Karaciğer Yağlanması Diyeti

Karaciğer yağlanmasına neden olan birçok faktörün bulunması ve risk grubunu oluşturan kişilerin ülkemizde fazla bulunması nedeniyle birçok kişide bu problem ile karşılaşılmaktadır. Vücudun birçok fonksiyonunda önemli görevleri olan karaciğer hücrelerinin zaman içerisinde ve etrafında yağ dokuları birikmeye başlar. Yağ dokularının birikmesi karaciğerin fonksiyonları bozarken aynı zamanda hacimsel olarak büyümesine de sebep olmaktadır. Vücudumuzun en önemli organlarından birisi olan karaciğerin yağlanması vücudumuzda birçok olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Karaciğer kendini yenileyen bir organ olmasından dolayı yağlanma belirtilerini görmek ilk etapta oldukça zordur. Ancak zaman içerisinde yağlanmanın artmasıyla birlikte belirtiler görülmeye başlanmaktadır. Yağlanmanın boyutu arttıkça karaciğere bağlı çalışan hücrelerin fonksiyonlarında yavaşlamalar olur. Karaciğer yağlanmasının ilk belirtilerinden biriside hızlı kilo kaybıdır. Buna bağlı olarak kişide zaman içerisinde vitamin ve mineral kaybı görülebilir. Tüm bu belirtiler ile birlikte kişide halsizlik ve yorgunlukta görülmeye başlanmaktadır.

Karaciğerin yağlanmaya bağlı olarak hacimsel olarak büyümesi karın bölgesinde ve bağırsaklarda ağrı oluşmasına neden olabilir. Yağlanmanın boyutu arttıkça oluşan ağrıların şiddeti de artış gösterecektir.

Aşırı kilo kaybının olduğu karaciğer yağlanmasının kendisini göstermeye başladığı dönemlerde halsizlik ile birlikte iştah kaybı da görülmektedir. Bu durumlar karaciğer yağlanmasının tanısının konulmasına yardımcı olan faktörlerdir.

Karaciğerin cilt sağlığı üzerinde büyük etkisi vardır. Karaciğerin süzüp kana karıştırdığı vitaminler sayesinde cilt sağlığı korunmaktadır. Yağlanmaya bağlı olarak oluşan fonksiyon kayıpları nedeniyle cilt sağlıklı görünümünü kaybederken ciltte akne, soyulma ve kuruma gibi problemler ile karşılaşılabilmektedir. Karaciğerin fonksiyonlarını yeterince yerine getirememesine bağlı olarak kan toksin miktarının artması terleme sırasında kokuda değişimler gözlemlenebilmektedir. Bazı durumlarda ise göz çevresinde oluşan kızarıklar ile karaciğer yağlanması kendisini göstermektedir.

Karaciğer yağlanması aynı zamanda hepatik steatoz olarak da bilinir. Karaciğerde yağ birikmesi sonucunda olur. Karaciğerde az miktarda yağ bulunması normaldir. Fakat fazla yağ bulunması çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Karaciğer vücuttaki en büyük ikinci organdır. Yiyecek ve içeceklerden gelen besinlerin işlenmesine yardımcı olur ve kandaki zararlı maddeleri filtreler.

Karaciğerde çok fazla yağ, karaciğere zarar verebilecek ve yara izi oluşturabilecek karaciğer iltihabına neden olabilir. İleri seviyelerdeki vakalarda, bu yara izleri karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Çok fazla alkol tüketen bir insanlarda karaciğer yağlanması kronik bir hastalıktır. Fazla alkolden dolayı oluşan karaciğer yağlanması hastalığı (AFLD – Alcoholic Liver Disease) olarak bilinir.

Karaciğer yağlanmasına neden olabilecek çeşitli faktörler:

• Obezite

Obezite, karaciğerinde yağ depolanmasını artırabilir. Obez yetişkinlerin % 70’inden fazlasında karaciğer yağlanması görülmektedir. Ayrıca son dönemlerde, çocukluk çağında obezite hastalığı artış göstermiştir. Bu nedenle obez çocuklarda da karaciğer yağlanması sıkça ortaya çıkmaktadır.

• Aşırı vücut yağı: 

Özellikle bel ve göbek çevresinde biriken yağlar, karaciğer yağlanmasına neden olabilmektedir.

• İnsülin direnci: 

İnsülin direnci ve yüksek insülin seviyeleri, tip 2 diyabet ve metabolik sendromlu (yüksek tansiyon, kan yağlarında bozukluk gibi hastalıkların bir arada olduğu durum) kişilerde karaciğer yağ yağlanmasına sebep olabilir.

• Yüksek oranda rafine karbonhidrat tüketmek: 

Aşırı kilolu veya insüline dirençli kişiler tarafından yüksek miktarlarda rafine karbonhidrat tüketmek karaciğerde yağlanmaya yol açar.

Hareketsiz bir yaşam, sağlıksız beslenme ve aşırı alkol tüketimine bağlı görülen karaciğer yağlanmasını önlemek adına diyet programı uygulanmaya başlanmalı ve sağlıklı bir yaşam düzenine geçilmelidir. Daha çok spora zaman ayırılmalı ve bu düzen yaşam standartı haline dönüştürülmelidir.

Karaciğer yağlanmasına neden olan birçok faktör olsa da  en etkili faktörler arasında yağ, şeker ve asitli içecek tüketimi gösterilebilmektedir. Karaciğerinizin yağlanmasını istemiyor veya mevcut yağlanmanın önüne geçmek istiyorsanız bu gıdaları tüketmeyi bırakmalı ve karaciğer yağlanması diyeti uygulamaya başlamalısınız. Hayatınızdan bir anda bu besinleri çıkarmak konusunda zorlanıyorsanız eğer yavaş yavaş tüketmeyi bırakmayı deneyebilirsiniz. Basit şeker içeren gıdalar yerine meyve gibi kompleks şeker içeriğine sahip gıdalar tercih edilmelidir. Katı yağlar yerine zeytinyağı gibi daha sağlıklı yağlar, asitli içecekler yerine ise bu ihtiyacınızı giderecek ev yapımı aromalı sular veya bitki çaylarından faydalanabilirsiniz.

Karaciğer yağlanmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi hareketsiz yaşamdır. Hareketsiz yaşam tarzına sahip bireylerin metabolizma hızları yavaşlamakta ve metabolizmaya bağlı olan karaciğerdeki yağ oranı artmaktadır. Karaciğer yağlanmanızı günde yapacağınız 30-45 dakikalık yürüyüşler ile olumlu yönde destekleyebilir ve karaciğer yağlanmanızı yüzde 50 oranında azaltabilirsiniz.

Düzensiz yaşam, sağlıksız beslenme, alkol tüketimi karaciğer yağlanmasına davetiye çıkarmaktadır. Metabolik ve hormonel açıdan dengenin sağlanması için düzenli uyku saatlerinin olması gerekmektedir. Günün belirli saatlerinde spor yapılmalı ve hareketli bir yaşam tarzı benimsenmelidir.

Yağların sindirilmesi, safra salgılanması, kanın temizlenmesi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gibi birçok önemli göreve sahip olan karaciğer vücudun birçok fonksiyonu üzerinde etkilidir. Günümüzde 30 yaşını geçen bireylerin yüzde yirmi beşinde karaciğer yağlanması ile karşılaşılmaktadır. Bu yağlanmanın azaltılabilmesi içinde hayat tarzı değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Bu önerilerin amacı karaciğer yağlanmasını engellemek ve var olan yağlanmayı minimum düzeye düşürmektir.

• Rafine şeker tüketimi tamamen kesilmelidir. Paketlenmiş ürünler, asitli içecekler ve tatlandırıcılar bırakılmalıdır. Vücudun şeker ihtiyacı doğal meyve şekeri barındıran meyve tüketimi ile karşılanmalıdır.
• Spor yapmaya başlanmalıdır. Spor ile metabolizma hızı artmakta ve vücutta depolanmış yağlar yakılarak kilo verme süreci desteklenmektedir. Günlük en az yarım saat ile 1 saat arasında yapacağınız yürüyüşler ile karaciğer yağlanmanızı azaltabilirsiniz.
• Metabolik rahatsızlıklarınız var ise mutlaka doktor kontrolünden geçilmelidir. Metabolizmada meydana gelen sorunlar nedeniyle karaciğer yağlanması tetiklenebilmektedir. Bu yüzden diyabet, hipertansiyon gibi metabolik rahatsızlıklarınız var ise en kısa zamanda uzman bir doktora başvurun ve tedavi sürecinize başlayın.
• Kişiye özel diyet programları uygulanmalıdır. Uygulanan diyet programlarına dikkat edilmelidir. Diyet programları kişinin yaş, cinsiyet, metabolizma hızı, metabolik rahatsızlıkları, sosyo-ekonomik durumu ve uygulayabileceği öğün saatlerine uygun olarak hazırlandığı için diyet listeleri bireyseldir. Bu yüzden farklı bir sonuçla karşılaşmamak adına başkalarının programları uygulanmamalıdır. Aynı zamanda normal beslenme düzeninden fazla besin tüketen kişilerde de karaciğer yağlanması görülebilmektedir.
• Aşırı et ve yağlı yemek tüketimini azaltırken sebze ve sağlıklı yağlar ile yapılmış yemek tüketimi artırarak yağlanma riskini azaltabilir ve var olan yağlanmanın azalmasına yardımcı olabilirsiniz.
• Alkol tüketimini tamamen bırakmalısınız. Alkolün vücudumuzda en çok zarar verdiği organ karaciğerdir. Kana karışan alkolün temizlenmesinden sorumlu olduğu için bu durumdan en çok etkilenen organlardan birisi de karaciğerdir. Uzun süreli alkol kullanımında karaciğerin yağlanma ihtimali oldukça yüksektir. Bu yüzden karaciğer yağlanması olan kişilerin alkol tüketimini kesinlikle bırakması gerekmektedir. Karaciğer yağlanma problemine rağmen alkol tüketimine devam eden bireylerde karaciğerin diğer fonksiyonlarında da bozulmalar görülmeye başlamaktadır.

Karaciğer yağlanmasını engellemek ve mevcut yağlanmanın getireceği olumsuz sonuçları geçiştirmek adına karaciğer yağlanması diyeti yapılmalıdır. Ayrıca karaciğer tarafından süzülen ve kandan ayrılan minerallerin tüketiminin azaltılması karaciğer fonksiyonlarını olumlu yönde etkileyecektir. Antioksidan içeriği yüksek olan sebzelerin tüketimi karaciğerin zararlı toksinlerinden ve yağ hücrelerinden temizlenmesi konusunda büyük önem taşımaktadır. Karaciğer yağlanması olan bireylerin çiğ meyve ve sebze tüketimini arttırması gerekmektedir. Diyet sürecinde yağ içeriği yüksek besinler tüketilmemelidir. Metabolizma hızını arttırmak ve kilo verme sürecini desteklemek adına spor yapılmalıdır. Sebzelerden lahana, turp, roka, enginar, pırasa, kabak, ıspanak ve bamya mevsimine uygun olarak tercih edilmelidir. Ayrıca B gurubu vitaminlerinden zengin olan besinlerin tüketimi karaciğer yağlanmasının azaltılmasında etkilidir. Bu yüzden günlük beslenmenizde B gurubu vitamininden zengin besinlerin tüketilmesi karaciğer fonksiyonlarının artması açısından büyük önem taşımaktadır.

Kahvaltı

1 su bardağı süt

4 yemek kaşığı yulaf ezmesi

2 adet ceviz içi

1 dilim ananas

Ara Öğün

1 fincan şekersiz bitki çayı

10-15 adet çiğ (badem+fındık)

Öğle Yemeği

1 porsiyon kıymalı/tavuklu/etli (yağsız) sebze yemeği

Mevsim salata

1 kase yoğurt

Ara Öğün

1 porsiyon meyve

Akşam Yemeği

8 yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği

Mevsim salata

4 yemek kaşığı yoğurt

Uyumadan 2 saat önce

1 su bardağı kefir

–Açlık hissi duyularsa çiğ sebze tüketilebilir. Diyet listesi örnek bir programdır. Uygulamadan önce mutlaka diyetisyeninize danışmalısınız.

• Karaciğer yağlanmasına en iyi gelen besinler lif içeriği yüksek sebze ve meyvelerdir. Gün içerisinde mutlaka 3-4 porsiyon sebze, 1 porsiyonda meyve mutlaka tüketilmelidir.
• Paketli ürünlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Salam, sosis, sucuk gibi şarküteri ürünleri tüketilmemelidir.
• Basit şeker tüketiminden uzak durulmalıdır. Meyve gibi kompleks şeker içeriğine sahip besinler tüketilmelidir.
• Alkol tüketimi var ise sonlandırılmalıdır.
• Sağlıklı beslenme ve spor yaşam tarzı haline dönüştürülmelidir.
• Gün içerisinden yeterince su içmeye özen gösterilmelidir.

Karaciğer yağlanması diyeti karaciğeri korumak ve karaciğerdeki yağları yakmaya yönelik olduğu için karaciğer yağlanması geçene kadar diyet programı uygulanmalıdır. Karaciğerde biriken yağ oranı düştükten sonra da bir süre kişinin ihtiyaçlarına uygun olarak devam ettirilebilir. Bu süre kişiden kişiye değişmekle birlikte 6 ay ile 1 yıl arasında değişkenlik gösterebilmektedir.

Karaciğer yağlanması olan bireyler yağlanmaya neden olabilecek besinleri tüketmemelidir.

Yağlanmaya neden olan besinlerin tüketimi ise karaciğer yağlanmasını arttıracağı için kişilerin hayat kalitelerini olumsuz yönde etkileyecektir. Yağlanma oranı arttıkça bireylerde halsizlik, uyku hali ve ağrılar görülmeye başlanacak ve bireylerin hayatı oldukça konforsuz bir hal alacaktır.

-Karaciğer yağlanmasına sebep olan aşırı yağ ve asitli gıdaların tüketimidir. Yağ ve asit içeriğine sahip tüm besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Yağ oranı yüksek olan etler, paketlenmiş ve koruyucu içeren etlerin tüketimi oldukça zararlıdır. Genel olarak tüketilen et miktarının azaltılması gerekmektedir. Tercih edilmek istendiğinde ise yağsız bir et tercih edilmelidir.

– Kana hızlı karışan ve bağırsaklar tarafından hızlı bir şekilde parçalanan karbonhidratların tüketimi azaltılmalıdır.

– Sindirim sitemini ve metabolizmayı olumsuz etkileyen asitli içecek tüketiminden kaçınılmalıdır.

– Nişasta içeriği yüksek olan sebzelerin de tüketimi sınırlandırılmalıdır.

Diğer diyet listeleri için tıkla!