Sindirim Sistemini Oluşturan Organlar Nelerdir?
Sindirim sistemi, gıda maddelerinin yutulmasından, parçalanmasından ve emilmesinden ve ayrıca artık atık maddelerin ortadan kaldırılmasından sorumlu tüm organları içerir. Sindirim, insan vücuduna besin ve enerji tedarikini sağlayan temel süreçtir. Sindirim sistemi ve onu oluşturan organların etkisiyle, yiyecek ve sıvılar, vücut hücreleri tarafından emilebilecek şekilde dönüştürülür.
Sindirim sistemini oluşturan organlar şunlardır:
- Ağız ve dişler
- Yemek borusu
- Mide
- Karaciğer
- Pankreas
- İnce bağırsak
- Kalın bağırsak
Sindirim Sistemi Nasıl Çalışır?
İyi işleyen bir sindirim sistemi sağlığımız için ön koşuldur.
- İçinde, sindirim suları ve bakteriler yiyecekleri dönüştürür ve besinler kan dolaşımına girer. Bunlar proteinleri, yağları ve karbonhidratları içerir. Enerji sağladıkları organizmanın yaşamı için gerekli maddelerdir.
- Bu maddeler sayesinde büyüyebilir, yenilenebilir ve hayati fonksiyonlarını sorunsuz bir şekilde yerine getirmeye devam edebilir.
- Yediğimiz her yiyecek, her sindirim organından adım adım geçer. Ağız ve yemek borusundan geçerek mideye, ardından ince bağırsaklara ve son olarak da kalın bağırsaklara ulaşır.
- Bu yolculuk sırasında, vücut kullanılabilir tüm besinleri emer ve sonunda sindirilemeyen kalıntıları dışarı atar.
- Yiyecekler yemek borusundan ve ince bağırsaktan nispeten hızlı bir şekilde kayar.
- Midede kalma süreleri besinlerin bileşimine göre değişir. Midenin tamamen boşaltılması altı saat kadar sürebilir. Kalın bağırsakta ise bolus bir ila üç gün arasında devam eder.
Sindirime İyi Gelen Gıdalar Nelerdir?
Mide için sindirilebilir yiyecekler,
- Pirinç ve makarna: Pirinç karbonhidrat içerir ve bu nedenle sindirimi kolaydır. Sindirimi daha uzun sürse bile en sağlıklı seçim, bol miktarda lif içeren esmer pirinçtir. Sanılanın aksine makarna da yiyebilirsiniz, porsiyonları aşmayın ve öğün başına 50-60 grama sadık kalın.
- Beyaz et: Mide için sindirime iyi gelen gıdalar arasında protein açısından da zengin olan tavuk ve hindi eti bulunur. Ancak tavuk durumunda, çok yağlı olan cildin çıkarılması gerekir. Ayrıca pişirme yöntemine dikkat edin, tabak veya buharı tercih edin ve kızartmadan kaçının.
- Beyaz etli balık: Kefal gibi balıklar yağsızdır ve bu nedenle sindirimi çok kolaydır.
- Sebzeler: Akşam yemeğinde, özellikle salata ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeleri dilediğiniz gibi yiyebilirsiniz. Uyku için ayrıca domates, havuç ve C vitamini ve likopenin yanı sıra kalsiyum, folik asit ve vitaminler açısından zengin besinlerdir.
- Yumurtalar: 3 dakikadan fazla pişmeyen katı yumurtalar çok iyi sindirilir ve uykuyu kolaylaştıran bir amino asit olan triptofan açısından zengindir.
- Baklagiller: Bitkisel protein kaynağı olan baklagiller, yalnızca aerophagia veya meteorizmden muzdarip olmanız durumunda sınırlandırılmalıdır.
- Muz: Muzların yanı sıra kayısı ve elma gibi meyveleri de tüketmek, içerdiği magnezyum ve potasyum miktarı sayesinde kasların daha hızlı gevşemesine yardımcı olur.
Sindirim Sistemi için Tüketilmemesi Gereken Gıdalar Nelerdir?
- Yüksek yağlı veya kızarmış yiyecekler: Yüksek yağlı yiyecekler ve kızarmış yiyecekler mideyi zorlayarak mide reflüsü ve mide ekşimesine neden olabilir. Ek olarak, aşırı yağ tüketimi ve kızarmış yiyecekler, steatore (dışkıda solgun görünen aşırı yağ) neden olabilir. Özellikle irritabl bağırsak sendromuna yatkın kişiler, sindirim sitemi sorunlarına neden oldukları için tereyağı, kaymak gibi yüksek yağlı yiyeceklerden uzak durmalıdır.
- Acı Biber ve Çok Baharatlı Gıdalar: Biber birçok yönden faydalıdır, ancak aşırı tüketimi yemek borusunu tahriş edebilir ve ağrıya ve mide ekşimesine neden olabilir.
- Süt ürünleri: Kalsiyum diyette çok önemli bir elementtir ve bu elementin en basit kaynaklarından biri süt ve peynir gibi süt ürünleridir. Bununla birlikte, bu şekeri içeren ürünleri alarak ishal, şişkinlik ve kramp gibi yan etkilere sahip olabilen birçok laktoz intoleransı olan insan vardır. Laktoz intoleransı, vücut laktozu uygun miktarlarda parçalayan enzimi üretemediğinde ortaya çıkan yaygın bir sorundur. Laktoz intoleransınız varsa veya süt ürünlerini kolayca sindiremiyorsanız, süt ürünlerinden uzak durmak (veya laktoz içermeyen versiyonları tercih etmek) muhtemelen en iyi seçeneğinizdir.
- Alkollü İçecekler: Alkol vücudu gevşetir ve yemek borusu sfinkterini de gevşetir. Sonuç asit reflü veya mide ekşimesi olabilir.
Buna ek olarak, alkollü içeceklerin içilmesi midenin astarını da alevlendirebilir, bazı enzimleri değiştirebilir ve besinlerin emilimini engelleyebilir. Çok fazla alkol ishale ve kramplara neden olabilir, ancak gastrointestinal rahatsızlığınız yoksa orta düzeyde alkol tüketmek sindirim sisteminizi tahriş etmemelidir.
Sindirim Şikayetlerini Azaltmanın Yolları Nelerdir?
- Beslenme faktörlerinden hangilerinin şikayetlere neden olabileceğini bulmak ve diyetten çıkarmak gerekir. Onunla birlikte sindirim sistemi şikayetleri azaltmanın yolları şekerleme, tatlı hamur işleri, tuzlu, baharatlı, yağlı, kızarmış, ısıl işlem görmüş yiyecekler yemeyi geçici olarak durdurmak gerekir. Soda, çok sert kahve ve çay, soslar tavsiye edilmez.
- Menü, mukozayı mümkün olduğunca koruyan yemeklerden oluşmalıdır: haşlanmış, ilave yağsız haşlanmış, buharda pişmiş, çorba ve püreler buna örnektir. Küçük porsiyonlarda günde 5-6 kez yenebilir. Bu, sindirim sisteminin aşırı yük veya uzun aç duraklamalar olmadan eşit şekilde çalışmasına yardımcı olacaktır.
- Hazımsızlık ve buna bağlı rahatsızlık, fiziksel aktivitede azalmaya neden olur. Bu, çocuklarda ve yetişkinlerde genel tonu, ruh halini, iştahı, çalışmayı etkileyebilir.
Sindirim Sistemini Hızlandırmanın Yolları Nelerdir?
- Mide ve bağırsakların düzgün işleyişi, sindirim sistemi hızlandırma yolları vücut için gerekli olan maddeleri dozunda tüketmeniz ve bazı yiyeceklerden kaçınmanız ile alakalıdır.
- Diyeti, öğünler her zaman aynı saatte, günde 3-5 kez olacak şekilde düzenleyin. Bu yaklaşım sindirimin normalleşmesine yardımcı olacaktır, çünkü gastrointestinal sistem belirli bir zamanda yemeye “alışacaktır” ve belirlenen saatte gerekli enzimleri üretmeye hazır olacaktır.
- Tatlılarda, keklerde ve hamur işlerinde bulunan şeker, sindirim sisteminde fermantasyonu tetikler. Sonuç olarak, besinlerin emilimi kötüleşir, bağırsak mikroflorasının dengesi bozulur ve sindirim yardımına ihtiyaç olduğunu gösteren semptomlar gelişir.
- Tütün dumanı ve alkollü içeceklerin bileşenleri, gastrointestinal sistemdeki besinlerin emilimini önemli ölçüde bozar. Ek olarak, bu maddelerin toksik bir etkisi vardır ve düzenli sigara içimi veya alkollü içeceklerin tüketimi ile mide ve bağırsakların mukoza zarının işlev bozukluklarına yol açar.
Bağırsakları Boşaltmak için Ne Yemeli?
Her insan en az bir kez, düşük ruh hali ve kötü sağlığın eşlik ettiği bağırsaklarda bir rahatsızlık hissi yaşar. Bu durum sık sık tekrarlanıyorsa, vücudu dinlemeli ve kendini temizlemesine yardımcı olmalısınız. Birçok insan bağırsak temizleme prosedüründen sonra daha iyi hisseder. Bağırsak boşaltma için lavman, müshil ve diğer yöntemleri kullanabilirsiniz. Ancak yan etkileri çoktur, bağımlılık yaparlar. Sağlığa zarar vermeden vücudu temizleyen meyve, sebze ve diğer besinler vardır.
- Pancar: Etkili bir müshil ve temizleyicidir. Sebze yemekten bir buçuk ila iki saat sonra çalışmaya başlar. Pancar suyu da bol miktarda lif içerir ancak çiğ olarak tüketilmelidir. Kabak. Kabak suyu tek başına veya diğer sebze suları ile karıştırılarak tüketilebilir.
- Lahana: Herhangi bir çeşit ve lahana türü, bağırsak temizliği için çok uygundur. Ayrıca, bu sebze faydalı mikrofloranın oluşumuna katkıda bulunur.
- Elma: Elmalar lif içeriği açısından ilk sırada yer almaktadır. Ana şey, içinde lif bulunduğundan, kabuğuyla birlikte elma yemektir.
- Erik: Erik yemek, bağırsak duvarlarını uyarır, dışkının daha kolay çıkmasına katkıda bulunur.
Sindirime İyi Gelen İçecekler Nelerdir?
- Sağlığımız doğrudan bağırsakların sağlığına bağlıdır. Bağırsaklar sağlıksız ve kötü çalışıyorsa sindirim sorunları başlar, şişkinlik, midede ağırlık, kabızlık oluşur, bağışıklık zayıflar. Bağırsakların sorunsuz çalışabilmesi için bir diyete uymak ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
- Kereviz suyu A, C ve K vitaminleri bakımından zengindir, güçlü bir antioksidandır ve ayrıca yararlı bağırsak bakterilerini besleyen, mikroflorasını iyileştiren ve iltihapla savaşan lif içerir.
- Kemik suyu, normal bağırsak fonksiyonunu eski haline getirmek için mükemmel bir çözümdür. Bu içecek, bağırsakları yatıştıran ve yenileyen bol miktarda amino asit içerir. Bağırsak duvarları hasar gördüğünde, özellikle sızdıran bağırsak sendromundan muzdarip olanlar için kemik suyu içmeleri önerilir.
Sindirime iyi gelen içecekler arasında suyundan faydalanılabilen meyvelerde bulunur. Bunlar,
- Greyfurt: Detoksifikasyon için posa şeklinde veya meyve suyu şeklinde kullanılır.
- Ananas: Müshil etkisi vardır, daha hızlı dışkı salınımını teşvik eder.
- Kivi: Bağırsaklarda fermantasyon ve çürüme süreçlerinin oluşmasını engeller.
- Limon: Zararlı mikroorganizmaları öldürür, cürufları ve toksinleri çözer.
Sindirim Sistemini Düzenleyen İlaçlar Nelerdir?
Sadece küçük moleküller bağırsak duvarından kana nüfuz edebilir: amino asitler, monosakkaritler (glikoz, fruktoz), yağ asitleri. Bütün bunlar, daha karmaşık maddelerin temel tuğlaları proteinler, yağlar ve karbonhidratlardır.
Sindirim, yani karmaşık maddelerin basit olanlara parçalanması, tükürük amilazının işe dahil olduğu ağızda başlar.
- Mideden çıktığında gıdanın asidik ortamı nötralize edilir ve ince bağırsağın ilk bölümü olan duodenuma geçer.
- Herhangi bir nedenle enzimler yeterince üretilmezse veya aktif olamazlarsa (örneğin mide suyunun asitliğinin azalmasıyla midedeki proteinler parçalanmaz), sindirim süreci bozulur.
- Eksik işlenmiş gıda bileşenleri bağırsak duvarlarını tahriş etmeye başlar, ishale, ağrıya ve şişkinliğe neden olur. Famotidin, nizatidin ve ranitidin gibi sindirim sistemi ilaçları vücuda iyi gelir.