Kısırlık Nedir?
Kısırlık, bir kişinin hamile kalmamasına neden olan bir durumdur. Kısırlık, erkeklerde veya kadınlarda ortaya çıkabilir. Erkeklerde kısırlık, sperm sayısının az olması veya spermlerin yetersiz kalitesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Kadınlarda ise kısırlık, yumurtalıkların çalışmaması, yumurtalıkların üretmediği yumurta veya fallop tüplerinde bir tıkanıklık nedeniyle ortaya çıkabilir. Kısırlık, çeşitli tedavilerle veya üreme teknolojileriyle çözülebilir.
Kısır Olan Kadın Nasıl Anlaşılır?
Kısır olmak, kadınlar için hamile kalmama durumudur. Hamile kalmamak kadınlarda birçok nedenle olabilir, bunlar arasında hormonal problemler, yumurtalıkların çalışmaması, yumurtalıkların üretmediği yumurta, fallop tüplerinde bir tıkanıklık veya uterusda anomali gibi birçok neden vardır.
Kısır olan kadınlar genellikle düzenli olarak adet görürler ancak hamile kalmazlar. Ayrıca, kısır kadınların üreme sistemi taraması yapılması ile kısırlık nedeni belirlenebilir. Bu taramalar arasında; yumurtalık fonksiyon testleri, uterus ve tüplerin ultrasonografi incelemesi, hormon düzeyleri testleri, hysterosalpingography gibi testler yer alabilir. Kısırlık nedeni belirlendikten sonra, doktorların kısırlık tedavisi için önerilerde bulunması beklenir.
Kadınlarda Kısırlık Nedenleri Nelerdir?
Kadınlarda kısırlık nedenleri arasında en sık görülenler şunlardır:
- Hormonal problemler: Östrojen ve progesteron gibi hormonların dengesizliği, yumurtalıkların çalışmamasına ve yumurtlamayı engelleyebilir.
- Yumurtalık problemleri: Polikistik over sendromu (PCOS) veya yumurtalık yetmezliği gibi yumurtalık problemleri, yumurtlamayı ve hamile kalmayı engelleyebilir.
- Fallop tüplerinde tıkanıklık: Tüplerde bir tıkanıklık, yumurtalıklardan çıkan yumurtaların uterus’e gitmesini engelleyebilir.
- Uterus anomalileri: Uterusda doğuştan oluşan anomaliler, yumurtaların uterusda tutunmasını engelleyebilir.
- İmmün sistem bozuklukları: İmmün sistemdeki problemler, embriyonun uterusda tutunmasını engelleyebilir.
- Endometriozis: Endometriozis uterus iç tabakasının dışarıya doğru büyümesidir. Bu durumda yumurtalıklardan çıkan yumurtalar uterusda tutunamaz.
- Over rezervi azlığı: Over rezervi azlığı yumurtalıklarda yumurta sayısının az olmasına yol açar.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, örneğin kortizon ve kemoterapi ilaçları, yumurtalık fonksiyonunu etkileyebilir ve kısırlığa neden olabilir.
- Yaş: Yaş ilerledikçe yumurtalık rezervi azalır ve yumurtlamalar azalır.
- Sigara, alkol, obezite gibi davranışsal ve yaşam tarzı faktörleri de kısırlık riskini arttırmaktadır.
Bu nedenler arasında kısırlık nedeni belirlenemeyebilir. Bu durumda adet düzensizliği, yumurtalıkların çalışmaması gibi belirtiler olabilir.
Kadınlarda Kısırlık Riskini Artıran Yiyecekler
Yağı Azaltılmış Yiyecekler
Yağ oranı azaltılmış yiyecekler, kısırlık riski oluşturmak için doğrudan bir neden değildir. Ancak, yağ oranı azaltılmış yiyecekler yerine sağlıklı bir diyet planının içinde yer alan sağlıklı yağları içermelidir. Bu yağlar, özellikle omega-3 ve omega-6 yağ asitleri, hormonların düzenlenmesinde ve yumurtalık fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışmasında önemlidir.
Ayrıca, ciddi veya uzun süreli diyetlerle vücut ağırlığının düşürülmesi, hormonların dengesini bozabilir ve kısırlık riskini artırabilir. Aynı şekilde obezite de kısırlık riskini arttırmaktadır. Bu nedenle, sağlıklı bir diyet planı ve fiziksel aktivite ile sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olmak, kısırlık riskini azaltmak için önemlidir.
Süt Tüketiminin Az Olması
Süt ve süt ürünleri, vücudun ihtiyacı olan protein, kalsiyum, vitamin D ve diğer bazı mineralleri sağlamak için önemlidir. Bu maddeler, özellikle yumurtalık fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışmasında ve hormonların düzenlenmesinde önemlidir.
Ayrıca, süt ve süt ürünleri yerine diğer protein kaynaklarının tüketilmesi kısırlık riskini arttırmaz. Ancak, süt ve süt ürünlerine alternatif olarak sebze, baklagiller, kurubaklagiller, yumurta, et, tavuk, balık gibi protein kaynaklarının tüketilmesi önerilir.
Ayrıca, süt ürünlerinin tüketiminde fazla olması, obeziteye neden olabilir ve kısırlık riskini arttırabilir. Bu nedenle, sağlıklı bir diyet planı içinde süt ve süt ürünlerinin tüketimi önerilir.
Hızlı Kilo Kaybı
Hızlı kilo kaybı, kısırlık riski oluşturabilir. Hormonal düzenlemelerin yapıldığı hipotalamus ve hipofiz beyin bölgelerinde yer alan leptin hormonu, yağ depolarının miktarını kontrol eder. Leptin hormonu düzeyi azaldığında hipotalamus, hipofiz beyin bölgesinde yer alan hipotalamus-hipofiz-over üçlüsü arasındaki iletişim bozulur. Bu bozukluk nedeniyle yumurtalıkların çalışması engellenir ve yumurtlamalar azalır. Bu nedenle hızlı kilo kaybı, yumurtalık fonksiyonlarını bozarak kısırlık riskini arttırabilir.
Ayrıca, hızlı kilo kaybı ile birlikte protein ve diğer besin maddelerinin yetersiz alınması, vücudun ihtiyacı olan mineral ve vitaminlerin alımını azaltabilir. Bu durumda, yumurtalık fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışması için gerekli olan besin maddelerinin eksikliği ortaya çıkar ve kısırlık riski artar. Bu nedenle, sağlıklı bir diyet planı ile yavaş ve sürekli kilo kaybı önerilir.
Vejeteryan Beslenme
Vejeteryan beslenme, kısırlık riski oluşturmak için doğrudan bir neden değildir. Ancak, vejeteryan beslenme ile birlikte yetersiz protein, mineral ve vitamin alımı olabileceğinden, vücudun ihtiyacı olan besin maddelerinin eksikliği ortaya çıkar ve yumurtalık fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışması için gerekli olan besin maddelerinin eksikliği ortaya çıkar.
Ayrıca, vejeteryan beslenme ile birlikte yetersiz D vitamini alımının olması, kalsiyum emiliminde azalmaya neden olabilir, osteoporoz ve diğer kemik hastalıklarına yol açabilir.
Bu nedenle, vejeteryan beslenme yapmak isteyen kişilerin, doktor veya diyetisyen danışarak, besin maddelerini dengeli ve yeterli bir şekilde almaları önerilir. Protein kaynakları olarak baklagiller, kurubaklagiller, yumurta, süt ürünleri, soy gibi alternatifleri tercih edebilirler. Ayrıca, vitamin ve mineral takviyeleri ile besin maddelerini tamamlamak önerilir.
Alkollü İçecekler
Alkollü içecekler, kısırlık riski oluşturabilir. Alkol, hipotalamus ve hipofiz beyin bölgelerinde yer alan hormonların düzenlenmesinde etkili olur. Bu hormonlar, özellikle yumurtalık fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışması için gereklidir. Alkol, yumurtalık fonksiyonlarını bozarak, yumurtlamayı ve hamile kalmayı engelleyebilir.
Ayrıca, alkol tüketimi ile birlikte, folat eksikliği oluşabilir. Folate eksikliği, yumurtalıkların çalışmasını bozarak, yumurtlamayı ve hamile kalmayı engelleyebilir.
Ayrıca, alkol tüketiminin arttığı durumda, vücut ağırlığının artmasına ve obeziteye neden olabilir. Bu durumda, kısırlık riski arttırabilir.
Bu nedenle, alkol tüketiminin sınırlandırılması önerilir.
Sigara Tüketimi
Sigara tüketimi, kısırlık riski oluşturabilir. Sigara içmek, yumurtalık fonksiyonlarını bozarak, yumurtlamayı ve hamile kalmayı engelleyebilir. Ayrıca, sigara içmek, fallop tüplerinde tıkanıklığa neden olarak, yumurtaların uterusa gitmesini engelleyebilir.
Ayrıca, sigara içmek, röntgen ışınlarına benzer bir şekilde, plasenta ve embriyonun gelişimini etkileyebilir. Bu nedenle, sigara içmek hamilelik döneminde veya kısırlık tedavisi sürecinde ciddi bir sağlık riski oluşturabilir.
Sigara içmek, ayrıca, erkeklerde de spermi sayısını ve kalitesini azaltarak, kısırlık riskini arttırmaktadır.
