E Vitamini Nedir? Ne İşe Yarar?
E vitamini, yağda eriyen bir vitamin türüdür. Bitkisel yağlar, tahıllar, et, kümes hayvanları, yumurta, meyveler, sebzeler ve buğday tohumu yağı gibi birçok gıdada bulunur. Takviye olarak da edinmek mümkündür fakat doktor önerisi olmadan takviye kullanmak önerilmez. Eğer doktorunuz önermediyse besinlerden bu vitamini almak önerilir. Vücuttaki birçok organın düzgün çalışması için gerekli olan önemli bir vitamindir. Aynı zamanda bir antioksidandır. Antioksidanlar hücrelere zarar veren süreçleri yavaşlatmaya yardımcı olur.
Antioksidan olduğu için hücrelerinizin hasar görmesini önlemeye yardımcı olabilir. Bu vitamin, birçok gıdada doğal olarak bulunur. Yağda çözündüğü için vücudunuz bunu depolayabilir ve gerektiğinde kullanır. “E vitamini” terimi, sekiz farklı bileşiği tanımlar. Alfa tokoferol, insanlarda en aktif olanıdır.
Vücuttaki hücreler serbest radikallere maruz kaldığında hızlıca yaşlanmaya başlar. Serbest radikaller, sağlıklı hücreleri zayıflatır ve parçalar. Bu moleküller ayrıca kalp hastalığına ve kansere de neden olabilir. Çevresel koşulların ve normal vücut süreçlerinin bir sonucu olarak da serbest radikaller oluşur. Birçok araştırmaya göre serbest radikal hasarını azaltmaya yardımcı olan güçlü bir antioksidandır.
Vücudun ayrıca, istilacı bakteri ve virüslerle savaşabilmesi için bağışıklık sistemini güçlendiren E vitaminine ihtiyacı vardır. Kan damarlarını genişletmeye ve kanın pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olur. Ayrıca hücreler birbirleriyle etkileşimde bulunmak ve birçok önemli işlevi yerine getirmek için bu vitamini kullanırlar.
E Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
Birçok besinde bol miktarda bulunur ve vücutta depolanır. Böylece ihtiyaç duyulduğunda vücut tarafından kullanılabilir. Bağışıklık sistemini güçlendirmesi, hücrelerin işlevlerini yerine getirmesi ve korunması için temel vitaminlerden biridir. E vitamini içeren besin kaynakları şöyledir:
- Bitkisel yağlar doğal E vitamini kaynaklarıdır. Bunlar buğday rüşeymi yağı, ayçiçeği yağı, badem yağı, pirinç kepeği yağı, üzüm çekirdeği yağı, kanola yağı, palm yağı, aspir yağı, mısır ve soya yağıdır.
- Bazı kuruyemişler bol miktarda bu vitamini içerir. Bunlar badem, yer fıstığı, Antep fıstığı, çekirdek, kabak çekirdeği, ceviz, kaju ve fındıktır.
- Ispanak, pancar, balkabağı, hardal, kuşkonmaz, ve brokoli yeşil sebzeler arasında bu vitamini içerenlerdendir.
- Kırmızı biber, avokado, mango, kivi, böğürtlen, kuş üzümü, kuru kızılcık, zeytin, kayısı, ahududu bitkisel E vitamini kaynaklarındandır.
- Kaz eti, havyar, ahtapot, ıstakoz gibi hayvansal kaynaklardan da E vitamini alınabilir.
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
Vücudunuzun bağışıklık sisteminizi desteklemek ve hücrelerinizin yenilenmesine yardımcı olmak için ihtiyaç duyduğu bir maddedir. Ayrıca, genel sağlığınız için gerekli olan antioksidan ve antienflamatuvar özelliklere sahiptir. Vücudun ihtiyaç duyduğu temel maddelerden biri olan E vitamininin faydaları şöyledir:
- Bağışıklık sistemini destekler ve enfeksiyonlara karşı direnç kazanmanıza yardımcı olur.
- Hücreler birçok işlevi yerine getirebilmek için E vitaminine ihtiyaç duyar.
- E vitamini hücrelerin daha uzun süre sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
- Hücrelerin ömrünü kısaltarak birçok hastalığa ve soruna neden olan serbest radikallerin etkisini azaltır. En güçlü antioksidanlardan biri olarak bilinir.
- Cilde dışarıdan uygulandığında cilt yüzeyini de serbest radikallerin yol açtığı hasardan korur.
E Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?
Genetik, bazı hastalıklar, prematüre doğum veya çok az E vitamini içeren besin tüketilmesi bu vitaminin eksikliğine yol açabilir. Yemeklerde kullanılan bitkisel yağlarda bulunması ve vücutta depolanması sayesinde bu eksiklik yaygın görülmez. Fakat eksikliği durumunda bazı sağlık problemlerine neden olabilir:
- Kas zayıflığı: Merkezi sinir sistemi için gereklidir. Vücudun temel antioksidanları arasındadır. Eksikliği oksidatif strese neden olur ve bu da kas zayıflığına yol açabilir.
- Koordinasyon ve yürüme zorlukları: Bu vitaminin eksikliği bazı nöronların bozulmasına ve sinyal iletme yeteneklerinin zarar görmesine neden olabilir. Bu da koordinasyon ve yürüme zorluklarına yol açar.
- Uyuşma ve karıncalanma: Sinir liflerinin hasar görmesi, sinirlerin sinyalleri doğru bir şekilde iletmesini engelleyebilir ve bu da periferik nöropati olarak da adlandırılan bir soruna neden olabilir.
- Görme bozukluğu: E vitamini eksikliği, retinadaki ve gözdeki diğer hücrelerdeki ışık reseptörlerini zayıflatabilir. Bu, zamanla görme kaybına neden olabilir.
- Bağışıklık sistemi sorunları: Bazı araştırmalar, bu vitaminin eksikliğinin bağışıklık hücrelerini engelleyebileceğini öne sürüyor. Daha yaşlı yetişkinler özellikle risk altında olabilir.
- Daha fazla serbest radikal hasarı: Serbest radikaller hücrelerin ömrünü kısaltır ve onlara zarar verir.Güçlü bir antioksidan olması sayesinde serbest radikal hasarını azaltır. Eksikliği durumunda vücudun genelinde hücrelerin sağlıklı kalması zorlaşır.
Güneşte E Vitamini Var Mı?
Güneşte E vitamini yoktur. Vücudun vitamin ihtiyacı temel olarak bunu içeren besinlerden karşılanır. Herhangi bir nedenle eksiklik yaşanıyorsa doktorunuz bir süre takviye kullanmanızı önerebilir. Böyle bir eksiklik yoksa günlük olarak E vitamini içeren besinleri tüketmek yeterli olur.
Bazı sağlık koşulları dışında bahse konu vitaminin eksikliği yaygın değildir. Bunun birinci nedeni bu vitaminin vücutta depolanması ve gerektiğinde kullanılmasıdır. Diğer bir sebep de hemen hemen her gün yemeklerde kullandığımız bitkisel yağların içermesidir. Günlük olarak az miktarda Ayçiçek yağı bu ihtiyacınızı karşılayabilir.
Vitamin Hapı / Takviyesi Kullanılmalı Mıdır?
Herhangi bir tıbbi durum nedeniyle E vitamini eksikliği yaşamıyorsanız takviyelerle vitamin almanız önerilmez. Vitamin takviyeleri çölyak gibi bazı hastalıklar, prematüre doğum veya başka bir nedenle vücudunda yeteri kadar vitamin olmayan kişiler içindir. Böyle bir durum yaşamıyorsanız besinlerden bu vitamini almanız önerilir. Bunun birçok nedeni vardır.
Öncelikle vücudunuzda fazla E vitamini bulunduğunda hemorajik inme (felç) yaşama ihtimaliniz artar. Bu nedenle fazlaca vitamin bulunması sağlıklı değildir, sadece yeterli miktarda olması sağlıklıdır. Takviyelerin yetişkinler için 15 miligramı geçmemesi gerekir.
Vücudunuzda gereğinden fazla E vitamini olması herhangi bir hastalığı önlemez veya var olan hastalığı iyileştirmez. Eksiklik yaşamayan kişiler için bu vitaminini almanın en sağlıklı yolu besinler yoluyla almaktır.
Vitamin hapı ya da takviyesinin doktor tavsiyesi dışında önerilmemesinin bir diğer nedeni de bunun yaygın bir eksiklik olmamasıdır. Besinlerden aldığınız vitamin vücudunuzda depolanır. Dolayısıyla eksiklik yaşanabilmesi için sindirim sistemi sorunları ya da ekstrem bir durum yaşanması gerekir. Günlük olarak az miktarda da olsa bitkisel yağ, kuruyemiş gibi vitamin kaynakları tüketiyorsanız ve başka bir sağlık sorununuz yoksa bu vitamini kullanmanıza gerek yoktur.
