Dumping Sendromu

Dumping Sendromu, midedeki öğütülmüş yiyeceklerin ince bağırsağın (duodenum) ilk kısmına normalden çok daha hızlı boşaltım yapıldığı tıbbi bir durum olarak tanımlanır. Dumping Sendromu aynı zamanda hızlı mide boşalması olarak da bilinir.

Dumping Sendromu olan kişilerde bulantı ve karın kramp ve ağrıları gibi birçok farklı semptom görülür. Bu belirtiler, ince bağırsağın görevini yapamayarak midede düzgün sindirilmeden gönderilmiş gıdalardan besinleri emememesi nedeniyle oluşur. Mide Küçültme Ameliyatı gibi belirli tipte mide cerrahisi geçmişi olan kişilerde Dumping Sendromuna yakalanma olasılığı daha yüksektir.Bu ameliyatlardan sonra oluşabilecek komplikasyonlar şunlardır:

• Zayıf besin emilimi
• Zayıf kalsiyum emiliminden kaynaklanan osteoporoz 
• Vitamin veya demirin zayıf emiliminden kaynaklanan anemi veya düşük alyuvar sayısı

Mide ameliyatı geçiren hastaların % 75’ine yakın sayıda Dumping Sendromu görülebilir. Dumping Sendromu semptomları ameliyat sonrası erken dönemde daha sık görülür ve zamanla azalır. Yani Dumping Sendromu genellikle birkaç ay içinde tedavi edilmeksizin iyileşir. Sendromdan sonra yapılan diyet değişiklikleri ve ilaç geçmesinde en büyük yardımcıdır. Bu hastalık düzelmediği durumlarda tekrar ameliyata girme riski doğabilir. Bu sebeple belirtiler ve semptomlar azalmadığı takdirde uzman bir doktora muayene olmak gerekmektedir.

Mide ameliyatından sonra, ince bağırsağa çok hızlı bir şekilde dökülen yiyeceklerin hareketini düzenlemek çok zor hale gelebilir. Bazı yiyecekleri tüketmek, hastalığın oluşumunu tetikleyebilir. Örneğin, rafine şekerler, suyu vücuttan hızlıca emerek sendroma neden olurlar. Semptomlar aynı şekilde süt ürünleri ve kızarmış yiyecekler yedikten sonra da ortaya çıkabilir.

Sağlıklı kişilerde yemek yedikten birkaç saat içinde yiyecekler mideden bağırsağa taşınır. Bağırsaklarda yiyeceklerden alınan bu besinler emilir ve sindirim suları yiyecekleri daha da parçalayarak süreç devam eder. Dumping Sendromu olduğunda bu yiyecekler mideden bağırsağa çok hızlı hareket eder ve sindirimin aşamaları istenildiği şekilde gerçekleşmez.

Erken Dumping Sendromu, midedeki yiyeceklerin bağırsağa çok hızlı geçmesi ve kan dolaşımından bağırsağa çok fazla sıvı akışı olmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Bu ani gelişen ekstra sıvı akışı ishale ve şişkinliğe neden olur. Bağırsaklar sindirim sırasında kalp atış hızınızı hızlandıran ve kan basıncını düşüren maddeler de salgıladığı için baş dönmesi, soğuk terleme, hızlı bir kalp atış hızı ve kusma gibi hoş olmayan semptomlara yol açar.

Geç Dumping Sendromu, bağırsaklarda nişasta ve şekerler miktarlarının artışından kaynaklanır. İlk olarak, oluşan fazla şeker kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olur. Daha sonra pankreas şekeri (glikoz) kan hücrelerinize taşımak için insülin hormonunu serbest bırakır. Dolaylı olarak gerçekleşen insülin seviyelerindeki bu ekstra artış kan şekerinin çok hızlı düşmesine neden olur. Düşük kan şekeri hipoglisemi olarak adlandırılır.

Mide küçültme ameliyatları Dumping Sendromuna neden olur. Ameliyattan sonra, yiyecek mideden ince bağırsağa normalden çok daha hızlı hareket eder. Bu hızlı akış boşaltım sistemini de kötü etkileyecektir. 

Dumping Sendromuna neden olabilecek cerrahi ameliyatlar şunlardır:

Gastrektomi: Bu ameliyat ile midenin bir kısmını veya tamamı alınır.

Mide Küçültme Ameliyatı:  Bu ameliyat ile çok fazla yemek yemeyi önlemek için karından küçük bir kese oluşturulup ince bağırsağınıza bağlanması gerçekleşir.

Özofagus: Yemek borusu kanseri olmasından kaynaklı yapılan cerrahi bir müdahaledir.

Dumping Sendromu iki tipte sınıflandırır: Erken Dumping Sendromu ve Geç Dumping Sendromu. İki türü de yemek yedikten sonra farklı zamanlarda ortaya çıkar ve farklı semptomlara neden olur. Dumping Sendromu semptomları olduğundan emin olduktan sonraki anı başlangıç saati olarak not almak önemlidir. Sendromun hangi türe girdiğini bilmek, tedavi uygulamak ve önlemeye çalışırken bilgiler doktorunuza yardımcı olabilir.

Dumping Sendromu mide ameliyatından sonra yaygın görülen bir durumdur. İlk başta endişe verici olsa da, yaşamı tehdit edici bir rahatsızlık değildir. Yeme alışkanlıklarında yapılacak ufak değişiklikler yardımıyla kontrol altına alınabilir. Dumping sendromunu kontrol ederken, kilo alımını sağlayan yiyeceklerden de kaçınmak faydalı olacaktır.

Erken Dumping sendromu, Geç Dumping Sendromundan daha yaygın olarak görülür. Erken Dumping Sendromu yemekten çok kısa bir süre sonra 10 ile 30 dakika içinde ortaya çıkar. Geç Dumping Sendromu ise yemek yedikten sonra yaklaşık 2-3 saat içerisinde görülmeye başlar. Belirtileri ve semptomları genele yakın seyretmektedir. Karında oluşan ağrı ve kramplarla birlikte soğuk terleme ve çok hızlı kalp atışları var ise hızlı bir şekilde doktora gidilmelidir.

Bu hastalık, yeterince beslenememeye ve sonucunda sağlıksız kilo kaybına neden olabilir. Vücudunuz yiyecekleri olması gerektiği gibi emerek parçalayamadığında, önemli vitaminleri ve besinleri de alamaz. Bu durum anemi ve osteoporoz gibi sağlık sorunları geliştirme riskini artırır. Yiyecekler sindirim sisteminde çok hızlı hareket ettiğinde vücut yeterli kaloriyi alamaz. Bu sebeple haftada 1 ila 2 kilodan fazla kilo verilebilir.

Dumping sendromunun belirti ve semptomları genellikle yemek yedikten hemen sonra, özellikle sofra şekeri (sukroz) veya meyve şekeri (fruktoz) açısından zengin bir beslenmeden sonra ortaya çıkar. Genel belirti ve semptomları şunlardır:

• Yedikten sonra şişkin veya rahatsız olacak şekilde çok doymuş hissetmek
• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın krampları
• Karın ağrısı
• Şiddetli ishal
• Baş dönmesi
• Hızlı kalp atışı
• Terleme
• Kızarma

Dumping Sendromu erken ve geç olarak iki türdür. Belirti ve semptomların ortaya çıkış hızına göre farklılık gösterebilirler.

Erken Dumping Sendromu:

Erken Dumping Sendromu genellikle yemeği bitirdikten sonraki 30 dakika içinde ortaya çıkar. Erken Dumping Sendromu yaşandığında, şu belirtiler oluşur:

• Mide bulantısı
• Kusma, ishal veya güçlü karın krampları
• Aşırı şişkin hissetme
• Halsizlik
• Baş dönmesi
• Soğuk terleme

Geç Dumping Sendromu:

Geç Dumping Sendromu ise yemek yedikten 2 ila 3 saat sonra ortaya çıkar. Belirti ve semptomlar, yedikten uzun süre geçtikten sonra gelişir çünkü vücudun ince bağırsağına giren şekerin emilmesi için büyük miktarda insülin salgılanır. Belirtileri şunları içerebilir:

• Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
• Halsiz hissetme
• Soğuk terleme
• Baş dönmesi
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı

Bu belirtilerden çoğu aynı anda hissedildiği zaman hızlıca doktora gitmek gerekir. Ameliyat geçmişi olmasa bile bazen Dumping Sendromuna bağlı semptomlar gelişebilir. Dumping sendromu nedeniyle büyük miktarda kilo kaybedilebilir. Bu durumda tedavi olduğunuz doktor bir yemek planı oluşturulmasına yardımcı olması için diyetisyenlere yönlendirme yapacaktır.

Dumping rahatsızlığı, midedeki yiyecek ve mide sularını kontrolsüz, anormal derecede hızlı bir şekilde ince bağırsağa taşınmasıdır ve sendrom genellikle mide ameliyatında meydana gelen değişikliklerden dolayı oluşur.

Diyette yapılacak birkaç değişiklik sayesinde Dumping Sendromu yoluyla oluşan semptomlar hafifletilebilir.

• Genel yeme alışkanlığımız olan üç büyük öğün yerine, öğünleri güne yayarak beş ila altı küçük öğün yenilmelidir.
• Hızlı yemek yemek mide için her zaman tehlikelidir. Özellikle Dumping Sendromu olan kişiler sindirimi kolaylaştırmak için lokmaları yutmadan önce yiyecekleri tamamen çiğnediğinden emin olmalıdır.
• Yemek yanında içecek içme alışkanlığı bırakılmalıdır. Yemeklerden önce ve sonra 30 dakika içinde sıvı tüketmemek gerekir.
• Soda, şeker ve hamur işleri gibi yiyecekleri tüketmemek gerekir.
• Tavuk, balık, yer fıstığı ezmesi ve tofu gibi yiyecekler tüketerek daha fazla protein alımı sağlanmalıdır.
• Beslenme ve diyet listesine daha fazla lifli yiyecek eklemek gerekir. Beyaz ekmek ve makarna gibi basit karbonhidratları tüketmeyi bırakarak, yulaf ezmesi ve tam buğday gibi tahıllara geçiş yapmak gerekir. Eğer yeterince lif alımı yapılamıyorsa takviyeler ile desteklenebilir. Ekstra lif alındığında, şeker ve karbonhidratların bağırsaklarda daha yavaş emilimi gerçekleşir.
• Beslenme ve diyeti hazırlayan doktora bir besin takviyesine ihtiyaç olup olmadığı sorulmalıdır. Bu Sendrom vücuttaki besinleri tüketilen yiyeceklerden emebilme yeteneğini etkileyebilir.
• Daha şiddetli Dumping Sendromu oluşuyorsa uzman doktoru Oktreotid inhibitörü reçete edebilir. Bu ilaç sindirim sisteminin çalışma şeklini değiştirir ve midedeki atıkların bağırsağa gelişini yavaşlatır. Ayrıca insülin salınımını da engeller. Bu ilacın bazı yan etkileri arasında kan şekeri seviyelerinde değişiklikler, bulantı, ağrı ve kötü kokulu dışkı bulunur.
• Bu tedavilerin hiçbiri sonuç alınmazsa, mideden ince bağırsağa kadar olan açıklığı düzeltmek için ameliyat olunabilir.

Dumping Sendromu semptomlarını hafifletmek için özel bir diyet uygularken hangi gıdaları nasıl seçeceğimizi bilmemiz gerekir.

Ekmek, Tahıl, Pirinç ve Makarna

• Her gün 6 ila 10 porsiyon
• Porsiyon büyüklüğü= 1 dilim ekmek, 1 su bardağı hazır tahıl
• Yarım su bardağı pişmiş tahıl, pirinç veya makarna

Yenilebilenler:

• Şekersiz tahıllar
• Patates
• Makarna, pirinç
• Ekmek
• Simitler
• Çorba-orta oda sıcaklığında. Çorba yedikten sonra 1 saat bekleyerek katı gıdalar tüketilmelidir.

Yenilemeyenler:

• Tatlı hamur işleri ve börekler
• Şekerli tahıllar
• Krep ve Waffle
• Çorba- Katı gıdalar ile aynı zamanda yenen

Meyveler

• Her gün 2 ila 4 porsiyon
• Porsiyon boyutu= 1 orta boy taze meyve veya 1 su bardağı meyve suyu

Yenilebilenler:

• Tüm taze meyveler
• Şekersiz dondurulmuş meyve
• Yüzde 100 saf meyve suyu- yemeklerden bir saat sonra tüketilmelidir.

Yenilemeyenler:

• Şekerli meyve suyu, sporcu içecekleri
• Şekerlenmiş meyve
• Dondurulmuş meyve şekeri

Sebzeler

• Her gün 3 ila 5 porsiyon
• Porsiyon boyutu= 1 bardak çiğ veya yarım bardak pişmiş veya doğranmış sebze

Yenilebilenler:

• Tüm sebzeler

Süt Ürünleri

• Her gün maksimum 2 porsiyon
• Porsiyon boyutu= 1 su bardağı süt veya yoğurt

Yenilebilenler:

• Sade veya şekersiz yoğurt
• Yağsız süt – yemeklerden bir saat sonra içilmesi şartıyla

Yenilemeyenler:

• Şekerli yoğurtlar
• Milkshake ve çikolatalı sütler

Süt, süzme peynir, dondurma ve puding gibi süt ürünleri, mide ameliyatı olan bazı kişilerde ishale neden olabilir. İlk etapta süt ürünleri kullanmamak faydalı olacaktır. 

Dumping Sendromu olan kişiler uygun porsiyonlarda yemek yemeli ve özellikle kaçınması gereken yiyecekleri bilmelidir.

Sağlık Rehberimiz için tıklayınız.