Tiroid diyeti – tiroid hastalarında zayıflama hakkında merak edilenleri bu yazıda açıkladım. Öncesinde hastalıkla ilgili bilgi veriyorum. Tiroid bezi, salgıladığı hormonlar ile vücudun metabolizma hızını ve metabolik süreçlerini yönetir. Bu hormonların salgılanma miktarı yetersiz ise Hipotiroidizm hastalığı ortaya çıkar. Gerekenden fazla hormon salgılanması ve tiroid bezinin aşırı çalışması ise Hipertiroidi hastalığına yol açar. Haşimato Tiroidi, Hipotiroidizm türlerinden biridir.
Hipotiroidizm hastalıkları sonucunda metabolizma çalışma hızı yavaşlamaya başlar. Bu nedenle yakılan enerji miktarı azalır ve kilo artışı görülmeye başlar. Hastaların bir uzman yardımı ile en ideal diyet programını uygulamaları, dengeli ve düzenli beslenmeyi alışkanlık haline getirmeleri gerekir. Ancak kilo vermek için yalnızca beslenmenin düzenlenmesi yeterli olmaz. Hastanın kalori yakımını arttırmak için haftada en az 3 gün, 30 ila 40 dakika arasında egzersiz yapılması oldukça önemli.
Tiroid hastaları için diyet programı hazırlarken tüketilmesi ve uzak durulması gereken besinlere dikkat etmek gerekir. Soya içeren ürünler, tiroid hormonlarını salgılayan bir enzimin çalışmasını engeller. Ayrıca soya ürünleri kullanan kadınların, kullanmayanlara oranla 3 kat daha fazla hipotiroidizm hastalığına yakalandıkları kanıtlanmıştır. Bu nedenle soya ürünleri listede yer almamalı. Tüketilecek iyot miktarı ise özenle belirlenmeli.
Tiroid bezinin büyümesine sebep olan ve iyot emilimini engelleyen besinlere guatrojenik besinler denir. Brüksel lahanası, brokoli, lahana, turp, karnabahar, şalgam, yer fıstığı, şeftali, ıspanak, armut, çilek gibi sebze ve meyveler guatrojenik besinler arasında yer alır. İlaç alımının hemen ardından tüketmek sakıncalı olacaktır.
Tiroid hormonlarında meydana gelen hastalıklarla birlikte kilo kaybı, kilo artışı, depresyon, yorgunluk, saç dökülmeleri, bitkinlik, halsizlik, unutkanlık, uykusuzluk, aşırı sinir hali ve kalp çarpıntısı gibi sorunlar görülebilir. Bu komplikasyonların birçoğu hastaların genel yaşam kalitesinde düşüşe yol açar. Tiroid hastalıkları genetik sebeplere, guatrojen besinlerin aşırı tüketimine ve iyot eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabilir. Yeterli iyot miktarı günlük 5 gram kadar olmalı ve haftada 2 kez balık yiyerek desteklenmeli. İyot kaybının olmaması için yemeklere piştikten sonra tuz atılmalıdır.
Tiroid hastalıklarını kontrol altına alabilmek ve bu hastalıklardan korunabilmek için dengeli bir beslenme programı oluşturulmalıdır. İdeal vücut ağırlığına ulaşarak bu kiloyu muhafaza etmek, metabolik süreçlerin devamlılığını sağlamak, kronik hastalıkların oluşma riskini azaltmak için dengeli ve düzenli beslenme alışkanlığı kazanmak gerekir. Gün içerisinde tüm besin ögelerinden yeterli miktarda tüketmek, selenyum ve iyot gibi mineralleri eksik almamak, gün içerisinde en az 10 ila 12 bardak kadar su içmek tiroid hastalarının beslenmesinde kesinlikle olması gereken maddeler.
Selenyum ve iyotun bir arada alınmasını sağlayan en zengin besin grubu, balık ve diğer deniz ürünleri. Omega-3 yağ asidi yönünden de hayli zengin olan bu besinlerin tüketimiyle, tiroid hastalığı komplikasyonları arasında yer alan diyabet ve kardiyovasküler hastalıklardan korunmak da mümkün olur. Omega-3 yönünden zengin olan besinler arasında ceviz içi ve keten tohumu da örnek gösterilebilir.
Tiroid hastalarının beslenme programında yer alması gereken bir diğer madde ise yeterli posa tüketiminin sürdürülmesi. Gün içerisinde 25 ila 30 gün arasında posa almak, sindirim sistemi problemlerini önlemek için oldukça önemli. Taze meyve ve sebze tüketimi, tam tahıllı gıda tüketimi, kurubaklagil alımı ile günlük posa ihtiyacı karşılanabilir. Bu sayede tiroid hormonları işlevlerini yerine getirebilir.
Aşağıda örnek olarak gösterilen 1 haftalık diyet programının ölçüleri, hastadan hastaya göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle programa başlamadan önce uzman bir diyetisyenden onay almak doğru olacaktır. Her sabah güne 1 ya da 2 bardak su içerek başlanır. Program, 3 ana ve 3 ara öğünden meydana gelmektedir.
Kahvaltıda 1 adet yumurtayla hazırlanmış omlet ya da 1 adet haşlanmış yumurta, salatalık, domates, 2 dilim kadar beyaz peynir ve en fazla 2 dilim çavdar ekmeği yenir.
İlk ara öğünde ise 8 adet çiğ fındık, 2 adet ceviz içi ve 1 fincan yeşil çay tüketilir.
Öğle yemeğinde bol yeşillikle hazırlanan salata vazgeçilmezdir. Yanında ise fırında ya da ızgarada hazırlanmış 120 gr kadar köfte/ tavuk eti ya da balık tüketilir. 2 dilime kadar çavdar ekmeği yenilebilir, içecek olarak 1 bardak ayran tüketilir.
İkinci ara öğünde 1 bardak sütün yanında 1 tane orta boy muz ya da 2 dilim ananas yenir.
Akşam yemeği için guatrojenik besinler grubunda yer almayan sebzelerle hazırlanmış 1 porsiyon yemek, bol yeşillikli salata, 1 kase çorba ve 4 kaşık yoğurt yeterli olacaktır.
Son ara öğünde ise 2 tam ceviz içi, 1 portakal/ 1 elma ya da 2 adet mandalina yenebilir.
Tiroid hastalıkları genellikle gençlik döneminin ardından teşhis edilir. Aynı zamanda kadınlarda görülme oranı, erkeklerde görülme oranından daha fazladır. Doğru beslenmenin alışkanlık edinilmesi ve düzenli egzersiz ile hastalık komplikasyonlarını ertelemek ya da hastalıktan korunmak mümkün olabilir.
Tiroid hormon seviyesini kontrol altına almak için hastaların beslenmelerini düzenlemeleri, egzersiz alışkanlığı kazanmaları ve reçete edilen ilaçları doğru şekilde kullanmaları gerekir. Bu sayede hastalığın yol açtığı semptomlar ve komplikasyonlar önlenebilir.
Kurallar:
Hipotiroidi hastaları için örnek diyet listesi, ortalama değerler dahilinde hazırlanmıştır. Hastanın fiziksel özellikleri ve genel sağlık durumuna bağlı olarak porsiyonlarda değişiklik yapılması gerekebilir. Liste, 3 ana ve 3 ara öğün olacak şekilde uygulanır.
İlk ara öğünde ise 2 adet ceviz içi, 2 tane küçük mandalina ya da 1 tane küçük armut yenir.
Öğle yemeğinde 3 kaşık kepekli makarna ya da bulgur pilavı, 100 gr ızgarada pişmiş balık, tavuk eti ya da köfte, 1 dilim çavdar ya da tam buğday ekmeği ve mevsim salata yer alır.
İkinci ara öğünde ise 1 fincan bitki çayının yanında 1 tane küçük elma tüketilir.
Akşam öğünü için guatrojen besinlerden yapılmamış 1 porsiyon sebze yemeği, 1 kase çorba, 1 dilim çavdar ya da tam buğday ekmeği ve 4 yemek kaşığı yoğurt yenir.
Son ara öğünde 1 su bardağı kefir ya da süt ile 1 adet küçük muz bulunur.
Tiroid bezleri gereğinden fazla hormon salgılarsa ve kanda yüksek oranda hormon çıkarsa hipertiroidi teşhisi konur. Halk arasında “zehirli guatr” adıyla da bilinir. Hipertiroidi hastalarında sinirlilik hali, sıcağa karşı dayanıksız olma, aşırı terleme ve kalp çarpıntısı gibi şikayetler görülür. Ayrıca TSH oranı düşük, T3 ve T4 seviyeleri yüksektir. İlerleyen dönemlerde tiroid bezinde büyüme görülebilir ve guatr hastalığı ortaya çıkar. Bu hastalık kendini boyunda baskı hissi, şişlik, nefes darlığı ve horlama gibi belirtilerle gösterir.
Hipertiroidi hastalarının iştahları oldukça açıktır. Buna rağmen kilo kaybı sık görülür. Dinlenme halindeyken 100 ve üzerinde seyreden nabız, ellerde titreme, adet düzensizlikleri, uyku bozuklukları, terleme, kasların zayıflaması, cilt incelmeleri, saçların cansızlaşması, bağırsak hareketlerinin hızlanması, gözlerin ileri doğru çıkıklaşması, tahammülsüzlük, hiperaktivite, erkek hastalarda meme büyümesi, kemik erimesi, cinsel isteksizlik, sık su içme isteği ve kırmızı yumrular hipertiroidi belirtileri arasında yer alır.
Hipertiroidi hastaları için verilen örnek diyet listesindeki porsiyonlar, hastanın genel sağlık durumu ve fiziksel özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Diyet listesi 3 ana ve 3 ara öğünden meydana gelir.
Kahvaltıda 1 adet haşlanmış yumurta, taze yeşillik, salatalık, domates, 2 dilim çavdar ya da tam buğday ekmeği, 2 dilim beyaz peynir yenir.
Ara öğünde 2 adet kuru kayısı ve 2 tam ceviz içi tüketilir.
Öğle yemeğinde 120 gram köfte, balık ya da derisiz tavuk eti bulunur. Protein yönünden hayli zengin olan bu besinlerin fırında ya da ızgarada pişirilmesi gerekir. Yemeğin yanında 1 dilim çavdar/ tam buğday ekmeği ya da 1 kepçe çorba içilebilir. 1 bardak ayran ya da 1 kase yoğurt, taze yeşilliklerle hazırlanmış mevsim salata da öğle yemeğinde bulunması gereken besinlerdendir.
İkindiye doğru 1 porsiyon meyve ve 8-9 tane kavrulmamış fındık yenir.
Akşam yemeğinde 1 dilim çavdar/ tam buğday ekmeği ya da 3 yemek kaşığı bulgur pilavı, 1 porsiyon sebze yemeği, mevsim salata ve 4 yemek kaşığı yoğurt bulunur.
Son ara öğünde 1 porsiyon meyve ve 1 su bardağı süt içilir.
Haşimato hastalığı, otoimmün hastalıklar grubunda yer alan bir tiroid problemidir. Tiroid bezinin ürettiği hormonlar, bağışıklık sistemi tarafından yabancı olarak algılanır ve savaşarak yok edilir. Bu nedenle vücutta yeterli miktarda hormon bulunmaz. Hastanın metabolizma hızı yavaşlar, kilo artışı ve vücutta yağlanmalar meydana gelir. Haşimato hastalığında ilaç tedavisinin yanı sıra doğru beslenme ve egzersiz de önemli yer tutar.
Haşimato diyeti basitçe glutenin beslenme programından çıkarılması üzerine kurulmuştur. Ancak tek başına bu diyet listesini uygulamak hastalıkta herhangi bir iyileşme görülmesi için yeterli olmaz. Haşimato diyeti yapan hastaların bildirdikleri sonuçlarda yorgunluğun azalması, cilt sağlığının yeniden kazanılması ve az da olsa kilo kaybının yaşanması yer alır. Fakat hormon seviyelerinde herhangi bir değişiklik görülmez.
Haşimato hastalığı ile birlikte tiroid bezinde iltihaplanma ortaya çıkabilir ve tahribatlar oluşmaya başlar. Haşimato hastalığından şüphe ediliyorsa vakit kaybetmeden gerekli tetkiklerin yapılması gerekir. Hormonları düzenleyen ilaçların yanı sıra selenyum takviyesi almak da şikayetleri kontrol altına almaya yardımcı olacaktır.
Tiroid bezinin tamamı alınmamışsa, kalan salgı bezinden T3 ve T4 hormonlarının salınımı devam eder. Ancak tamamı alınmışsa vücutta bu hormonların üretimi tamamen durur. Bu nedenle hormon içerikli ilaçların takviyesi yapılır ve tiroid bezinin görevleri bu şekilde üstlenilir.
Tiroid bezi tamamen alındıktan sonra vücut, hipotiroidi belirtileri göstermeye başlar. Bu nedenle sürekli ilaç kullanımı gerekir. Bu ilaçlar, tiroid hormonları ile aynı fonksiyonları yerine getirerek hastanın sağlığını korumasına yardım eder. Hastanın ihtiyacı olan hormon miktarı, yapılan kan testleri sonucunda belirlenir. İlaçların dozu bu şekilde ayarlanır.
Tiroid bezi olmayan hastaların yeme alışkanlıkları, hipotiroidi hastalarının beslenme programlarına uyum sağlayacak şekilde tiroid diyeti ile düzenlenir. Çünkü ilaç tedavisi uygulansa dahi hastaların metabolizma çalışma hızında büyük bir düşüş yaşanır.
Tiroid bezi alınan hastalar için hazırlanan diyet listeleri kişinin fiziki durumu ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Verilen örnek diyet listesindeki ölçüler, kişiden kişiye göre değişiklik gösterir.
Hipotiroidi hastalarının metabolizma hızı yavaşladığı ve kilo kaybı zorlaştığı için hastaların kilo almaları beklenen bir etkidir. Çoğu hasta bu durumu kullandıkları tiroid ilaçlarına bağlama yanılgısına düşer. Ancak hipotiroidi ilaçları, vücudun yağ oranında ve kiloda artış yaşanmasını yavaşlatma etkisine sahiptir. İlaçların kullanılmaması halinde bu kilo ve yağ artışı kontrolden çıkabilir. Bu nedenle hipotiroidi hastalarının ilaçlarını belirtilen doz ve sıklıkta, ihmal etmeden kullanmaları hayati önem taşır.
Hipertiroidi hastalarının metabolizma hızları ise normalden daha hızlıdır. Bu nedenle hastaların kilo kaybı yaşamaları engellenemez. Hastaların uygun kalori miktarında, düzenli ve dengeli bir beslenme programı izlemeleri oldukça önemlidir. Ancak beslenme tek başına yeterli olmayacağı için ilaç tedavisi uygulanır. Bu ilaçlar yalnızca hormon seviyesini dengelemekle görevlidir. Yani reçete edilen ilaçlarla kilo almak ya da vermek mümkün olmaz.
Ücretsiz Bilgi Alın