Laktozsuz Diyet

Laktoz İntoleransı Nedir?

Süt ve süt ürünlerinde bulunan süt şekerini ince bağırsaklarda laktaz enzimi sindirir. İnce bağırsaklarında laktaz enzimi yeterli bulunmayan kişilerde laktoz direkt kalın bağırsağa geçer ve burada mayalanmasıyla hazımsızlık, gaz, ishal yapar. Laktoz intoleransı oldukça yaygındır. Ancak alerji ile karıştırılmamalıdır. Laktoz intoleransı doğuştan gelişebildiği gibi sonradan da gelişebilir. Doğuştan laktaz enzimi eksikliği çok sıklıkla görülmez ama yoğun antibiyotik kullanımı, yaş, genetik yatkınlık, ırk (beyaz ırkta daha az Asya ülkelerinde daha çok görülür), enfeksiyonlar laktoz intoleransı gelişimini etkileyebilir. Ayrıca gluten intoleransına yandaş olarak gelişebilir. Özellikle çölyak ve Crohn hastalarında genellikle laktoz intoleransıda görülür.

Laktoz Nedir? Laktozsuz Süt Nedir?

Bilindiği üzere besin maddelerinin birçoğu çeşitli maddelerin bir bileşkesidir. Atomik boyuttaki bu bileşkeler sayesinde vücuda yararlı ya da zararlı maddeler alınır. Küçüklükten itibaren tüketmeye başladığımız sütün de içerisinde bu atomik bileşenler bulunmaktadır ki bu bileşenlerin başında da laktoz gelmektedir. Süt şekeri, sütteki karbonhidrat gibi isimlerle bilinen bu madde, normal koşullar altında bağırsaklar tarafından parçalanması gereken bir çeşit şekerdir. Anne sütünde, inek sütünde, koyun ve keçi sütünde doğal bir madde olarak bulunur. Esasen ise tüm memeli hayvanların sütünde laktoz bulunmaktadır.

Laktoz iki ayrı şekerin birleşiminden oluşur. Bunlar glikoz ve galaktozdur. Tüketilmelerinin ardından bağırsaklarda bulunan laktaz isimli özel bir enzim tarafından parçalanırlar. Özellikle küçük yaşlarda vücuttaki laktaz miktarı oldukça yüksek olduğu için parçalanma sürecinde herhangi bir sorun yaşanmaz. Ama yaş ilerledikçe, yani iki yaş sınırı aşıldıkça vücuttaki laktaz miktarı azaldıkça laktoza bağlı sorunlar ortaya çıkar. Başta gaz oluşumu olmak üzere ishal, baş dönmesi, kramplar bu sorunlara örnek olarak verilebilir. Bu sorunların ortaya çıkmaması için de laktoz tüketiminin tamamen kesilmesi ya da laktozsuz sütler ile ikame edilmesi gerekmektedir.

Laktozsuz süt yapay bir şekilde sütteki laktozun alınmasıyla oluşmaz. Tam aksine, vücutta doğal olarak bulunan laktazın üretim esnasında sütün içerisine belirli miktarda katılması ile oluşturulur. Laktazın sütün içerisine yani paketin içerisine katılmasıyla birlikte laktoz bağırsaklara gelmeden parçalanır. Bu sayede de besleyiciliğinden hiçbir şey kaybetmeden laktozsuz süt elde edilmiş olur. Günümüzde birçok insan laktoza olan hassasiyeti düşük olsa bile laktozsuz süt tüketmektedir. Bunun temel sebebi de bağırsak fonksiyonlarının yorulmasının önüne geçmektir.

Laktozsuz süt tüketenler, laktozlu süte göre daha tatlı olduğunu fark edecektir. Bunun temel sebebi de şekerin paketin içerisinde parçalanıyor oluşudur. Bu bir sorun olmaktan ziyade ufak bir avantajdır. Süte şeker katılması gibi bir durum söz konusu değildir. Laktozsuz süt tüketimiyle birlikte laktozsuz yoğurt tüketimine de geçilebilir.

Laktoz İntöleransı Belirtileri Nelerdir?

Bilindiği üzere laktoz sütün içerisinde doğal bir madde olarak bulunur. İki maddenin birleşiminden oluşan basit bir şekerdir. Sütün tüketilmesiyle beraber laktoz da vücuda alınır. Vücuda alınan laktozun yani şekerin parçalanması için ince bağırsaklarda laktaz adı verilen bir enzim yer alır. Laktaz enziminin miktarı çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Bazı insanlarda laktaz miktarı oldukça yüksek iken bazıları insanlarda da bunun tam tersi bir durum söz konusudur. Laktaz miktarının az olması da beraber laktoz intöleransını getirmektedir.

Laktozu parçalayacak olan enzimin yetersiz olması, laktozun bütün halde sindirim sistemi içerisinde reaksiyona girmesine sebep olur. Bu durum hayati bir tehlike oluşturmasa da yaşam konforunu etkileyen sorunlar ortaya çıkarır. Uzun vadede ise intölerans gelişip daha ciddi sorunlar ortaya çıkarabilir.

İnsanlarda üretilen laktaz miktarına göre laktoz intöleransı sonucunda ortaya çıkan belirtiler ve bu belirtilerin şiddeti değişebilir. Ayrıca alınan laktoz miktarı da belirtiler üzerinde etkilere sahiptir. Laktozla beraber tüketilen ben laktozu nötr hale getiren besinler de belirtilerin görülme şeklini ve şiddetini değiştirebilir. Laktozun vücuda alınmasından başlayarak yaklaşık iki saat boyunca ilgili belirtiler gözlenebilir. Hassasiyetin yüksek olduğu insanlarda ise bu süre beş saate kadar çıkabilir.

En sık görülen belirti gaz oluşumudur. Bu gaz oluşumu o kadar şiddetlidir ki kişinin hayatını kısa süreliğine yaşanmaz kılar. Ayrıca ortaya çıkan gazın kokusu oldukça kötüdür. İleri seviye hassasiyeti olanlarda gaz ile beraber ishal ile de karşılaşılır. Oldukça sıvılı şekilde dışkılama birkaç gerçekleşebilir.

Bu iki net ve kesin belirtiye ek olarak karın bölgesinde kramplar, kusma, baş ağrıları, eklem ağrıları, karın bölgesinde şişlik ile de karşılaşılabilir. Sayılan belirtiler dışında herhangi bir belirti ortaya çıkmaz. Laktoz tüketiminden sonra böyle belirtiler ile karşılaşılıyorsanız mutlaka bir doktora başvurmalı; laktoz tüketimini ise sıfırlamalısınız.

Laktoz İntoleransı (Hassasiyeti) Nasıl Kontrol Edilir?

Sürekli hazımsızlık, gaz, ishal gibi problemler yaşayanlarda laktoz intoleransıda şüpheli durumlar arasındadır. Laktoz intoleransı 3 yöntemle tespit edilebilir. Bunlardan ilki kan şekeri ölçümü iledir. Açlık kan şekeri bakıldıktan sonra şüphelenen kişiye süt ve süt grubundan bir sıvı içerilir. 30 ile 2 saat arasında etki eder laktoz sonra tekrar kan şekeri ölçümü yapılır. 20 mg/dl ‘lik fark gözlemlenirse bu kişilerde laktoz intoleransı var demektir. Bir diğer yöntem soluk testidir. Kişiye süt ve süt ürünleri grubundan biri içirilir ve verilen nefesten hidrojen gazı testi yapılır. Son olarak biyopsi yapılarak laktoz intoleransı teşhisi konulabilir.

Laktoz İntöleransı Tedavisi Nasıl Olur?

İnsan vücudunun evrim süreci dahilinde gelişen sorunların başında süt ürünlerinin içerisinde yer alan laktoza yönelik gelişen hassasiyet gelmektedir. Birçok besinin içerisinde değişik türde şeker bulunur. Sütün içerisinde bulunan laktoz da bir tür şekerdir. Diğer tüm şekerleri sindiren enzimler olduğu gibi, laktozu da sindiren spesifik bir enzim bulunur. Laktaz adı verilen bu enzimin salgı miktarının az olması, hiç salgılanmaması ya da değişen koşullara göre yeterli miktarda salgılanamaması durumunda laktoz intöleransı gerçekleşir.

Ortaya çıkan bu hassasiyet durumunun belirtileri gaz oluşumu ve ishaldir. Bu iki belirti dışında kalan belirtiler ile nadiren karşılaşılır. Hassasiyetin seviyesi ve laktoz tüketim miktarına göre belirtilerin şiddeti değişmektedir. Kişinin ilgili belirtileri fark etmesinden sonra henüz farkında değilse laktoz hassasiyeti şikayeti ile doktora başvurması faydalı olacaktır. Ancak, doktora başvurulmasından sonra uygulanabilecek bir tedavi bulunmamaktadır. Yani laktaz enzimini salgılatan ya da laktozun etkisi kıran bir ilaç ya da kür bulunmaz.

Laktoz intöleransından kurtulmak isteyen kişilerin beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi gerekmektedir. Tedavi amacıyla uygulanan bu yöntemde yoğun miktarda laktoz içeren her türlü besin beslenme alışkanlığından çıkarılmaktadır. Zaman içerisinde laktaz enziminin daha fazla salgılanmaya başlaması söz konusu olmadığından dolayı da, laktoz intöleransının olumsuz belirtilerinden kurtulmak isteyenlerin ilgili perhizi ömür boyu sürdürmesi gerekmektedir. Süt ve süt ürünlerinin büyük oranda beslenme alışkanlıklarından çıkarılması ile perhiz gerçekleştirilir. Bazı mayalı süt ürünlerinde laktoz parçalandığı için tüketimde sorun oluşmaz. Lor peyniri, kaşar peynir ve beyaz peynir laktozun olmadığı süt ürünlerine örnek olarak verilebilir. Uzun mayalanma süresi ile laktozun parçalanması arasında bağlantı vardır. Daha kısa sürede mayalanan kefirde laktoz bulunduğu için tüketimi sakıncalıdır.

Hangi Gıdalarda Laktoz Bulunur?

Süt ve süt ürünlerinde bulunan laktoz; süt, yoğurt, peynir, kaymak, tereyağı, süt tozu, peynir altı suyu içinde bulunur. Ancak laktoz intoleransı olan kişilerin oldukça dikkat etmeleri gerekmektedir. Omlet, patates püresi, krep, pankek, kek, tatlılarda, çikolata yapımında süt kullanılır. Ciddi laktoz intoleransı olan kişiler dışarıda yemek yerken mutlaka kullanılan malzemeleri sorgulamalıdırlar. Ayrıca etiket okumak çok önemlidir. Markette bulunan çoğu paketli üründe laktoz içerir veya içerebilir ibaresi vardır.

Günümüzde şişkinlik yapmaması için laktozsuz ürünleri kullanan çok fazla kişi vardır. Süt ve süt ürünleri üreticilerin artık laktozsuz ürünlere karşı eğilimleri artmıştır. Eskiden laktoz intoleransı olan kişiler sadece keçi sütü, keçi peyniri, soya sütü, badem sütü, pirinç sütü tüketirken artık neredeyse her markanın laktozsuz ürünleri bulunmaktadır ve günden güne raflarda sayıları artmaktadır.

Her ne kadar artık laktozsuz ürünlere kalsiyum takviyesi yapılsa da laktoz intoleransı olan kişilerde yeterli miktarda süt ve süt ürünleri tüketmemeye bağlı olarak kalsiyum eksikliği ve buna bağlı osteoporoz görülebilir. Laktoz intoleransı olan kişiler laktozsuz ürünleri sıklıkla tüketmeliler ve kan testi yaptırarak kan kalsiyum seviyelerine baktırmalılar. Gerek görüldüğü durumlarda kalsiyum takviyesi almalılar.

Laktozsuz Beslenme Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Memelilerin sütlerinde laktoz bulunmaktadır. Esasen bir şeker olan bu madde, küçük yaşlarda vücuda enerji alınmasının yegane yoludur. Bebeğin vücudunda fazla miktarda bulunan laktaz enzimi sayesinde, alınan laktoz herhangi bir sorun oluşturmaz. Yaş ilerledikçe ve iki yaş geçildikçe vücuttaki laktaz miktarı insanların büyük bir bölümünde azalmaya başlar. Azalmayla beraber de vücuda alınan laktoz sorun oluşturur. Sorunların başında fazlaca gaz oluşumu, ishal oluşumu, baş ağrısı ve kramplar gelir. İşte bu sorunları ortadan kaldırabilmenin yolu da laktozsuz beslenmektir.

Bilindiği üzere laktoz intöleransının efektif bir tedavisi bulunmaz. Kişi, beslenme alışkanlıklarını veya beslendiği gıdaların türünü değiştirerek kendi kendini tedavi eder. Günümüzde kilo vermek isteyen ya da sağlıklı beslenmek isteyen insanlara tavsiye edilen tüketim malzemelerinin başında süt ve süt ürünleri gelmektedir. Süt ve süt ürünleri de laktoz açısından oldukça zengindir. Diyet yapmak veya sağlıklı beslenmek isteyen kişiler diyetlerinden süt ve süt ürünlerini çıkartamayacağı için, süt ürünlerinin laktozsuz olmasına dikkat etmelidir.

Laktozsuz beslenmenin üç türü bulunur. Bunlardan birincisi laktozsuz süt ürünlerini tercih etmek; ikincisi laktaz eklenmiş süt ürünlerini tercih etmek ve üçüncüsü de süt ürünlerini tamamen beslenme düzeninden çıkarmaktır. Üçüncü yol hiçbir insana tavsiye edilmez çünkü kalsiyum ihtiyacının karşılanabilmesi için süt ürünlerine ihtiyaç duyulur.

Süt ürünü olması bir ürünün laktoz açısından zengin olacağı anlamına gelmez. Uzun mayalanma süresine sahip olan beyaz peynir, lor peyniri, kaşar peyniri ve diğer peynir türleri laktoz açısından fakirdir. Laktoz intöleransınız varsa ilgili peynirleri tüketmenizde sakınca yoktur. Keçi, koyun ve inek sütü tüketmeniz ise tavsiye edilmez. Eğer süt tüketmek istiyorsanız da içerisine laktaz katılmış olan laktozsuz sütleri tüketmeniz gerekmektedir. Aynı şekilde laktozsuz yoğurt tüketimini de bu şekilde halledebilirsiniz.

Laktozsuz Diyet Nedir ?

Laktoza kısaca sütün içerisindeki şeker demek doğru olacaktır. Tatlılık oranı düşük olsa da yapısının şeker olmasından dolayı böyle tanımlanmaktadır. Anne sütünde, keçi sütünde, inek sütünde değişen oranlarda laktoz bulunmaktadır. Süt ağız yoluyla tüketildiğinde mideden geçerek bağırsaklara ulaşır. Bağırsaklardaki ilgili hücreler yardımıyla da sütün içerisindeki yararlı maddeler emilir ve kalan maddeler anüs yoluyla atılır. Bağırsakların normalde sütün içerisindeki laktozu da emmesi gerekir ancak evrimsel sürece bağlı olarak ilgili hücrelerin körelmesinden dolayı laktoz sütün içerisinden emilemez.

Normalde yararlı olan, kalsiyumun emilme oranını artıran laktozun emilememesi de bağırsaklarda çeşitli sorunların ortaya çıkmasına sebep olur.

Süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi ile alınan laktoza olan tolerans azlığı durumun ortaya çıkmasıyla da laktozsuz diyetler ortaya çıkıyor. Normalde çoğu diyet listesinin değişmez parçalarından bir tanesi olan süt ve süt ürünleri laktozsuz diyetler uygulanırken tüketilmiyor. Süt ve süt ürünlerinin tüketilmemesinin sebebi tolerans azlığı olabileceği gibi süt şekerinin olumsuz etkilerin korunmakta olabiliyor.

Yani laktozsuz diyetlerin süt ve süt ürünlerinin tüketilmediği diyetler olduğunu söyleyebiliriz. Bunların yerine meyveler, laktozsuz süt ürünleri ve sebzeler ile yapılan ikameler geliyor. Badem sütü, soya sütü, pirinç sütü ve Hindistan cevizi sütü başlıca laktozsuz diyet ürünlerindendir. Süt ve süt ürünlerinin yerini kolayca alabilen bu besinlerin tüketimine ağırlık verilerek vücudu şişmanlatan her türlü besinin tüketimi kesiliyor. Standart diyetlerden tek farkı laktoz tüketiminin tamamen kesilmesi olan bu diyetler sayesinde sağlıklı yaşam, bağırsak fonksiyonlarının düzene sokulması, kilolardan kurtulmak gibi imkanlar ortaya çıkıyor.

Günümüzde başta laktoz intoleransı olanlar olmak üzere glüten intoleransı olanlar tarafından da sık sık laktozsuz diyetler uygulanmaktadır. İnek, keçi ve koyun sütünün yerine konabilecek laktozsuz sütlerin oldukça fazla olması, market raflarında bolca laktozsuz süt bulunabilmesi bu tip diyetlerin oldukça maliyetsiz olmasını sağlıyor. Yani isteyen herkesin bu tür diyetleri uygulayabilmesi mümkündür.

Laktozsuz Süt Ürünleri Nelerdir?

Günümüzde laktozsuz süt ürünlerine ulaşmak oldukça kolaylaştı. Çeşitli bitki sütleri veya içerisine laktaz eklenmiş sütler ile bu ihtiyaç giderilebiliyor. Birçok firma artan laktoz intöleransına çözüm olarak laktozsuz ürünlerin onlarca farklı türünü sunuyor. Eğer sizin de yüksek miktarda laktoz hassasiyetiniz varsa mutlaka bu ürünleri kullanmalısınız.

Aşağıdaki önerilere ek olarak onlarca farklı çeşit soya ürünü ile, laktozsuz ürün ile karşılaşmak mümkündür. Ancak olabildiğince doğal ürünlere yönelmek faydalı olacaktır. Eğer maddi bütçeniz imkan veriyorsa soya sütü veya badem sütü yerine laktozsuz süt tüketmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.

Laktozsuz Sütün Zararları ve Faydaları Nedir?

İnsanların doğumundan itibaren iki yaşına kadarki süreçte laktaz enzimleri maksimum seviyededir. Bu sebepten ötürü de laktozun olumsuz etkileri vücutta görülmez. Vücuda alınan laktoz, laktaz enzimi tarafından sorunsuz şekilde parçalanır ve enerji olarak kullanılır. İki yaşından itibaren ise ivmeli bir şekilde laktaz enzimi miktarı azalır. Özellikle ergenlikten sonra tüketilen sütün miktarına göre laktozun olumsuz etkileri ile karşılaşılmaya başlanır. Bu olumsuz etkilere örnek olarak bağırsaklarda gaz oluşumu ve ishal verilebilir. Bu iki net belirtiden uzaklaşmak için ise beslenme düzeninden laktozun çıkarılması gerekmektedir. Laktoz içeren süt ve süt ürünlerinin kalsiyum temini açısından kritik önem taşıması, laktoz içeren ürünlerin beslenme alışkanlığından çıkarılmasını imkansız hale getirmektedir. Ortadaki bu ciddi problemi çözmek için de laktozsuz süt ürünleri ortaya çıkmıştır.

Laktozsuz sütlerin doğal sütlerden en ufak farkı bulunmaz. İçerisine laktozu parçalayacak olan laktaz enzimi eklenir. Paketli içeriğe eklenen laktaz sayesinde laktoz daha tüketilmeden parçalanır. Bu erken parçalanmanın sonucu olarak da daha farklı bir süt rengi ve tadı ile karşılaşılır. Laktozsuz sütler ve süt ürünleri normalden daha tatlıdır. Bu ilave bir şeker eklenmesinden değil, laktozun parçalanmasından kaynaklanmaktadır. Yani şeker eklenmesine bağlı herhangi bir olumsuz durum ile karşılaşmak söz konusu değildir.

Laktozsuz sütün ve süt ürünlerinin belirlenebilen herhangi bir zararı yoktur çünkü laktozsuz süt ürünlerinin doğal sütlerden en ufak farkı bulunmamaktadır. Yani ekstra olarak bir işlem veya madde eklenmesi söz konusu değildir. Sonuç olarak, laktozsuz sütler de doğal sütlerin faydalarına ve zararlarına sahiptir. İçlerindeki laktoz parçalandığı için de herhangi bir zarardan bahsetmek söz konusu dahi değildir. Laktozsuz sütleri en ufak bir kaygınız olmadan tüketebilirsiniz.

Neden Laktozsuz Ürünler Tercih Etmeliyiz?

Sağlıklı beslenmek, diyet, mutlu hissetmek, düzenli bir hayat gibi kavramlar söz konusu olduğunda bağırsak fonksiyonları büyük önem kazanmaktadır. Bağırsaklarda meydana gelen ufak problemler dahi bahsedilen bu kavramları olumsuz anlamda etkileyebilmektedir. İnsanın evrimsel süreci gereğince laktoz hassasiyeti birçok insanda gerçekleşmektedir. Süt şekerine karşı olan bu hassasiyetin sonucu olarak da laktozsuz ürünler tercih edilmektedir.

Laktozsuz sütün doğal sütlerden en ufak farkı bulunmaz. Aradaki ufak tat ve renk farkını da görmezden gelmek mümkündür. Besin değerlerinin aynı olması da bu savı kanıtlar niteliktedir.