Unutkanlığa ne iyi gelir? Nasıl tedavi edilir? Yapılması gerekenleri öğrenin!
Unutkanlık Neden Olur?
- Demansın en yaygın şekli Alzheimer hastalığıdır. Etkilenen kişilerde beyin hücreleri yavaş yavaş yok olur – bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Kesin olan bir şey var: Etkilenen kişilerin beyninde asetilkolin (bir sinir habercisi) eksiktir. Ayrıca, beyinde hücre ölümünden sorumlu olabilecek protein birikintileri oluşur.
- Vasküler demans: Vasküler demans, demansın en yaygın ikinci şeklidir. Beyindeki dolaşım bozukluklarına dayanır. Bunun sorumlusu küçük darbelerdir. Vasküler demansta hafıza Alzheimer hastalığından çok daha uzun süre korunabilir – bu nedenle unutkanlık hastalığının ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkar.
- Lewy cisimcikli demans: Lewy cisimcikli demansta, tıpkı Alzheimer hastalığında olduğu gibi beyinde protein birikintileri oluşur. Bu nedenle, her iki demans türü de benzer belirtiler gösterir. Ancak Lewy cisimcikli demansın tipik özellikleri görsel halüsinasyonlar ve gün içinde zihinsel performans ve uyanıklıkta güçlü dalgalanmalardır.
- Frontotemporal demans: Frontotemporal demansı (FTD) olan kişilerde, esas olarak kişilik ve kişiler arası davranışlar değişir – etkilenenler dikkat çekici ve antisosyal bir şekilde davranırlar. Öte yandan, hafızaları uzun süre bozulmadan kalır. FTD’de sinir hücreleri esas olarak beynin ön ve temporal loblarında ölür.
- Creutzfeldt-Jacob hastalığı: Creutzfeldt-Jacob hastalığı, dikkat, hafıza, konsantrasyon ve bellek bozuklukları ile hızla ilerleyen bir bunama şeklinde kendini gösterir. Motor bozukluklar (kas seğirmesi gibi) daha sonra demansa eklenir. Bunun nedeni beyinde atipik protein parçalarının (prionlar) birikmesidir.
- Vitus: Bu, kalıtsal sinir hastalığı Huntington’un eski adıdır. Etkilenen kişilerde – diğer semptomların yanı sıra – ilerleyici demans gelişir.
- Parkinson hastalığı: Parkinson hastalığı (titreme felci) olan kişilerin yaklaşık üçte birinde hastalığın ilerleyen dönemlerinde demans da gelişir. Doktorlar bu durumu Parkinson bunaması olarak adlandırmaktadır.
- HIV/AIDS: İlerlemiş HIV hastalığında beyin de etkilenebilir. Bu durum, demans semptomlarının (HIV demansı veya AIDS demansı) eşlik ettiği HIV ensefalopatisi olarak adlandırılan durumla sonuçlanır.
Unutkanlık Belirtileri Nelerdir?
- Bir hikaye kısa bir süre içinde bütünüyle yeniden anlatılır.
- Bir soru daha önce defalarca yanıtlanmış olmasına rağmen tekrar tekrar sorulur.
- Yeni olmuş şeyler hemen unutulur.
- Günlük işler artık düzgün bir şekilde yapılmıyor (örneğin, yemek pişiriliyor ama masaya getirilmiyor).
Eğer bu belirtileri fark ederseniz bir an önce tıbbi yardım almaktan çekinmemelisiniz.
Unutkanlığa İyi Gelen Besinler Nelerdir?
Balık
Beyin fonksiyonu için sadece proteinler değil, yağ da gereklidir. Tüm sinir sistemi ve beynin yarısı saf yağdan oluşur, bu nedenle doymamış yağ asitleri beyin boyutunu ve ayrıca beyin hücrelerinin sayısını etkiler. Beyin yağının yüzde yirmisi de DHA olarak da adlandırılan ve omega-3 yağ asitleri arasında sayılan dokosaheksaenoik asit tarafından alınır. Omega-6 yağ asidi ile birlikte hücre zarının bir bileşenidir ve sinir hücrelerindeki elektriksel uyarıları ve sinyallerin sorunsuz iletimini sağlar.
Ispanak
Meyve ve sebzelerin kanser ve kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu olduğu bilinmektedir. Hayvan deneylerinde, zihinsel yeteneklerde yaşa bağlı gerilemeye karşı da koruma sağlayabildikleri ilk kez kanıtlanmıştır.
Amerikalı bilim insanları, çilek ve ıspanağın sıçanlarda beyin yaşlanması üzerindeki etkisini araştırdı. Özellikle ıspanağın bilişsel yeteneklerde yaşa bağlı düşüş üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu buldular. Moleküler incelemeler, çilek veya ıspanakla beslenen hayvanlarda karşılaştırma hayvanlarına göre daha az nöronal hücre ölümü olduğunu göstermiştir.
Ceviz
Ceviz sadece beyin için harika olmakla ve zihinsel ve motor becerileri geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda bizi yaşlılıkta performans düşüşünden de korur. Bunun için cevizdeki B vitaminine teşekkür etmeliyiz. B vitamini konsantrasyon için faydalıdır ve stres seviyelerimizi düşürdüğü gösterilmiştir.
Kırmızı Et
“Annals of Neurology” dergisinde yayınlanan bir ABD araştırmasına göre, et ve süt ürünleri şeklinde yüksek miktarda doymuş yağ asidi alımının beyin üzerinde zararlı etkileri vardır. Araştırmacılar beş yıllık bir süre boyunca yaklaşık 6200 sağlıklı kadını gözlemlemişlerdir.
Bu dönemde çok fazla et yiyen kadınlar hafıza testlerinde ortalama olarak çok kötü performans göstermiştir. Öte yandan, çok sayıda tekli doymamış yağ asidi tüketen kadınlar en iyi sonuçları elde etmiştir.
Bitter Çikolata
Bitter çikolata beyin ve bağışıklık sistemi için iyidir. Beynimiz ve bağışıklık sistemimiz de çikolata tüketiminden fayda sağlar: hafıza uzun vadede gelişir ve düşünme fonksiyonları da gelişir. Buna ek olarak, iltihaplar engellenebilir ve savunmamız güçlendirilebilir.
Nar Suyu
Nar suyu beyin için çok iyidir.
Serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarı demans gelişiminde rol oynar. Bir çalışma, nar suyundaki polifenol punicalagin’in sinir hücrelerini koruyabileceğini göstermiştir.
Domates
Üzümün yanı sıra çilek, domates, soğan, kivi, elma ve portakal da hafıza güçlendirici içerir.
Maydanoz
PLoS One dergisinde yayınlanan bir çalışmada, alışılmadık derecede yüksek dozda B vitamini, hafif bilişsel bozukluktan (MCA) muzdarip kişilerde beynin küçülmesini önemli ölçüde yavaşlatmanın yanı sıra bunama gelişimini de kalıcı olarak yavaşlatabildi. Maydanoz bunu sağlayabilecek gıdalardan biridir.
Unutkanlığa İyi Gelen Vitaminler Nelerdir?
B12 Vitamini
B12 vitamini eksikliği, uyku ve konsantrasyon bozuklukları, unutkanlık ve zayıf hafıza ile psikolojik alanda da kendini gösterebilir. Etkilenen kişiler giderek daha şaşkın görünebilir ve ruh hali değişimlerinden muzdarip olabilir.
D Vitamini
D vitamini eksikliği genellikle yorgunluk, bitkinlik ve halsizlikle kendini gösterir. Soğuk mevsimlerde genellikle “kış depresyonu” olarak adlandırılan ruh hali değişimleri de meydana gelebilir. Enfeksiyonlara karşı artan bir duyarlılık ve saç dökülmesi de gözlemlenebilir.
Unutkanlığa İyi Gelen Bitki Çayları Nelerdir?
Yeşil Çay
Yeşil çay hafızaya iyi gelir. Çinli araştırmacılar bunun neden böyle olduğunu araştırdı. Yeşil çayın bazı bileşenlerinin beyinde yeni sinir hücrelerinin oluşumuna katkıda bulunduğunu ve böylece hafıza ve uzamsal öğrenme üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu buldular.
Kakule
Boston’daki Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma, kakulenin beyinde yeni sinir hücrelerinin oluşumunu desteklediğini doğrulamaktadır. Kakuledeki bazı besinler aynı zamanda beyindeki oksidasyon süreçlerini önleyebilen güçlü bir antioksidandır.
