Tiroid Diyeti – Tiroid Hastalarında Zayıflama

Tiroid hastalarında beslenmenin çok önemli olduğu aşikardır. Bu nedenle sizler için hazırladığımız tiroid diyetine göz atmanızı öneririm.

Tiroid Nedir?

Tiroid, boyunda bulunan ve kelebek şeklinde olan küçük bir bezdir. Vücut için önemli olan tiroid hormonlarını üretir. Bu hormonlar, metabolizma hızını düzenleyerek enerji üretimini kontrol eder ve vücuttaki pek çok hücresel faaliyeti etkiler. Tiroid bezi, beyinden gelen tiroid uyarıcı hormon (TSH) tarafından kontrol edilir. Tiroid hormonlarının dengeli üretimi, vücut fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışması için hayati öneme sahiptir.

Tiroid Hastalığının Nedeni Nedir?

Tiroid hastalıkları olarak adlandırılan rahatsızlıklar aslında aklımıza üç farklı rahatsızlığı getirmelidir. Bunlar; Guatr, Hipotiroidi ve Hipertiroid’tir. Birbirinden farklı şekillerde seyreden bu hastalıkların nedenleri de farklılık göstermektedir. Temelinde bu rahatsızlıkların hepsi tiroid bezinin işlevselliğini kaybetmetsinden kaynaklanır. Vücudun gereğinden fazla tiroid hormonu üretmesi, tiroid bezinin fazla büyümesi ya da tiroid bezinin ürettiği hormonların yeterli olmaması gibi sebeplerle bahsedilen bu hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu yüzden tiroid nedenleri incelendiğinde çeşitli sebeplerle karşılaşmak mümkündür. Kişide bu hastalıkların bulunması diğer riskli hastalıklara da sebep olabileceği için bir uzmandan yardım almak oldukça önemlidir. Bu sayede tiroid hastalığının nedeni tam olarak anlaşılabilir ve uygun tedavi yöntemleri ile müdahale edilebilir.

Tirodi Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezinin normalden daha az (hipotiroidizm) veya daha fazla (hipertiroidizm) tiroid hormonu ürettiği durumlar tiroid hastalıklarına yol açar. Tiroid hastalıklarının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve tiroid hormonlarındaki değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkabilir. İşte tiroid hastalıklarının yaygın belirtileri:

Hipotiroidizm (Tiroid Hormonu Azlığı) Belirtileri

• Yorgunluk ve halsizlik
• Soğuğa karşı düşük tolerans
• Kilo alma veya zor kilo verme
• Kabızlık
• Saç dökülmesi
• Kuru cilt ve tırnaklar
• Unutkanlık veya odaklanma güçlüğü
• Depresyon ve düşük ruh hali
• Adet düzensizlikleri (kadınlarda)
• Kas ağrıları ve kas güçsüzlüğü

Hipertiroidizm (Tiroid Hormonu Fazlalığı) Belirtileri:

• Aşırı kilo kaybı
• Sürekli huzursuzluk ve sinirlilik
• Çarpıntı ve hızlı kalp atışı
• Sıcak havalarda artan terleme
• Zayıflayan kaslar
• El titremesi
• Uykusuzluk ve yorgunluk
• Adet düzensizlikleri (kadınlarda)
• Gözlerde şişlik ve çıkıntı (Graves hastalığı gibi tiroid göz hastalıkları)

Tiroid Hastaları Nasıl Zayıflar?

Tiroid diyeti – tiroid hastalarında zayıflama hakkında merak edilenleri bu yazıda açıkladım. Öncesinde hastalıkla ilgili bilgi veriyorum. Tiroid bezi, salgıladığı hormonlar ile vücudun metabolizma hızını ve metabolik süreçlerini yönetir. Bu hormonların salgılanma miktarı yetersiz ise Hipotiroidizm hastalığı ortaya çıkar. Gerekenden fazla hormon salgılanması ve tiroid bezinin aşırı çalışması ise Hipertiroidi hastalığına yol açar. Haşimato Tiroidi, Hipotiroidizm türlerinden biridir.

Hipotiroidizm hastalıkları sonucunda metabolizma çalışma hızı yavaşlamaya başlar. Bu nedenle yakılan enerji miktarı azalır ve kilo artışı görülmeye başlar. Hastaların bir uzman yardımı ile en ideal diyet programını uygulamaları, dengeli ve düzenli beslenmeyi alışkanlık haline getirmeleri gerekir. Ancak kilo vermek için yalnızca beslenmenin düzenlenmesi yeterli olmaz. Hastanın kalori yakımını arttırmak için haftada en az 3 gün, 30 ila 40 dakika arasında egzersiz yapılması oldukça önemli.

Tiroid hastaları için diyet programı hazırlarken tüketilmesi ve uzak durulması gereken besinlere dikkat etmek gerekir. Soya içeren ürünler, tiroid hormonlarını salgılayan bir enzimin çalışmasını engeller. Ayrıca soya ürünleri kullanan kadınların, kullanmayanlara oranla 3 kat daha fazla hipotiroidizm hastalığına yakalandıkları kanıtlanmıştır. Bu nedenle soya ürünleri listede yer almamalı. Tüketilecek iyot miktarı ise özenle belirlenmeli.

Tiroid Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

• Yeterli iyot alımı: İyot, tiroid hormonlarının temel yapı taşıdır bu nedenle iyot içeriği yüksek gıdaları tüketmek önemlidir. Deniz ürünleri, süt, yumurta ve iyotlu tuz, iyot bakımından zengin kaynaklardır.
• Dengeli beslenme: Sağlıklı bir diyet, çeşitli besin gruplarını içermelidir. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar dengeli bir diyet için önemlidir.
• Kalsiyum ve demir dengesi: Tiroid hastaları, ilaçlarının emilimini etkileyebileceği için demir ve kalsiyum takviyesini ilaçlarından en az 4 saat sonra almaları önerilir.
• Brokoli, lahana ve karnabahar gibi çiğ olarak tüketildiğinde tiroid fonksiyonunu olumsuz etkileyebilecek bazı sebzeler, tiroid hastaları tarafından aşırı tüketilmemelidir. Bunun yerine bu sebzeleri pişirerek veya haşlayarak tüketmek daha uygundur.
• Soya ürünleri: Tiroid hastaları, soya içeriği yüksek gıdaları dikkatli tüketmemelidirler.
• Kafein ve uyarıcı içecekler: Kafein alımı, tiroid bezinin işlevini etkileyebilir ve uyku düzenini bozabilir.

1 Haftalık Örnek Tiroid Diyeti Listesi

Aşağıda örnek olarak gösterilen 1 haftalık diyet programının ölçüleri, hastadan hastaya göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle programa başlamadan önce uzman bir diyetisyenden onay almak doğru olacaktır. Her sabah güne 1 ya da 2 bardak su içerek başlanır. Program, 3 ana ve 3 ara öğünden meydana gelmektedir.

• Kahvaltı

  Kahvaltıda 1 adet yumurtayla hazırlanmış omlet ya da 1 adet haşlanmış yumurta, salatalık, domates, 2 dilim kadar beyaz peynir ve en fazla 2 dilim çavdar ekmeği yenir.

• Ara Öğün

  İlk ara öğünde ise 8 adet çiğ fındık, 2 adet ceviz içi ve 1 fincan yeşil çay tüketilir.

• Öğle Yemeği

  Öğle yemeğinde bol yeşillikle hazırlanan salata vazgeçilmezdir. Yanında ise fırında ya da ızgarada hazırlanmış 120 gr kadar köfte/ tavuk eti ya da balık tüketilir. 2 dilime kadar çavdar ekmeği yenilebilir, içecek olarak 1 bardak ayran tüketilir.

• Ara Öğün

  İkinci ara öğünde 1 bardak sütün yanında 1 tane orta boy muz ya da 2 dilim ananas yenir.

• Akşam Yemeği

  Akşam yemeği için guatrojenik besinler grubunda yer almayan sebzelerle hazırlanmış 1 porsiyon yemek, bol yeşillikli salata, 1 kase çorba ve 4 kaşık yoğurt yeterli olacaktır.

• Ara Öğün

  Son ara öğünde ise 2 tam ceviz içi, 1 portakal/ 1 elma ya da 2 adet mandalina yenebilir.

Tiroid Hastaları Hangi Besinleri Yemeli, Neleri Yememelidir?

• Tiroid hastalarının beslenmesinde, guatrojenik besinlerin yer almaması önem taşır. Brokoli, brüksel lahanası, soya, lahana türleri, karnabahar, yer fıstığı, ıspanak, turp, darı, şeftali ve böğürtlen gibi gıdalar guatrojenik besinler grubunda yer alır.
• Dereotu, özellikle tiroid hormonlarını dengelemek için oldukça yararlı bir bitki. Dengelenen tiroid hormonları işlevlerini daha verimli şekilde yerine getirebilir.
• Balık ve deniz ürünlerinin içerisinde bulunan Omega-3 yağ asitleri, tiroid hormonlarının dengelenmesi için düzenli olarak alınması gereken gıdalar arasındadır.
• Tiroid hormonlarını düzenleyen minerallerden biri de selenyumdur. Ceviz, kepekli unlar ve keten tohumu gibi besinlerin içerisinde zengin miktarda bulunur.
• Tiroid hastalarının beyaz ekmek tüketiminden kaçınarak kepekli unla hazırlanan ekmek çeşitlerine yönelmeleri gerekir.
• Çinko, özellikle tiroid hastalarının düzenli şekilde alması gereken bir mineraldir. Yumurta, çinko açısından oldukça zengin bir besindir. Bu nedenle kahvaltıda omlet ya da haşlanmış yumurta tavsiye edilir.

Tiroid Hastalarının Uyması Gereken 10 Beslenme Kuralı

• İlk olarak şeker ve beyaz un içeren gıdaların tüketimi olabildiğince kısıtlanma, yapılabiliyorsa tamamen bırakılmalıdır.
• Beslenme programında belirtildiği miktarda taze meyve tüketilmeli.
• Gün içerisinde en az 10 ila 12 bardak kadar su içmeyi ihmal etmemek gerekir.
• Fazla kiloları olan kişilerin ara öğün tüketmemeleri, açlık hissedildiğinde ise süt ve süt ürünleri gibi sindirimi yeniden başlatmayan sıvı ağırlıklı gıdaların seçilmesi gerekir.
• Hastaların özellikle akşam öğününü yemeden önce yürüyüş yapmaları gerekir. Bu sayede vücut yağ oranında azalma görülür.
• B12 vitamin değerlerinin takip edilmesi de tiroid hastalarının uyması gereken kurallar arasında yer alır.
• Her hastanın gün içerisinde yeterli protein alması gerekir.
• B1 vitaminin, vücutta salgılanan tiroid hormonu seviyesini düşürdüğü kanıtlanmıştır. Bu nedenle hastaların zengin B1 vitamin kaynağı olan malt, kepek, çavdar, pirinç ve mısır gibi gıdalardan uzak durmaları gerekir.
• Özellikle tiroid yetmezliği bulunan hastaların düzenli olarak selenyum takibi yaptırması gerekir.
• Sindirim sistemi problemlerini önleyebilmek için sık sık sebze yemeği tercih edilmeli.

Tiroid Bezi Olmayanlar Nasıl Beslenmelidir?

Tiroid bezinin tamamı alınmamışsa, kalan salgı bezinden T3 ve T4 hormonlarının salınımı devam eder. Ancak tamamı alınmışsa vücutta bu hormonların üretimi tamamen durur. Bu nedenle hormon içerikli ilaçların takviyesi yapılır ve tiroid bezinin görevleri bu şekilde üstlenilir.

Tiroid bezi tamamen alındıktan sonra vücut, hipotiroidi belirtileri göstermeye başlar. Bu nedenle sürekli ilaç kullanımı gerekir. Bu ilaçlar, tiroid hormonları ile aynı fonksiyonları yerine getirerek hastanın sağlığını korumasına yardım eder. Hastanın ihtiyacı olan hormon miktarı, yapılan kan testleri sonucunda belirlenir. İlaçların dozu bu şekilde ayarlanır.

Tiroid bezi olmayan hastaların yeme alışkanlıkları, hipotiroidi hastalarının beslenme programlarına uyum sağlayacak şekilde tiroid diyeti ile düzenlenir. Çünkü ilaç tedavisi uygulansa dahi hastaların metabolizma çalışma hızında büyük bir düşüş yaşanır.

Tiroid Bezi Olmayanlar için Diyet Listesi

Tiroid bezi alınan hastalar için hazırlanan diyet listeleri kişinin fiziki durumu ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Verilen örnek diyet listesindeki ölçüler, kişiden kişiye göre değişiklik gösterir.

• Kahvaltı:
  1 tane haşlanmış yumurta ya da yağsız hazırlanmış omlet, 1-2 dilim beyaz peynir, 2 dilim kadar çavdar ya da tam buğday ekmeği, taze domates ve salatalık.
• Ara Öğün:
  2 adet ceviz, 7-8 tane kavrulmamış fındık ve 1 fincan yeşil çay.
• Öğlen:
  Fırında ya da ızgarada pişmiş balık/ tavuk eti/ köfte, mevsim salata, 2 dilim kadar tam buğday ya da çavdar ekmeği, 1 bardak ayran.
• Ara Öğün:
  1 porsiyon şeker oranı düşük meyve ve 1 su bardağı süt.
• Akşam:
  Guatrojenik besin grubunda olmayan sebzelerle yapılmış 1 porsiyon yemek, 1 kase istenen çorba, mevsim salata, 1 bardak ayran ya da 1 porsiyon yoğurt.
• Ara Öğün:
  2 adet ceviz ve 1 porsiyon düşük şeker oranlı taze meyve.

Tiroid Diyeti Hakkında Sık Sorulan Sorular