağırsağa gider. İhtiyaç duyulan besin öğeleri, bağırsakların iç kısmında yer alan villus çıkıntıları tarafından emilir ve vücuda dağılır. Ancak gluten intoleransı bulunan kişilerde, gluten emilimi sağlanamaz. Bunun sonucunda ise hazımsızlık, şişkinlik, gaz problemi ve baş ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkar. Beslenme programından gluten içerikli gıdaların çıkarılması ile şikayetler sona erer. Ancak şikayetler giderildikten ve gerekli kontroller yapıldıktan sonrasında bu besinlerin tüketimi ile şikayetlerin tekrarlanıp tekrarlanmayacağı görülmelidir.
Gluten İntoleransının Nasıl Anlaşılır?
Gluten intoleransı, çölyak hastalığı ile oldukça benzer belirtiler gösterir. Bu hastalığın teşhis edilebilmesi için gluten kaynaklı hastalıklarda kullanılan tetkikler uygulanır. Sonuçlarda bir anomali yoksa ve belirtiler görülmeye devam ediyorsa gluten, beslenme programından çıkarılır. Sonraki süreçte hastanın şikayetleri azalıyor ya da tamamen kayboluyorsa gluten intoleransı teşhisi kesinleşir.
Gluten İntoleransı Belirtileri Nelerdir?
Kişide gluten intoleransı varsa ve glutenli gıdalar tüketilirse ishal, karın ağrısı, mide bulantısı, kabızlık, kusma, bulanık görme, baş ağrısı, kilo kaybı, bitkinlik, ayak ve ellerde uyuşma, yorgunluk gibi şikayetler ortaya çıkar. Fakat glutensiz besinler tüketildiğinde de bu şikayetler ortaya çıkıyorsa farklı bir hastalığın araştırılması gerekir. Gluten intoleransı kesinleştikten sonrasında kişinin gluten içeren besinlerden uzak durması hayat kalitesinin artması açısından oldukça önemli.
Kişilerin hormonal dengeleri, bağırsak florasının gördüğü zarar, beslenme alışkanlıkları, bağışıklık sistemi sağlığı, besin yoğunluğu ve genetik faktörler gibi özellikleri gluten intoleransı belirtilerinin görülmesini doğrudan etkiler. Bu nedenle farklı evrelerde ve yoğunlukta tespit edilebilir. Kimi vakalarda kaşıntı, laktoz duyarlılığı, kemik ağrıları, demir eksikliği anemisi, ciltte uyuşma ve yanma, anksiyete, depresyon, cilt lezyonları ve ödem gibi şikayetler de görülebilir. Bu belirtilerden birkaçı kronik şekilde yaşadığınız şikayetler arasında yer alıyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana danışmanız gerekir.
Gluten İntoleransı Testi
Gluten intoleransı, glüten içeren bir ürün tükettikten sonra ortaya çıkabilecek ancak çölyak hastalığını içermeyen bir dizi olumsuz semptomdur. Bu nedenle bu hastalığa daha doğru bir şekilde çölyaksız glüten intoleransı denir. Gluten intoleransı testi direkt olarak uygulanamaz. Siz veya danıştığınız uzman hekim, glütene intoleransınız olduğundan şüpheleniyorsa, teşhis farklı alanlardaki kan testleriyle, uzun gözlemlerle ve hastanın geçmişini dinleyerek koyulur. Sizi rahatsız eden diğer olası rahatsızlıkların bilinmesi, ayırıcı tanı olarak bilinen bu sürecin parçasıdır. Gluten intoleransı testinizin sonuçları belirsiz çıktığında bile bu hassasiyete sahip olabilirsiniz. Bu yüzden bedeninizi iyi tanımalı ve doktorunuzu özenle seçmelisiniz. Çünkü tanı, test sonuçları belirsiz olduğunda bile önem arz eder.
Gluten İntoleransı Testi Nasıl Yapılır?
- Belirtileri Araştırmak Öncelikle çölyak hastalığı belirtilerine sahip misiniz buna bakın.
- Çölyak hastalığını araştırın Listelenen belirtilerden bazılarına sahipseniz, belirtiler ve diğer risk faktörleri hakkında bir doktora danışın ve test yaptırmasını rica edin. Eğer test sonucu pozitifse, doktorunuzla bu konuyu konuşun.
- Kan testi yaptırın Doktorunuz daha fazla teste ihtiyacınız olduğunu düşünürse, antikorları kontrol etmek için basit bir kan testi yapacaktır. Bu veriler çölyak hastalığını kesin belirlemeye yardımcı olur. Bununla birlikte, negatif bir test yaptırıp yine de çölyak hastalığınız olabilir. Bu aşamada gluteni diyetinizden çıkarmayın.
- Bir uzmana sevk Eğer kan testi pozitifse veya klinik çölyak hastalığı şüphesi varsa, doktorunuz sizi bir gastroenteroloğa sevk edecektir. Yetişkinlerde, teşhisi doğrulamak için genellikle bir bağırsak biyopsisi yapılır.
Gluten İntoleransı Testi Nerede Yapılır?
Eğer şüphelerinizi gidermek istiyorsanız, gluten intoleransı testi yapabileceğiniz iki yer vardır. Bunlardan birisi laboratuvarlardır. En doğru sonuca ulaşmak için, gluten intoleransı testinizi klinik laboratuvarı olan bir yerde yapmanız daha iyi olacaktır. Çünkü bir klinikte verdiğiniz test, daha kapsamlı bir incelemeye sahip olacaktır. Bu da sizin sağlığınız için oldukça büyük önem taşır. Bir diğeri ise evde test yapmaktır. Eğer bütçe sıkıntısı yaşıyorsanız, ev kitleri size bu konuda yardımcı olacaktır. Ayrıca herhangi bir gizlilik endişesi taşıyorsanız evde test yapmak sizin için daha uygun bir seçenek olabilir. Gluten intoleransı testini nerede yaparsanız yapın mutlaka sonrasında bir uzmana gitmeniz gerekir.
Gluten İntoleransı Diyeti Nasıl Yapılır?
Gluten intoleransı diyeti, bir diyetisyen veya uzman hekim kontrolünde yürütülmelidir. Sizi rahatsız edecek gluten içerikli gıdaları bir hekim kontrolünde diyetinizden elimine etmelisiniz. Eski alışkanlıklarınız yerine daha sağlıklı olanları tercih etmelisiniz. Makarna yerine kinoaya veya karabuğdaya geçmeyi düşünebilirsiniz. Eğer belirli ürünlerden vazgeçemiyorsanız, bu ürünlerin gluten içermeyen alternatiflerini kullanmalısınız. Fakat bütün bunları kontrollü bir şekilde yapmalısınız. Çünkü diyetiniz sizin sağlığınızla birebir ilgili bir noktadır. Bu yüzden kendi arzularınıza göre değil bir uzman tavsiyesine göre hareket etmelisiniz. Aldığınız her ürünün etiketini kontrol etmeli, gluten içermez yazısını görmeye dikkat etmelisiniz. Gluten intoleransı diyetiyle size daha iyi gelen bir beslenme biçimine yönelmelisiniz.
Gluten İntoleransı Sonradan Olur mu?
Bazı insanlar çölyak ile doğar veya bu durumu çocukken de geliştirebilirler. Diğer insanlar daha sonraki yaşamlarına kadar hastalığı geliştirmeyebilir. Bunun nedeni bilinmemektedir. Bazı araştırmalar, insanların çölyak hastalığına genetik bir yatkınlığa sahip olabileceğini, ancak semptomların yalnızca diyette hatırı sayılır bir süre boyunca bu hastalığı tetikleyecek miktarda glüten bulunduğunda ortaya çıktığını öne sürüyor. Buna ek olarak ise, çevresel faktörler ve stres de gluten intoleransının sonradan gelişiminde rol oynayabilir. Örneğin, birçok kadın hamilelik ve doğumdan sonra çölyak semptomları yaşamaya başlayabilir. Diğer insanlar, konuyla alakasız bir hastalıktan kurtulduktan sonra veya yaşamlarında stresli bir dönemin ardından gluten intoleransını sonradan geliştirebilirler.
Gluten Testi Fiyatları Nedir?
Gluten testi fiyatları sizin tercihinize göre değişiklik gösterir. Aile hekiminde ücretsiz bir şekilde bu testi yapabilirsiniz. Evde yapmaya karar verirseniz, bu fiyatlar değişkenlik gösterecektir. Artan kur fiyatlarıyla birlikte net bir fiyat vermek mümkün değildir. Evde yapacağınız bir test olarak geçen evde gluten testi size 200 Türk Lirasına mal olabilir. Özel bir hastaneye giderseniz fiyat artacaktır.
Sık Sorulan Sorular
Gluten İntoleransı Kan Testinde Çıkar Mı?
Gluten intoleransı, bazı kişilerin gluten proteinine karşı bağışıklık sistemi tepkisi göstermesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, çölyak hastalığı gibi gluten duyarlılığına yol açabilir. Gluten intoleransı tanısı koymak için kan testi kullanılmaz. Kan testleri, genellikle çölyak hastalığının teşhisinde kullanılır. Çölyak hastalığı, bağırsaklarda hasara neden olan bir otoimmün hastalıktır ve gluten intoleransından farklı bir durumdur.
Gluten intoleransı teşhisi koymak için doktorlar genellikle bir dizi test yaparlar. Bu testler arasında bir eliminasyon diyeti, deri testleri ve çölyak hastalığı testleri yer alabilir. Çölyak hastalığı testleri arasında kan testleri, genetik testler ve bağırsak biyopsisi bulunur. Bu nedenle, eğer gluten intoleransından şüpheleniyorsanız, bir doktora danışmanız ve gerekli testlerin yapılması için yönlendirmelerini istemeniz önerilir.
Gluten Testi İçin Hangi Doktora Gitmek Gerekir?
Gluten intoleransı teşhisi koymak için genellikle bir gastroenterolog veya alerji uzmanına gitmeniz önerilir. Bu uzmanlar, gluten intoleransı ile ilgili testleri yapabilirler ve doğru teşhisi koyabilirler.
Ayrıca, aile hekiminiz de size bu konuda yardımcı olabilir. Size uygun bir doktor seçmek için aile hekiminizle konuşabilir veya sağlık sigortanızın kapsamında bulunan doktorlar arasından seçim yapabilirsiniz.
