Karaciğerin yağlanması ile ilgili oluşan şikayetleri göz ardı etmeyin. Bir an önce karaciğer yağlanması diyeti uygulamaya başlayın!
Günümüzde yetişkin bireylerde görülen karaciğer yağlanması, karaciğerin birçok faktöre karşı göstermiş olduğu bir tepki sonucu oluşmaktadır. Vücudumuzdaki en kritik organlardan birisi olan karaciğerde meydana gelen problemler vücutta ciddi sorunlara yol açmaktadır. Karaciğerin yağlanmasına neden olan birçok faktör vardır. Aşırı alkol tüketimi, tip 2 diyabet ve bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak karaciğer yağlanması oluşurken sağlıksız beslenme ve düzensiz yaşam tarzına bağlı olarakta bu durum görülebilmektedir. Karaciğer yağlanmasına neden olan durum öncelikle belirlenerek tedavi sürecine başlanmalıdır. Karaciğer yağlanması problemi yaşayan bireyler bu süreci sağlıklı ve dengeli beslenme ile desteklediğinde tedavi süreçleri olumlu yönde gelişecektir. Bu yüzden sağlıklı ve dengeli beslenme bu sürecin en önemli aşamalarından birini oluşturmaktadır.
Karın bölgesinde aşırı yağlanma problemi yaşayan kişilerin iç yağlanma problemi ile karşı karşıya kalabileceklerini bilmeleri gerekmektedir. Bölgesel olarak daha zor kilo verilen bir bölge olan karın bölgesiyle ilgili aşırı kilo problemi olan kişilerin karaciğer yağlanması ile ilgili mutlaka doktor kontrolünden geçmeleri gerekmektedir.
Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?
Vücudumuzun en önemli organlarından birisi olan karaciğerin yağlanması vücudumuzda birçok olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Ancak zaman içerisinde yağlanmanın artmasıyla birlikte belirtiler görülmeye başlanmaktadır.
- Yağlanmanın boyutu arttıkça karaciğere bağlı çalışan hücrelerin fonksiyonlarında yavaşlamalar olur. Karaciğer yağlanmasının ilk belirtilerinden biriside hızlı kilo kaybıdır. Buna bağlı olarak kişide zaman içerisinde vitamin ve mineral kaybı görülebilir. Tüm bu belirtiler ile birlikte kişide halsizlik ve yorgunlukta görülmeye başlanmaktadır.
- Karaciğerin yağlanmaya bağlı olarak hacimsel olarak büyümesi karın bölgesinde ve bağırsaklarda ağrı oluşmasına neden olabilir. Yağlanmanın boyutu arttıkça oluşan ağrıların şiddeti de artış gösterecektir.
- Aşırı kilo kaybının olduğu karaciğer yağlanmasının kendisini göstermeye başladığı dönemlerde halsizlik ile birlikte iştah kaybı da görülmektedir. Bu durumlar karaciğer yağlanmasının tanısının konulmasına yardımcı olan faktörlerdir.
- Karaciğerin cilt sağlığı üzerinde büyük etkisi vardır. Karaciğerin süzüp kana karıştırdığı vitaminler sayesinde cilt sağlığı korunmaktadır. Yağlanmaya bağlı olarak oluşan fonksiyon kayıpları nedeniyle cilt sağlıklı görünümünü kaybederken ciltte akne, soyulma ve kuruma gibi problemler ile karşılaşılabilmektedir. Karaciğerin fonksiyonlarını yeterince yerine getirememesine bağlı olarak kan toksin miktarının artması terleme sırasında kokuda değişimler gözlemlenebilmektedir. Bazı durumlarda ise göz çevresinde oluşan kızarıklar ile karaciğer yağlanması kendisini göstermektedir.
Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri
Karaciğer yağlanmasına neden olabilecek çeşitli faktörler:
- Obezite
Obezite, karaciğerinde yağ depolanmasını artırabilir. Obez yetişkinlerin % 70’inden fazlasında karaciğer yağlanması görülmektedir. Ayrıca son dönemlerde, çocukluk çağında obezite hastalığı artış göstermiştir. Bu nedenle obez çocuklarda da karaciğer yağlanması sıkça ortaya çıkmaktadır. - Aşırı vücut yağı
Özellikle bel ve göbek çevresinde biriken yağlar, karaciğer yağlanmasına neden olabilmektedir. - İnsülin direnci
İnsülin direnci ve yüksek insülin seviyeleri, tip 2 diyabet ve metabolik sendromlu (yüksek tansiyon, kan yağlarında bozukluk gibi hastalıkların bir arada olduğu durum) kişilerde karaciğer yağ yağlanmasına sebep olabilir. - Yüksek oranda rafine karbonhidrat tüketmek
Aşırı kilolu veya insüline dirençli kişiler tarafından yüksek miktarlarda rafine karbonhidrat tüketmek karaciğerde yağlanmaya yol açar.
Karaciğer Yağlanmasına Neden Olan Yiyecekler Nelerdir?
- Karaciğer yağlanması bir medeniyet hastalığıdır; nedenleri büyük ölçüde yaşam tarzında bulunur: yanlış beslenme – özellikle çok fazla karbonhidrat – ve egzersiz eksikliği. Aşırı kilonun yanı sıra alkol kullanımı ve bazı ilaçlar da hastalığa zemin hazırlar.
- Bununla birlikte, zayıf insanlar bile karaciğer yağlanmasına karşı bağışık değildir. Protein eksikliği de – örneğin yetersiz beslenme nedeniyle – uzun vadede karaciğerin yağlanmasına neden olabilir. Risk ayrıca hamilelik sırasında, karaciğerin bir kısmının alınmasından sonra veya ince bağırsağın bir kısmını ortadan kaldıran ameliyatlardan sonra da artar.
- Genellikle birlikte karaciğer yağlanmasına yol açan nedenler arasında kötü beslenme, egzersiz eksikliği ve obezite, aşırı alkol tüketimi veya mevcut diabetes mellitus yer almaktadır.
Karaciğeri Yağlı Olan Kişiler Ne Yapmalıdır?
Hareketsiz bir yaşam, sağlıksız beslenme ve aşırı alkol tüketimine bağlı görülen karaciğer yağlanmasını önlemek adına diyet programı uygulanmaya başlanmalı ve sağlıklı bir yaşam düzenine geçilmelidir. Daha çok spora zaman ayırılmalı ve bu düzen yaşam standartı haline dönüştürülmelidir.
- Sağlıklı ve Dengeli Beslenin
Karaciğer yağlanmasına neden olan birçok faktör olsa da en etkili faktörler arasında yağ, şeker ve asitli içecek tüketimi gösterilebilmektedir. Karaciğerinizin yağlanmasını istemiyor veya mevcut yağlanmanın önüne geçmek istiyorsanız bu gıdaları tüketmeyi bırakmalı ve karaciğer yağlanması diyeti uygulamaya başlamalısınız. Hayatınızdan bir anda bu besinleri çıkarmak konusunda zorlanıyorsanız eğer yavaş yavaş tüketmeyi bırakmayı deneyebilirsiniz. Basit şeker içeren gıdalar yerine meyve gibi kompleks şeker içeriğine sahip gıdalar tercih edilmelidir. Katı yağlar yerine zeytinyağı gibi daha sağlıklı yağlar, asitli içecekler yerine ise bu ihtiyacınızı giderecek ev yapımı aromalı sular veya bitki çaylarından faydalanabilirsiniz. - Hareketi Arttırın
Karaciğer yağlanmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi hareketsiz yaşamdır. Hareketsiz yaşam tarzına sahip bireylerin metabolizma hızları yavaşlamakta ve metabolizmaya bağlı olan karaciğerdeki yağ oranı artmaktadır. Karaciğer yağlanmanızı günde yapacağınız 30-45 dakikalık yürüyüşler ile olumlu yönde destekleyebilir ve karaciğer yağlanmanızı yüzde 50 oranında azaltabilirsiniz.
- Hayat Tarzınızı Değiştirin
Düzensiz yaşam, sağlıksız beslenme, alkol tüketimi karaciğer yağlanmasına davetiye çıkarmaktadır. Metabolik ve hormonel açıdan dengenin sağlanması için düzenli uyku saatlerinin olması gerekmektedir. Günün belirli saatlerinde spor yapılmalı ve hareketli bir yaşam tarzı benimsenmelidir.
Karaciğer Yağlanması Nasıl Azaltılır?
Yağların sindirilmesi, safra salgılanması, kanın temizlenmesi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gibi birçok önemli göreve sahip olan karaciğer vücudun birçok fonksiyonu üzerinde etkilidir. Günümüzde 30 yaşını geçen bireylerin yüzde yirmi beşinde karaciğer yağlanması ile karşılaşılmaktadır. Bu yağlanmanın azaltılabilmesi içinde hayat tarzı değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Bu önerilerin amacı karaciğer yağlanmasını engellemek ve var olan yağlanmayı minimum düzeye düşürmektir.
Karaciğer Yağlanmasını Azaltmak İçin Öneriler
- Rafine şeker tüketimi tamamen kesilmelidir. Paketlenmiş ürünler, asitli içecekler ve tatlandırıcılar bırakılmalıdır. Vücudun şeker ihtiyacı doğal meyve şekeri barındıran meyve tüketimi ile karşılanmalıdır.
- Spor yapmaya başlanmalıdır. Spor ile metabolizma hızı artmakta ve vücutta depolanmış yağlar yakılarak kilo verme süreci desteklenmektedir. Günlük en az yarım saat ile 1 saat arasında yapacağınız yürüyüşler ile karaciğer yağlanmanızı azaltabilirsiniz.
- Metabolik rahatsızlıklarınız var ise mutlaka doktor kontrolünden geçilmelidir. Metabolizmada meydana gelen sorunlar nedeniyle karaciğer yağlanması tetiklenebilmektedir. Bu yüzden diyabet, hipertansiyon gibi metabolik rahatsızlıklarınız var ise en kısa zamanda uzman bir doktora başvurun ve tedavi sürecinize başlayın.
- Kişiye özel diyet programları uygulanmalıdır. Uygulanan diyet programlarına dikkat edilmelidir. Diyet programları kişinin yaş, cinsiyet, metabolizma hızı, metabolik rahatsızlıkları, sosyo-ekonomik durumu ve uygulayabileceği öğün saatlerine uygun olarak hazırlandığı için diyet listeleri bireyseldir. Bu yüzden farklı bir sonuçla karşılaşmamak adına başkalarının programları uygulanmamalıdır. Aynı zamanda normal beslenme düzeninden fazla besin tüketen kişilerde de karaciğer yağlanması görülebilmektedir.
- Aşırı et ve yağlı yemek tüketimini azaltırken sebze ve sağlıklı yağlar ile yapılmış yemek tüketimi artırarak yağlanma riskini azaltabilir ve var olan yağlanmanın azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
- Alkol tüketimini tamamen bırakmalısınız. Alkolün vücudumuzda en çok zarar verdiği organ karaciğerdir. Kana karışan alkolün temizlenmesinden sorumlu olduğu için bu durumdan en çok etkilenen organlardan birisi de karaciğerdir. Uzun süreli alkol kullanımında karaciğerin yağlanma ihtimali oldukça yüksektir. Bu yüzden karaciğer yağlanması olan kişilerin alkol tüketimini kesinlikle bırakması gerekmektedir. Karaciğer yağlanma problemine rağmen alkol tüketimine devam eden bireylerde karaciğerin diğer fonksiyonlarında da bozulmalar görülmeye başlamaktadır.
Karaciğer Yağlanması Diyeti Nasıl Yapılır?
Karaciğer yağlanmasını engellemek ve mevcut yağlanmanın getireceği olumsuz sonuçları geçiştirmek adına karaciğer yağlanması diyeti yapılmalıdır. Ayrıca karaciğer tarafından süzülen ve kandan ayrılan minerallerin tüketiminin azaltılması karaciğer fonksiyonlarını olumlu yönde etkileyecektir. Antioksidan içeriği yüksek olan sebzelerin tüketimi karaciğerin zararlı toksinlerinden ve yağ hücrelerinden temizlenmesi konusunda büyük önem taşımaktadır. Karaciğer yağlanması olan bireylerin çiğ meyve ve sebze tüketimini arttırması gerekmektedir. Diyet sürecinde yağ içeriği yüksek besinler tüketilmemelidir. Metabolizma hızını arttırmak ve kilo verme sürecini desteklemek adına spor yapılmalıdır. Sebzelerden lahana, turp, roka, enginar, pırasa, kabak, ıspanak ve bamya mevsimine uygun olarak tercih edilmelidir. Ayrıca B gurubu vitaminlerinden zengin olan besinlerin tüketimi karaciğer yağlanmasının azaltılmasında etkilidir. Bu yüzden günlük beslenmenizde B gurubu vitamininden zengin besinlerin tüketilmesi karaciğer fonksiyonlarının artması açısından büyük önem taşımaktadır.
Karaciğer Yağlanması Diyet Listesi
Kahvaltı
- 1 su bardağı süt
- 4 yemek kaşığı yulaf ezmesi
- 2 adet ceviz içi
- 1 dilim ananas
Ara Öğün
- 1 fincan şekersiz bitki çayı
- 10-15 adet çiğ (badem+fındık)
Öğle Yemeği
- 1 porsiyon kıymalı/tavuklu/etli (yağsız) sebze yemeği
- Mevsim salata
- 1 kase yoğurt
Ara Öğün
- 1 porsiyon meyve
Akşam Yemeği
- 8 yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği
- Mevsim salata
- 4 yemek kaşığı yoğurt
Uyumadan 2 saat önce
- 1 su bardağı kefir
Açlık hissi duyularsa çiğ sebze tüketilebilir. Diyet listesi örnek bir programdır. Uygulamadan önce mutlaka diyetisyeninize danışmalısınız.
Karaciğer Yağlanması İçin Uygulanması Gereken Beslenme Önerileri
- Karaciğer yağlanmasına en iyi gelen besinler lif içeriği yüksek sebze ve meyvelerdir. Gün içerisinde mutlaka 3-4 porsiyon sebze, 1 porsiyonda meyve mutlaka tüketilmelidir.
- Paketli ürünlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Salam, sosis, sucuk gibi şarküteri ürünleri tüketilmemelidir.
- Basit şeker tüketiminden uzak durulmalıdır. Meyve gibi kompleks şeker içeriğine sahip besinler tüketilmelidir.
- Alkol tüketimi var ise sonlandırılmalıdır.
- Sağlıklı beslenme ve spor yaşam tarzı haline dönüştürülmelidir.
- Gün içerisinden yeterince su içmeye özen gösterilmelidir.
Karaciğer Yağlanması Diyeti Ne Kadar Süre Yapılır?
Karaciğer yağlanması diyeti karaciğeri korumak ve karaciğerdeki yağları yakmaya yönelik olduğu için karaciğer yağlanması geçene kadar diyet programı uygulanmalıdır. Karaciğerde biriken yağ oranı düştükten sonra da bir süre kişinin ihtiyaçlarına uygun olarak devam ettirilebilir. Bu süre kişiden kişiye değişmekle birlikte 6 ay ile 1 yıl arasında değişkenlik gösterebilmektedir.
Karaciğer Yağlanması Olan Kişiler Neler Yemelidir?
- Günlük diyetin temelini sebzeler, doyurucu protein (örneğin fındık ve bakliyat, yumurta, süt ürünleri, balık, kümes hayvanları) ve yüksek kaliteli bitkisel yağlar (örneğin keten tohumu yağı ve buğday tohumu yağı) ile az şekerli meyveler oluşturmalıdır.
- Karaciğer “Logi yöntemi” ile rahatlatılır: Logi, “Düşük Glisemik ve İnsülinemik Diyet” anlamına gelir, yani kan şekerini ve insülin seviyelerini düşük tutan bir diyet. Bu nedenle anahtar, az karbonhidrat (hamur işleri, ekmek, her türlü makarna, pirinç) yemektir.
- Eğer karbonhidrat tüketiliyorsa, bu karbonhidratlar mümkün olduğunca kompleks, yani lif bakımından zengin olmalıdır: Kepekli ekmek, kepekli makarna, light çeşitler yerine kepekli pirinç.
Karaciğer Yağlanmasında Yasak Olan Yiyecekler Nelerdir?
Karaciğer yağlanması olan bireyler yağlanmaya neden olabilecek besinleri tüketmemelidir.
- Karaciğer yağlanmasına sebep olan aşırı yağ ve asitli gıdaların tüketimidir. Yağ ve asit içeriğine sahip tüm besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Yağ oranı yüksek olan etler, paketlenmiş ve koruyucu içeren etlerin tüketimi oldukça zararlıdır. Genel olarak tüketilen et miktarının azaltılması gerekmektedir. Tercih edilmek istendiğinde ise yağsız bir et tercih edilmelidir.
- Kana hızlı karışan ve bağırsaklar tarafından hızlı bir şekilde parçalanan karbonhidratların tüketimi azaltılmalıdır.
- Sindirim sitemini ve metabolizmayı olumsuz etkileyen asitli içecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Nişasta içeriği yüksek olan sebzelerin de tüketimi sınırlandırılmalıdır.
