İyot Kısıtlı Diyet Nedir?
Adından da anlaşılacağı üzere iyot kısıtlı diyet listelerinde yüksek iyot değerine sahip besinlerin kısıtlanması söz konusudur. Bu kısıtlama çeşitli amaçlarla yapılabilir. Örneğin kilo verme amacıyla bu diyet listesini uygulayanlar bulunduğu gibi bazı hastalıkların tedavisinde de iyot kısıtlı diyet diğer bir adıyla atom diyeti sıklıkla tercih edilir. Bu diyetin temelinde iyot değeri yüksek besin gruplarının sınırlı tüketimi yer almaktadır.
İyot Kısıtlı Diyet Nasıl Yapılır?
İyot kısıtlı diyet sırasında vücudun ihtiyaç duyduğu iyot miktarından daha azını alma prensibi yer alır. Günlük olarak ihtiyacımız olan 150 mikrogram iyotun sadece 50 mikrogramının karşılandığı bu diyet türünde uzak durulması gereken pek çok besin maddesi bulunmaktadır. Özellikle iyot bakımından zengin olan bu yiyeceklerin diyet süresince kısıtlanması, diyetten alınacak verim konusunda oldukça etkilidir. Diyeti daha etkili ve sağlıklı bir hale getirebilmek için;
- Yasaklanan yiyeceklerin tüketimi iyottan kısıtlı diyet sırasında mutlaka sınırlandırılmalıdır.
- Yemeklerde ve ekmeklerde iyotsuz tuz tercih edilmelidir.
- Yoğun miktarda iyot içeren yiyecekler yerine alternatifleri tüketilmelidir.
- Radyoaktif iyot tedavisinden mutlaka 2-3 hafta öncesinde uygulanmalıdır.
- Diyet sırasında gerekli durumlarda doktor kontrolüne gereken önem verilmelidir.
İyot Kısıtlı Diyet Neden Verilir?
İyot kısıtlı diyet genellikle bir tedavi amacıyla uygulanır. Ancak kilo verme amacıyla uygulayanların sayısı da bir hayli fazladır. Eğer tedavi amaçlı iyottan kısıtlı diyet uygulanacaksa mutlaka bir doktor tavsiyesinden yararlanılmalıdır. Genellikle tedavi amacıyla doktorlar tarafından önerilen bu diyet;
- Tiroid kanseri tedavisinde uygulanan radyoaktif iyon tedavisi sırasında vücuttaki iyot oranının azaltılması için 2-3 hafta öncesinde verilir.
- Kanser dışında tiroide bağlı diğer rahatsızlıkların tedavisini kolaylaştırmak için tercih edilir.
- Bazı durumlarda yüksek kan basıncını düşürmek amacıyla da kullanılır.
- Yüksek tansiyon hastalarına ve kronik rahatsızlığı bulunan kişilere de kısa süreli olarak önerildiği görülmektedir.
- Tamamen bir tercih olarak da isteyen kişiler tarafından aralıklı olarak uygulanabilir.
İyot Kısıtlı Diyette Yasak Olan Besinler Nelerdir?
İyot bakımından zengin tüm besin maddelerinin alımını kısıtlayan iyot kısıtlı diyet listesinde yasaklı yiyeceklerin bir hayli fazla olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü gün içerisinde farketmeden tükettiğimiz pek çok besin yüksek düzeyde iyot içermektedir. Bu nedenle iyottan kısıtlı diyet listelerinde aşağıda yer vereceğimiz tüm yiyeceklerin alımı kısıtlanmalıdır.
- Deniz ürünleri
- Peynir, yoğurt, krema, dondurma, süt ve süt ürünleri
- Yumurta, yumurta sarısı içeren besinler ve soya ürünleri
- Konserveler, salamura gıdalar, turşu çeşitleri
- Sosis, salam, sucuk ve jambon gibi işlenmiş et ürünleri
- Ispanak, marul, vişne, çilek, kiraz
- Fast food yiyecekler, paketli atıştırmalıklar, hazır gıdalar
- Kurubaklagiller, kurutulmuş besinler
- Multivitamin-Mineral suplementasyonları
- Tereyağı, soya yağı ve salça ilaveli yiyecekler
İyot Kısıtlı Diyette Yenilebilecek Besinler Nelerdir?
İyot kısıtlı diyeti biraz daha yakından incelediğimizde yasaklı besinlerin daha fazla olduğunu görüyoruz. Pek çok besinin alımını kısıtlayan bu diyet türü belirli aralıklarla kısa süreli yapılacağı için fazla bir sorun teşkil etmemektedir. Ancak diyet süresi boyunca kısıtlı olan ya da yenilebilecek besinlere dikkat etmek oldukça önemlidir. Tüketilmesinde herhangi bir sakınca bulunmayan ve iyot kısıtlı diyet sırasında alımı kısıtlanmayan besinler ise şu şekildedir;
- Taze olarak hazırlanmış tavuk, hindi, dana ve koyun eti
- Taze meyveler ve bu meyvelerden hazırlanmış meyve suları
- Fesleğen, kekik gibi tuz ve koruyucu katkı maddesi içermeyen baharatlar
- Arpa, bulgur, yulaf ve kara buğday gibi tahıllar
- Zeytinyağı ve çiçek yağı
İyot Kısıtlı Diyet Ne Zaman Uygulanmalı?
İyot kısıtlı diyetler genellikle bir doktor tavsiyesi üzerine mevcut bir hastalığın tedavisi amacıyla uygulanmaktadır. Uygulaması oldukça zor, kısıtlı besinlerin çok olduğu bu diyet türünün tedaviyi kolaylaştırıcı etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle tiroide bağlı hastalıklar için radyoaktif iyot tedavisinden 2-3 hafta önce uygulamasına başlanır. Bu sırada doktor tavsiyeleri ve düzenli doktor kontrolleri oldukça önemlidir. Sağlıklı bir bireyin alması gereken iyot miktarının neredeyse üçte birini almayı hedefleyen iyot kısıtlı diyet sırasında besin alımına dikkat edilmelidir. Vücutta bulunan iyot depolarının tüketilmesiyle birlikte radyoaktif iyot tedavisinden başarılı sonuç alınması buna bağlıdır. Bu nedenle uygulama tarihlerine ve uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken noktalara önem verilmelidir.
İyot Kısıtlı Diyetin Sağlımıza Faydaları Nelerdir?
Vücudumuzun belirli miktarda ihtiyaç duyduğu iyot maddesinin bazı durumlarda kısıtlanması daha faydalıdır. Özellikle tiroide bağlı hastalıkların tedavisinde etkili olduğu bilinen ve tedaviyi kolaylaştıran iyottan kısıtlı diyet vücut sağlığı için belirli durumlarda uygulanmalıdır. Diyet sırasında uyulması gereken noktalara dikkat etmek ve yasaklı besinlerden uzak durmak daha faydalı sonuçlar elde edebilmek için oldukça etkilidir. İyot kısıtlı diyetin bazı faydaları ise şu şekildedir;
- İyottan kısıtlı diyet tiroid hastalıklarının taramasında ve tedavisinde etkilidir.
- Radyoaktif iyot tedavisinin başarıyla sonuçlanması için bu atom diyeti menüsünden faydalanılır.
- Yüksek tansiyonun düşürülmesi ve tedavisi konusunda yardımcı olur.
- Yüksek kan basıncını dengeler.
- Belirli bir yeme alışkanlığı kazandırması sebebiyle kilo verme konusunda da etkili olduğu bilinmektedir.
