Kambucha bitkisi yıllardan beri kullanılan ancak günümüzde popülerliği artan bir bitkidir. Kambucha ile zayıflama mümkün müdür? Ne kadar kilo verilir?
Kombucha (Kombu) Çayı Geçmişi
Kombunun tarihte ilk kullanımı MÖ 221′ de Çin imparatorunun tedavi edilmesiyle başlamıştır. Daha sonra MS 414 te Japon imparatorunu tedavi etmek amacıyla Koreli doktor Kombu kombucha çayını Japonya ya getirmiştir. Doktor Kombu nun adı çaya koyulmuş ve doktor Kombu nun çayı anlamına gelen Kombucha adını almıştır.
2000 yıl önce Çin de ortaya çıktığı bilinen Kombu çayının, daha sonra Japonya ve Rusya da yaygınlaştırıldığı bilinmektedir. 20. Yüzyıldan itibaren günümüze kadar Avrupa da da etkinliği artmaktadır. Amerika dahil dünyanın çoğu ülkesinde tedavi amaçlı kullanıldığı kabul edilmektedir. Ölümsüzlük iksiri denilen Kombu çayı sağlığı olumlu bir şekilde etkilemektedir.
Kombucha Çayı Nedir? Nasıl Üretilir?
Kombucha çayı çay, su, şeker ve mayadan oluşan fermente bir içecek olarak bilinmektedir. Mayalı veya mantarlı çay olarak da kullanılmaktadır. İçerisinde bulunan bakteriler ve maya toplulukları şeker ile birleşerek fermente sürecini başlatmaktadır. Şeker ile birleşen çay Scoby adı verilen anne bakteri ile mayanın oluşturduğu koloniyle fermente edilmektedir. Çayın fermente edilmesiyle ortaya çıkan fermente ürünlerin tüketimi içerdiği faydalı bakteriler sayesinde sindirim sistemi ve bağışıklık sistemi üzerine sağlıklı etkileri bulunmaktadır.
Kombucha çayına genel olarak çayın fermente edilmesiyle ortaya çıkan şeker ve baharatlarla çeşitlendirilen bakterice ve mayalarca zengin olan bir içecek türü denilmektedir. Scoby ile çayın ilk demlenmesi sağlanırken sonraki her demlemede maya mantarının çoğalmasıyla yavru mantarlar ortaya çıkmaktadır. Çok düşük değerde bir kaloriye sahiptir. Çoğalan scoby mantarları çay ve şekerden oluşan bir çözelti içerisinde yaşamaya devam etmektedir. Mantarlar şekerden beslendikleri için her çoğalma aşamasında çayın üzerinde mantarımsı tabaka oluşturmaktadırlar. Mantar tabaka her tarafa yayıldıktan sonra bu katman kalınlaşmaktadır. Böylece probiyotik değeri oldukça yüksek olan bir çay türü olarak kabul edilmektedir.
Mayalama işleminden sonra fermente olan çay gün geçtikçe asitlik oranı artmaktadır. Yaklaşık on gün sonra sirke tadını alan çay sirkeye oranla daha az asit içermektedir. Mayalanma süresinin artmasıyla çayın yararlılığı da artmaktadır. Bekletilen süre zarfında içime uygun olduğu takdirde on veya on iki gün bekletilmesi önerilmektedir.
Kombucha Çayının Faydaları Nelerdir?
- Kambucha çayı içerdiği organik asitler, bakteriler, enzimler ve polifenoller sayesinde sağlığı olumlu yönden geliştirdiği bilgiler elde edilmektedir. Ayrıca kombucha çayı asetik asit, bütirik asit, C ve B vitaminleri, etil alkol, glukonik asit, hyaluronik asit, laktik asit, folik asit, malik asit, oksalik asit, tannik asit ve heparin içermektedir.
- Asetik asit ve birçok mayalardan oluşan, C ve B vitaminleri yönünden oldukça zengin olan, mineral ve vitamin içeren çayın birçok faydası bulunmaktadır.
- İçerdiği en önemli asitler olan glukonik ve glukuronik asit yaklaşık on beş gün içerisinde etkisini tam gösterebilmektedir. Böylelikle insan vücuduna yan etkisi olan ilaçların ve zehirlenmelerin vücuttan atılmasına yardımcı olmaktadır.
- Sihirli iksir veya ölümsüzlük iksiri olarak adlandırılan kombucha çayı fermente ürünlerin etkisi kadar faydalıdır. Vücuttaki toksinleri atarak sindirim sistemine yardımcı olmaktadır. Her gün bir bardak tüketilmesi önerilmektedir.
- Ciltte oluşan kırışıklıkları ve lekelerin oluşumunu engellemektedir. Kombucha çayını oluşturan mantarlar cilde sürülerek deride nemlendirici etkisine de sahiptir.
- Vücuttaki fazla yağların yıkımını başlatır, fazla yağ oluşumunu engeller ve vücut ağırlığını düzenlemektedir.
- Egzersiz sırasındaki vücudun ihtiyaç duyduğu fazla suyu dengeler ve susuzluğu gidermektedir.
- Hormonal bir durum olarak menopoz rahatsızlıklarını minimal düzeye getirmektedir. Hormon salgı bezlerini düzenlemektedir. Derideki yaraları iyileştirdiği ve deriyi her türlü enfeksiyonlara karşı koruduğu bilinmektedir.
- Vücuttaki su ve pH dengesini düzenlemektedir. Vücuttaki fazla atık maddeleri, toksinleri ve zehirli maddeleri suda çözünmesini sağlayarak vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamaktadır.
- Vücudun kanlanmasını sağlayarak kan dolaşımını düzenlemektedir. Kalp atış ritmini düzenleyerek vücuttaki kanı temizlemektedir. Kan şekeri düzeylerini sabitleyerek diyabet riskini azaltmaktadır. Yüksek tansiyon hastalığında değerleri düşürerek kan basıncına destek olmaktadır. Kişinin huzursuzluk, yorgunluk, halsizlik durumlarını ortadan kaldırmaktadır.
- Astım krizlerini azaltarak solunum sistemine yardımcı olmaktadır.
- Sinir sistemini düzenlemektedir.
- Kanseri önleyip tedavi etmektedir.
- Böbrek fonksiyonlarını düzenlemektedir.
- Hücre yenilenmesini sağlayarak kan damarlarını herhangi bir hasara karşı korumaktadır.
- İçerdiği antioksidan maddesiyle serbest radikallerle savaşarak radyasyonun zararlı etkilerini minimuma düşürmektedir.
- Damar kan akışını düzenleyip ateroskleroz oluşumunu engeller.
- Kabızlık, ishal ve hemoroid tedavisine katkıda bulunarak sindirim sistemini olumlu etkilemektedir.
- Saçların uzamasına yardımcı olmakla beraber gri saçın rengini de koyulaştırmaktadır.
- Korneayı güçlendirerek görme kalitesini arttırmaktadır. T hücrelerinin seviyesini yükselttiği için bağışıklık sistemini güçlendirir ve immün sistemin verimliliğini arttırmaktadır.
Kombucha Çayı Nasıl Hazırlanır?
Hazırlaması pratik ve kolay olmakla birlikte süreklilik getirmesi gerekmektedir. Belirli zamanlarla ve çevreden , havadan gelebilecek zararlı etmenlerden korunarak hijyen çerçevesinde hazırlanmalıdır.
İlk olarak 5 dakika kadar 4 su bardağı kadar suyu kaynattıktan sonra içerisine 4-6 yemek kaşığı şeker ilave edilmektedir. Bir kaşık yardımıyla homojen bir karışım elde edene kadar karıştırılmaktadır. 5 dakika kadar kaynamaya devam edilmektedir. Ocağın altı kapatıldıktan sonra 1 yemek kaşığı kombucha çayı kaynamış şekerli suya ilave edilmektedir. Kombucha çayı ince bir bez içerisine alındıktan sonra suyun içine koyulmaktadır. Tencerenin kapağı kapatılarak suyun oda sıcaklığına kadar ılıması beklenilmektedir. Çay soğuduktan sonra temiz kavanozlara ilave edilen kombucha çayı kapakla arasında biraz boşluk bırakılmaktadır. Bu boşluk daha önceden mayalanan kombucha çayı kaplamalıdır. Daha sonra maya hafifçe suyun altında yıkandıktan sonra kavanozun ağız kısmına yerleştirilmektedir. Kavanozun ağız kısmı tülbent ile kapatılarak bir lastik yardımı ile kapatılmaktadır. Ortalama 7-10 günlük mayalama süresine bırakılmaktadır. Mayalanma süreci ortamın sıcaklık derecesine göre değişebilmektedir. Kavanozların yerinden oynatılmaması daha iyi bir mayalanma için önerilmektedir.
Mayalanmadan birkaç gün sonra oluşan yeni mantarlar başka bir kaba alınarak bir sonraki mayalanmaya hazırlamaktadır. Mayalanma süresinin artmasıyla çayın tadının keskinleşeceği, kullanılacak suyun hazır su olması gerektiği, mayalanacak kabın porselen ya da cam olması unutulmamalıdır.
Kombucha Çayı Zararlı Mıdır ?
- Tüm yetişkinler için tamamen güvenli bir fermente içecek olmadığı bilinmektedir. Yan etkileri arasında bulantı, kusma, mantar enfeksiyonları, baş ağrısı, boyun ağrısı, mide problemleri, alerjik reksiyonlar, sarı cilt ve ölüm sayılabilmektedir.
- Kombucha çayının asitlik derecesi yüksek olduğu için mide ülseri, mide ekşimesi veya çok asitli gıdalara karşı hassasiyet gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
- Kombucha çayı içerdiği kafeinden dolayı ishali daha da kötüleyebilmektedir. Kombucha çayı içerdiği şekerden dolayı ise diyabet hastaları için risk oluşturabilmektedir. Kan şekeri düzeylerinde ani değişimler yaratabilmektedir. Bu değişimler nedeniyle belli olan ameliyat tarihinden iki hafta önce içilmesi bırakılmaktadır.
- Gebe ve emzikli annelerin tüketmemeleri gerekmektedir. Alkol ve kafeinin gebelik döneminde yan etkileri bulunmaktadır.
- Zayıf bağışıklık sistemine sahip bireylerde ciddi enfeksiyonlara neden olan bakteri ve mantar gelişimini desteklediği için kullanmamaları önerilmektedir.
- Herhangi bir sağlık problemine sahip ve düzenli ilaç kullanan kişiler doktoruna danışmadan kullanmaya başlamamalıdır.