Cushing Sendromu Nedir?
Cushing sendromu, vücudun aşırı kortizol hormonuna maruz kalmasından kaynaklanan bir hastalıktır. Kortizol vücuttaki tüm doku ve organları etkiler. Bu etkiler birlikte Cushing sendromu olarak bilinir.
Bu sendrom, kronik astım veya romatoid artrit tedavisinde görüldüğü gibi, adrenal bezdeki veya vücudun başka yerlerindeki bir tümörden aşırı kortizol üretimi (ektopik Cushing sendromu) veya kortizol ilacının aşırı kullanımından kaynaklanabilir.
Cushing Sendromu Nedenleri Nelerdir?
- Cushing hastalığı, tüm vakaların yüzde 60-70’ini oluşturan spontan Cushing sendromunun en yaygın nedenidir.
- Adrenal tümör gibi adrenal bezlerin anormalliği Cushing sendromuna neden olabilir. Bu vakaların çoğu, kana aşırı kortizol salan adrenal adenom adı verilen kanserli olmayan tümörleri içerir.
- Adrenokortikal karsinomlar ya da diğer deyişle adrenal kanserler, Cushing sendromunun en az yaygın sebebidir. Kanser hücreleri, kortizol ve adrenal androjenler dahil olmak üzere çeşitli adrenal kortikal hormonların aşırı seviyelerini salgılar.
- Cushing vakalarının çoğu genetik değildir. Bununla birlikte, bazı kişilerde, bir veya daha fazla endokrin bezinin tümörlerini geliştirmeye yönelik kalıtsal bir eğilim nedeniylede gelişebilir. Primer pigmente mikronodüler adrenal hastalıkta, çocuklar veya genç yetişkinler, adrenal bezlerin küçük kortizol üreten tümörleri geliştirir.
Cushing Sendromu Belirtileri Nelerdir?
- Yüzde kilo alımı
- Köprücük kemiği üzerinde şişkinlik oluşumu (supraklaviküler yağ yastığı)
- Boynun arkasında kilo alımı ( manda hörgücü )
- Ekstremitelerde kolay morarma ve özellikle karın veya koltuk altı bölgesinde morumsu çatlakların ( stria ) gelişmesiyle cilt değişiklikleri
- Kırmızı, yuvarlak yüz
- İnce kollar ve bacaklar ile göğüs ve karın merkezli kilo alımı ile merkezi obezite
- Yüz, boyun, göğüs, karın ve uyluklarda aşırı kıllanma (hirsutizm)
- Kadınlarda saç dökülmesi
- Genel halsizlik ve yorgunluk
- Bulanık görüş
- Baş dönmesi
- Kas Güçsüzlüğü
- Kadınlarda adet düzensizlikleri (amenore)
- Azalmış doğurganlık ve/veya cinsel dürtü (libido)
- Hipertansiyon
- Kötü yara iyileşmesi
- Şeker hastalığı
- Ağır depresyon
- Aşırı ruh hali değişimleri
Cushing Sendromu Komplikasyonları Nelerdir?
- Vücudunuzdaki kortizol hormonunun çok fazla olması Cushing sendromuna neden olur. Adrenal bezlerde üretilmekte olan kortizol, vücut içerisinde çeşitli farklı roller üstlenir.
- Örnek olarak kortizol, kan basıncını düzenlemeye yardım eder, iltihabı azaltır ve kalbinizin ve kan damarlarınızın normal bir şekilde işlev görmesini sağlar.
- Kortizol, vücudunuzun strese tepki vermesine yardımcı olur. Ayrıca vücudunuzun diyetinizdeki proteinleri, karbonhidratları ve yağları enerjiye dönüştürme şeklini de düzenler.
Tedavi olmadan, Cushing sendromunun komplikasyonları şunları içerebilir:
- Kaburga kırıkları ve ayaklardaki kemik kırıkları gibi olağandışı kemik kırıklarına neden olabilen kemik kaybı (osteoporoz)
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Tip 2 diyabet
- Sık veya olağandışı enfeksiyonlar
- Kas kütlesi ve gücü kaybı
Cushing Sendromlu Hastalar Nasıl Beslenmeli?
- Hiperkortizolizm, beslenme ile ilgili bir dizi duruma neden olabilir. Cushing sendromlu kişiler doğru yiyecekleri yiyerek semptomları azaltabilir. Örneğin, kalsiyum açısından zengin besinler kemik yıkımına yardımcı olabilir. Bu, osteoporoz olasılığını önler.
- Yeşil yapraklı sebzeler, süt, kabuklu yemişler ve güçlendirilmiş gıdalar harika kalsiyum kaynaklarıdır. D vitamini ayrıca kemik ve cilt sağlığına da yardımcı olabilir. Güneş ışığı vitamini, yağlı balık, mantar ve bazı tahıllar gibi yiyeceklerin içinde bulunur.
- Hiperglisemi veya yüksek kan şekeri yaygın bir durumdur. Bu diyabet olasılığını artırır. Sağlıklı kan şekerini korumak için tatlılardan ve aşırı işlenmiş gıdalardan kaçının. Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi, fındık, çilek ve tatlı patates gibi yüksek lifli yiyecekler yiyin.
- Kas kaybı, hiperkortizolizmin yaygın bir yan etkisidir. Kişilerin kas kütlesinin azalması nedeniyle kol ve bacakları daha ince olabilir. Dengeli bir protein alımını sürdürmek, kas kütlesini, gücünü ve sağlığını koruyabilir. Fasulye, yağsız et, tofu ve süzme peynir mükemmel kaynaklardır.
Cushing Sendromu Nasıl Geçer?
Cushing sendromunun tedavisi, aşırı kortizolün altında yatan nedene bağlıdır, ancak belki cerrahi, radyasyon, kemoterapi veya kortizol inhibe edici ilaçların kullanımını içerebilir. Sebep, başka bir bozukluğu tedavi etmek için uzun süreli glukokortikoid hormon kullanımından kaynaklanan iyatrojenik ise, doktor, harici olarak uygulanan steroidin dozunu, bu bozukluğun kontrolü için yeterli olan en düşük doza kademeli olarak azaltacaktır.
Cushing Sendromu için Hangi Bölüme Gidilir?
Bu hastalıktan her yıl milyonda 10-15 kişi etkileniyor. Hipofiz adenomları (Cushing hastalığı), yetişkinlerdeki vakaların yüzde 70’inden fazlasını ve çocuklarda ve ergenlerdeki vakaların yaklaşık yüzde 60-70’ini oluşturur. Cushing sendromu en sık 20-50 yaş arası yetişkinleri etkiler ve kadınlarda daha yaygındır ve tüm vakaların yaklaşık yüzde 70’ini oluşturur. Cushing sendromunun tedavisi için Endokrinoloji bölümüne gitmeniz gerekir.
