Diyet kişiye özeldir. Herkesin metabolizması, yaşı, boyu, cinsiyeti ve hassasiyetinin farklı olması nedeniyle kişiye özel diyet listeleri hazırlanması gerekmektedir.
Size uygun diyet listesine nasıl ulaşabilirsiniz?
Her vücudun boy, yaş ve cinsiyet gibi faktörlere bağlı olarak değişen ideal bir kilo ölçüsü bulunur. Ekstrem bir faktör olmadığı sürece ideal ölçüden her türlü sapma çeşitli araçlar kullanılarak düzeltilebilir. Günümüzün beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzları gibi etmenlerden dolayı ideal kilo ölçüsünden sapmanın yönü genelde yukarı doğrudur. Yani toplumu oluşturan bireylerin şikâyet ettikleri konu aşırı kilodur. Kilo alımının da çeşitli sebepleri bulunur. Aşırı beslenme, hareket etmeme, hormonal ve genetik sebepler ile çevresel faktörler gibi. Genetik faktörler hariç diğer tüm sebeplere kolayca müdahale edilebilir ve azimli bir mücadeleden sonra başarı kaçınılmazdır.
Kilo alma süreci oldukça basit işler. Vücudun ihtiyacı olan kalori miktarından fazla kilo alındığı durumlarda vücut alınan kalorileri yağ dokularına dönüştürerek vücudun belli bölgelerinde zor günler için depolar. Bu zor günlerden kasıt ihtiyaçtan daha az kalori alındığı günleri ifade eder. Yani alınması gerekenden az kalori alındığı durumlarda vücut daha önceden depoladığı yağ dokularını yakarak enerjiye dönüştürür. Dönüştürülen enerjinin birçok farklı kullanım alanı vardır. Beyin fonksiyonları ve yaşamsal fonksiyonlar tamamen besinlerden alınan enerjiden faydalanarak faaliyetlerini devam ettirirler.
Diyet yapan kişilerin arzusunun kilo vermek olduğu oldukça açık. Kilo vermek için yapılması gereken şeylerin başında da diyet programlarının uygulanması geliyor. Kilo vermenin matematiği de en az almanın matematiği kadar kolay olduğundan dolayı, uzman diyetisyenler tarafından hazırlanan diyet listeleri, kişinin alması gereken kalori miktarının altında olacak şekilde ayarlanıyor. Ne kadar altında olacağı ise kişinin yaşına ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterebiliyor. Ortalama kalori ile alınan kalori arasındaki farkın açılması kilo verme hızının artmasına sebep oluyor. Kilo verme hızının artması ise diyetin sağlık üzerinde olan etkisini değiştirebiliyor. Yani diyetisyenlerin ince kalori hesapları yaparken birden fazla faktörü göz önünde bulundurarak optimal noktayı bulması gerekiyor. Ayrıca diyet programları hazırlanırken göz önünde bulundurulan tek hususun kalori miktarı olmadığı da açıktır. Diyetisyenler vücudun ihtiyaç duyduğu besin tiplerini analiz ederek protein, vitamin, karbonhidrat alımı gibi süreçleri öğünlere dağıtılmış şekilde kontrol edebiliyorlar.
Diyet listelerinin hazırlanması oldukça kompleks bir süreçtir. Bu süreçte kişinin yaşayış tarzından fiziksel özellikleri ile kan değerlerine kadar birçok husus değerlendirilir. Tüm bu değerlendirmelerin yapılarak anlamlı sonuçların çıkartılması da bu alanda uzmanlaşan diyetisyenlerin işidir. Bu kompleks sürecin yürütülmesi besinlerin analiz edilmesiyle başlar. Hangi besinin ne gibi değerlere sahip olduğu, hangi işlemlerden geçerek tüketiciye ulaştığı, geçtiği işlemlerin besin üzerinde olan etkisinin neler olduğu ve tüketildikten sonra vücutta ne gibi etkiler doğurduğu da tamamen diyetisyenlerin uzmanlık alanına girer.
Birçok insan sağlıklı diyet listeleri eşliğinde kontrollü bir şekilde kilo vermeye çalışıyor. Uzman diyetisyenler eşliğinde oluşturulan bu diyet listeleri belirli kriterlere göre hazırlanmalı ve kişiye özel olmalıdır.
Diyet listesi hazırlamak uzmanlık gerektiren bir konu olduğu için gelişi güzel hazırlanan veya internet üzerinden ulaşılan diyet listeleri sağlığımız açısından istediğimiz sonucu veremeyecektir. Diyet listeleri, cinsiyete göre, yaş gruplarına göre, kilo oranlarına göre değişkenlik arz ederek hazırlanmalıdır. Çünkü her bireyin yaktığı kalori veya vereceği fazla kiloları farklıdır.
Sağlığımız açısından en elverişli diyet listeleri, gün içinde alınması gereken toplam kaloriyi içeren, kişinin ihtiyacına göre enerji sağlayabilen, ara ve ana öğünleri net bir şekilde içerecek şekilde hazırlanmalıdır.
Hazırlanan diyet listesinin diğer bir özelliği ise esnek olmasıdır. Liste sadece bir besine bağlı kalmadan çeşitli alternatifler sunarak diyetin sıkılmadan uygulanabilirliğini kolaylaştırıcı olmalıdır. Listede yer alan besinlerin kolaylıkla hazırlanıp tüketilebilen besinlerden seçilmesi, damak tadına hitap etmesi diyet listeleri için önemli kurallardır.
Bu saydığımız kurallara dikkat edilerek uzman bir diyetisyen tarafından hazırlanan diyet listeleri sağlıklı kilo verme açısından en iyi sonuçları verecektir.
Fazla kilolardan kurtulmak, hazırlanan diyet listeleri ile kısa denebilecek bir sürede mümkün olmaktadır.
Tavsiye edilen birçok diyet listesi hızlı kilo verme, en kısa zamanda netice verme gibi sloganlarla hazırlanıyor. Ancak asıl olması gereken uzman bir diyetisyen tarafından hazırlanmış kişiye özel bir listeyle diyete başlamaktır. Bundan da önemlisi sağlıklı beslenmeyi öğrenerek bunu benimsemek ve alışkanlık haline getirmek gerekmektedir.
Diyet listesiyle diyete başlayanlar öncelikle kendi bünyelerine iyi gelen besinleri iyi öğrenmelidir. Bu besinlerin içerdiği mineral, vitamin, protein gibi vücudun ihtiyacı olan maddeleri bilinçli bir şekilde listeye uyarak kullanılmalıdır. Sebzeler, meyveler, sıvılar, baklagiller, et ürünleri, tahıl ürünleri ölçülü bir şekilde diyet listeleri üzerinden kullanılmalıdır.
Bununla birlikte diyet listeleri az ve sık beslenmeyi içeren ve uzun süre aç bırakmayacak şekilde hazırlanmalıdır. Çünkü diyet sırasında ölçülü olunmadığı takdirde kilo vermek isterken daha fazla kilo alma mümkün olabilmektedir.
Diyet listeleri uygulanırken sabah kahvaltısında peynir, yumurta, iki dilim ekmek, yeşil taze sebzeler ve bitki çayı gibi besinler tüketilmelidir. Ara öğün olarak süt veya yoğurt tüketilebilir. Öğlen yemeğinde bir porsiyon tavuk, balık veya kırmızı et, bir dilim ekmek, taze sebzelerden hazırlanmış bir salata ve ayran gibi besinler tüketilmelidir. Ara öğün olarak yine yoğurt veya yulaf ezmesi tercih edilebilir. Akşam menüsü ise çorba, zeytinyağlı bir besin, yoğurt ve taze mevsimlik meyve şeklinde besinler tüketilmelidir.
Sağlıklı bir diyet listesi tamamen kişinin fiziksel yapısına, yaşam tarzına ve ihtiyaç duyduğu kalori miktarına göre hazırlanmalı. İdeal hayat şartlarında alması gereken tüm besinlerin, yapı taşlarının diyetle birlikte alınabiliyor olması, diyetin sağlıklı diyetler kategorisinde değerlendirilmesi için önemli bir etmendir. Ayrıca ulaşılamaz vaadler sunmaması da önemlidir. Unutulmaması gereken nokta diyetler yoluyla sağlıklı kilo vermenin anahtarı diyeti zamana yaymaktan geçer. Kısa sürede yüksek kilo verme vaadi sunan diyetler oldukça sağlıksızdır. Bu gibi diyetlerin uygulanması sonucu vücut yapısında bozulmalar ve bilişsel fonksiyonlarda kayıplar gözlemlenebilir.
Dünyanın en mucizevi diyet programı da hazırlansa arzu edilen şekilde kilo vermek için sadece diyet programı yeterli değildir. Esasında tek başına hiçbir kalem kilo vermek için yeterli değildir. Kilo vermek isteyen bireylerin yapması gereken şey ideal bir bileşke oluşturarak hayat tarzı değişiklikleri yapmaktır. Yani uyuma – uyanma, yeme – içme, spor yapma, çalışma saatleri, sindirim ve boşaltım saatleri gibi bir vücudun biyolojik saati üzerinde etkili olabilecek her durum düşünülmeli ve buna göre hareket edilmelidir. İyi ve kişinin kendi özelliklerine göre hazırlanmış bir diyet listesiyle birlikte doğal zayıflama kürleri, spor egzersizleri ve bitki çayları kullanılabilir. Ayrıca düzene girmiş stressiz bir hayat kilo verme yolunda atılmış büyük bir adım olarak karşımıza çıkar.
Diyet listeleriyle alınan gıdaların değişmesi, o güne kadarki alışkanlıkların sadece kişiler için değil aynı zamanda onun organları yani daha genel ifadeyle metabolizması için de değişmesi anlamına gelir. Metabolizmayı etkileme potansiyeli bulunan hastalıklar açısından da diyet listesinin özel olarak düzenlenmesi gerekir. Maddeler halinde sık görülen hastalıkların diyet listesi üzerindeki etkisinin sıralanması gerekir ise:
Diyet programlarının içerikleri kişiden kişiye değiştiği için spesifik bir liste paylaşmak ne yazık ki mümkün değildir. Ancak burada paylaşılan liste olabildiğince ortalama birey hedef alınarak oluşturulduğundan dolayı herhangi bir hastalığa sahip olmayanlar bünyelerinin ortalama bireye olan uzaklığına göre porsiyon miktarlarında ayarlamalar yaparak diyet programını kullanabilirler.
Kaynaklar:
World Health Organization – Healthy diet
Benimle Zayıflayanları Görmek İçin