Çocuklar için diyet ile beraber, daha sağlıklı ve fit nesilleri sağlayabiliriz.
Dünya üzerindeki en büyük sağlık sorunlarından bir tanesi hiç şüphesiz: Obezite. Bu sorun, çocuk yaştaki kişilerde çok daha sık görülüyor. Çocuklar, düzenli beslenmeyi reddettikleri gibi sağlıksız beslenmeye de yatkın hale geliyor. Bununla birlikte fast food kültürü de önüne geçilemez bir hal almış durumda. Ebeveynlerin bu konuda ekstra hassasiyet göstermeleri gerekiyor ve çocuklarını bu konuda da yönlendirmeleri şarttır. Hareketliliğin arttırılması, beslenme düzeninin sağlanması ve özellikle televizyon ve bilgisayar karşısında vakit geçiren çocukların bu alışkanlıklarından uzaklaştırılması gerekiyor. Bu sorunların önüne geçilemediği takdirde çocuklar da erken yaşlarda diyet yapmak zorunda kalıyor. Çocuklar için hazırlanan diyet programlarının yetişkinlere göre hazırlanan diyet programlarından çok daha hassas olması gerekiyor. Uzman kontrol ile birlikte çok daha doğru ve çok daha sağlıklı bir program ve liste hazırlanacaktır. Çocuklar için özel hazırlanmış gıdalar mevcut ve diyet ekmekleri de satışa sunulmuş durumda. Metabolizmayı çok fazla zorlamayacak ve ona zarar vermeyecek diyet programları için bir uzmandan yardım almanız gerektiğini unutmayın.
Beslenme Alışkanlıklarının Değiştirilmesi
Çocuklar, erken yaşlarda beslenme alışkanlığı edinme konusunda ne yazık ki zayıf kalıyorlar. Ebeveynlerin büyük bir kısmı da bu konuda bilinçsiz davranıyor ve çocuklarını yönlendirme konusunda eksik kalabiliyorlar. Beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve sağlıklıya evirilmesi gerekiyor. Düzensiz beslenmenin ortadan kaldırılması ve öğünlerin düzenli bir şekilde alınması gerekiyor. Özellikle öğün atlatan çocuklarda sağlık sorunları çok daha belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor. Anne ve babalar, çocuklarının ne yediklerini ve hatta ne içtiklerini belli bir süre zarfında takip etmek zorundadırlar. Özellikle fast food türü gıdalardan çocuklarınızı uzak tutmanız gerekiyor. Süt ve süt ürünlerinin bolca tüketilmesi ve kahvaltı alışkanlığının da çocuk yaşta kazandırılması büyük bir öneme sahiptir.
Çocuklarda Neden Yaşa Göre Beslenme Şekli Değişir?
Vücudun her yaş ve özellikte kendine özel bir beslenme ihtiyacı vardır. Özellikle büyüme çağında ki çocuklar her gün vücutlarında oluşan milyonlarca hücrenin sağlıklı işleyişi için bol miktarda proteine ihtiyaç duyarlar. Bu ihtiyacı karşılamak için de sağlıklı beslenme koşullarına dikkat etmek gerekir.
Bebeklik döneminde özellikle ilk 12 ay dengeli beslenme ile bebeğin gelişmesi için en önemli zaman dilimidir. Bebekler anne sütü ile birlikte bu dönemde ki ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. Aynı zamanda anne sütü sayesinde bebeklerin bağışıklık sistemleri de oldukça güçlenir. İlk 6 ay sonrasında bebeklerde ortaya çıkan demir ihtiyacını karşılamak için demir yönünden zenginleştirilmiş mama takviyelerinde bulunabilirsiniz. Çocukların her yaşta sağlıklı beslenme adına alışkanlıkları değiştirilebilir. Çünkü çocukların her yaşta ihtiyaç duydukları besin öğeleri değişir veya artış gösterir.
1-3 yaş arası çocukların sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanması önemlidir. Bu yaşta çeşitli besinler sunularak çok yönlü beslenmeleri sağlanabilir. Bu yaşlarda çocukların kazandıkları sağlıklı beslenme alışkanlıkları uzun yıllar devam ettirilebilir.
Okul yaşına gelen çocukların ise toplam ihtiyaç duydukları enerji miktarı artar. İhtiyaç duydukları enerjiyi miktarının karşılanması gerekir. Demir ve protein miktarını karşılamak için sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeleri düzenli ve sağlıklı bir büyüme sürecine ön ayak olur. Özellikle beslenme çeşitliliğine dikkat etmeli ve yeterli miktarda sıvı alımı sağlanmalıdır.
Çocuklarda Dikkat Edilmesi Gereken Besinler Nelerdir?
- Kahve, yetişkinler için olduğu gibi çocuklar için de bir hayli zararlı bir içecektir. Uyku sorununu beraberinde getiren ve dişlerde sararmanın yanı sıra erken çürümeye neden olan bu içecek, aynı zamanda gün boyu tokluk hissi yaratarak tüketimi de engelliyor ve düzenli beslenmenin önüne geçiyor.
- Çocuklarınızı uzak tutmanız gereken gıdalar arasında belki de en zararlısı patates kızartmasıdır. Yağ oranının fazla olması metabolizmayı da olumsuz bir şekilde etkiliyor ve aynı zamanda cilde de büyük oranda zarar veriyor.
- Sosis ve salam gibi sodyum nitrit bakımından zengin olan gıdaların da kanserojen etkisi olduğunu belirtmek gerekiyor ve çocuklarınızı bu gıdalardan da olabildiğince uzak tutmanız gerekiyor.
- Bir diğer zararlı ürün ise hazır satılan cipsler. Yağ oranının yüksek olduğu cipslerin de kanserojen etkisi olduğu ispatlanmıştır.
- İçecek bazında göz atıldığında ise bu listede ilk olarak kola ve hazır meyve suları yer alıyor. Asit yoğunluğunun fazla olduğu kola, metabolizmayı olumsuz etkilediği gibi cilde de büyük ölçüde zarar veriyor.
Farklı Besinler Tüketmek Neden Önemlidir?
- Tek yönlü beslenme, çocukluk yıllarında kazanılan kötü alışkanlıklardan bir tanesidir.
- Kas gelişimi ile birlikte zihinsel gelişime de olumsuz anlamda etki eden tek yönlü beslenmenin sonlandırılması önem arz ediyor. Bu konuda ebeveynlere ve özellikle annelere büyük bir görev düşüyor.
- Çocuğun sevdiği yemeği sık sık yapmak da tek yönlü beslenmeyi doğuruyor. Bu sayede çocuk sürekli aynı şeyi yemek istiyor ve diğer yemeklere olan ilgisi de azalıyor.
- Gelişimi sağlıklı ve doğru bir şekilde sürdürebilmek adına çeşitlilik büyük önem arz ediyor. Her öğünde muhakkak yoğurt ve süt gibi ek gıdaların öğün içerisinde servis edilmesi gerekiyor ve bu da zihinsel gelişim ile birlikte kas gelişiminde büyük pay sahibidir.
6-11 Yaş Arası Çocuk Diyeti
6 yaş sonrası dönem, çocuğun eğitim hayatında yer alacağı ve yavaş yavaş aileden uzaklaşarak sosyal çevre ile de kaynaşacağı dönemdir. Bu dönemde çocuklar çok daha hızlı bir şekilde gelişiyor ve büyüyor. Ebeveynlerin bu süre zarfında çocuklarını her anlamda çok daha yakından takip etmeleri gerekiyor. Beslenme konusu da en önemli detaylardan bir tanesidir ve 6-11 yaş arası çocuk diyetinde hangi gıdaların yoğun olarak tüketilmesi gerektiği ve hangi gıdalardan uzak durulması gerektiği de önem taşıyor.
- Kahvaltı Öncesi: 1 porsiyon meyve ve 1 bardak su
- Kahvaltı: 2 dilim ekmek, yumurta, 1 yemek kaşığı reçel ve 1 su bardağı süt
- Öğlen: 1 porsiyon börek, biraz salata, 2 dilim ekmek
- Akşam: Kuru baklagil yemeği, yarım kâse yoğurt, 1 porsiyon salata, pilav ya da makarna.
12-15 Yaş arası Çocuk Diyeti
Sabit bir diyet listesi sunmak bu yaş grubu için çok da doğru değil ancak hangi gıdaların çok daha yoğun bir şekilde tüketilmesi gerektiğini paylaşmamızda herhangi bir sakınca yoktur diye düşünüyoruz. Ekmek seçimini bu dönemde tahıllı ekmekten yana yapabilirsiniz. Süt, peynir ve yumurta, her dönem olduğu gibi bu yaş grubundaki çocukların gelişiminde de büyük bir öneme sahiptir. Özellikle kahvaltıda reçel, bal ya da pekmeze de muhakkak yer vermeniz gerekiyor. Paylaşacağımız diyet listesi örnek listedir ve bir uzmana danışmadan tercih edilmemesinde fayda vardır.
- Kahvaltı: Süt, 1 adet yumurta, 1 dilim peynir, 6 adet zeytin, Tahıllı ekmek, domates ve reçel
- Öğlen: 3 adet köfte, sebze yemeği (5 kaşık), pilav ya da makarna, yarım kâse salata ve 1 dilim tahıllı ekmek
- Ara Öğün: 1 adet meyve
- Akşam Yemeği: Yarım kâse çorba, sebze yemeği, yarım kâse yoğurt, 2 dilim ekmek ve salata.
Fazla Kilolu Çocuklar Nasıl Zayıflar?
Çocuklar birçok konuda olduğu gibi beslenme konusunda da kendilerine hâkim olamıyor ya da buna özgür irade ile bir sınırlandırma getirmeleri de pek mümkün değil. Bu aşamada ebeveynler devreye giriyor ve beslenmenin kontrollü olması için tetikte olmaları gerekiyor.
- Besin kontrolünü, porsiyonları azaltarak sağlayabilirsiniz. Tükettikleri gıdaları takip edebilir ve porsiyon konusunda uyarılarda bulunabilirsiniz.
- Gece atıştırmalarından vazgeçilmesi şarttır. Özellikle gece yarıları tüketilen abur cubur, kilo alımında çok daha etkilidir.
- Kantin alışkanlığı mevcut ise bu alışkanlıktan kurtulmasına yardımcı olun. Abur cubur tüketimi ne kadar azaltılırsa kilo verme eylemi de o kadar kolay olacaktır.
- Çocuklarınız için uygun spor ve egzersiz programları için bir uzmandan yardım isteyin.
- Karbonhidrat, protein ve yağ dengesinin korunması için tüketilen gıda içeriklerini de profesyonel bir şekilde takip etmeniz gerekiyor.
Çocuklar için Aşırı Kilo Zararlı Mı?
İnsan sağlığını tehdit eden fazla kilo problemi, yetişkinleri etkilediği kadar çocukları da etkiliyor. Fazla kilolar yaşam kalitesini azalttığı gibi çocuklar için hareket kısıtlamalarına da neden oluyor. Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırılmamış her çocukta meydana gelebilecek bu problem vücutta aşırı yağ depolanmasıyla gerçekleşir. Küçük yaşta kendini gösteren obezite ile birlikte kalp damar rahatsızlıkları, şeker ve tansiyon rahatsızlıklarını da yaşanabilir. En önemli konulardan bir diğeride, küçük yaşta obezite problemi ile karşılaşan çocukların görünüşleri sebebiyle özgüven eksiklikleri yaşamasıdır. Özgüven eksikliği yaşayan çocuklar sosyal yaşam ve okul başarılarında çeşitli sıkıntılar ile karşılaşır.
Küçük yaşta ki çocuklarda obezite oldukça yaygın görülür. Çünkü çocukların sağlıklı beslenme düzenlerinin oluşturulmasında birçok aile problemler ile karşılaşır. Bunun sonucunda düzenli ve sağlıklı beslenemeyen çocuklar aşırı kilo alımı yaşarlar.
Sağlık beslenme düzenini oluşturamayan çocuklar için aşırı kilonun tehlikeli sonuçları olabilir. Hem fiziksel hem de ruhsal yaşanılacak sıkıntıların önüne geçmek için ailelerin gerekli özeni göstermeleri gerekmektedir. Aksi halde çocukların şeker hastalığı, deri enfeksiyonları, yüksek tansiyon ve kalp hastalıkları gibi tehlikeli rahatsızlıklar yaşanması kaçınılmazdır. Aşırı kilonun beraberinde getirdiği depresyon, yeme ve uyku bozuklukları uzun yıllar boyunca telafisi olmayan sonuçlara sebebiyet verebilir. Küçük yaşta çözülemeyen bu gibi yeme problemleri, ergenlik dönemine doğru daha ağır şekillerde karşınıza çıkabilir. Zaman geçtikçe beslenme bozukluklarının üstesinden gelmek ve sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak zorlaşacaktır.
Çocuklar Diyet Uygularken Ailesine Düşen Görevler Nelerdir?
- Çocukların aşırı kilo problemleri yaşamasında ki en önemli etken ebeveynlerin davranış biçimidir. Anne ve babanın obez olması sonucunda da çocuklarda genetik yatkınlık sebebiyle obezite gözlemlenebilir.
- Çocukların sağlıklı beslenme programlarına uyum sağlaması için ebeveynlerinin de bu sürece dahil olması gerekir. Çocuğun anne ve babayı örnek alma olasılığı oldukça fazladır. Anne babanın yediği yemek ve yaptığı spor çocuk içinde özendirici olacaktır. Ailenin sağlıklı beslenme alışkanlıkları çocuk üzerinde de etki gösterecektir.
- Evde yapılan sağlıklı beslenme programına dahil edilebilecek yemekler beraber yenmelidir. Çocuğun yemesi gereken yemekler ayrı olarak pişirilmemelidir. Fast-food tarzı yemekler anne baba tarafından da tüketilmemelidir. Bu yüzden yemeklerin sebze ve protein ağırlıklı olarak evde pişirilmesi son derece önemlidir.
- Ebeveynlerin eğitim düzeyi de bu süreçte etkili olabilmektedir. Konu hakkında araştırma yapan ebeveynler edindikleri bilgileri çocuklarıyla da paylaşmalı ve uygun bir dille anlatmalıdır. Anlatılanların çocuğu zorlamayacak şekilde bir oyun haline getirilerek uygulanması gerekmektedir. Baskılayıcı ve zorlayıcı bir beslenme düzeni çocuk için uzun süreli etki göstermeyecektir.
- Çeşitli egzersiz ve aktiviteler ile gün içinde ki hareketlilik arttırılabilir. Anne babanın gün içinde ki aktivite düzeyi çocuğunda hareketlilik kazanmasına sebep olacaktır.
- Kilo kontrolünü sağlamak için hem çocuğun hem de ebeveynlerin bu sürece kendini hazırlaması gerekiyor. Bu devamlılık gösterilmesi gereken bir süreçtir.
Çocuklar için Sağlıklı Atıştırmalıklar Nelerdir?
Çocukların aşırı kilo problemleri yaşamalarının başlıca sebepleri; abur cubur olarak adlandırılan sağlıksız atıştırmalıklar tüketilmesi ve yüksek kalorili fast-food yiyecekler beslenmektir. Sağlıklı beslenme programlarında sağlıksız ve yüksek kalorili yağlı yiyeceklerin tamamen çıkarılması gerekir. Sağlıksız beslenen çocukların bağışıklık sistemleri zayıflar ve birçok hastalığa zemin hazırlanır. Bu aşamada ebeveynlerin bu alışkanlıkların bırakılmasına etkisi büyük olacaktır.
Çocukların severek tüketeceği ve aynı zamanda bir o kadar sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayabilirsiniz. Çocukların yerken keyif alabilecekleri ve abur cubur gibi sağlıksız yiyeceklerden uzaklaşmalarını sağlayacak tarifler uygulamanız faydalı olacaktır.
- Kakaolu Yulaf Topları: Hurma, kakao ve fındık ile hazırlanabilecek bu tarifte şeker ve herhangi bir katkı maddesi bulunmamakta. Satın alınan hazır çikolatalardan çok daha sağlıklı olduğunu bileceksiniz.
- Ev Cipsi: Çocuğunuz marketlerde satılan yüksek miktarda yağ içeren cipsleri yemekten hoşlanıyorsa, çocuğunuza sağlıklı beslenme adına bir alternatif sunabilirsiniz. Dilimlenen lavaş ekmeklerini istediğiniz baharatlara bulayarak fırınlayabilirsiniz. Çıtır çıtır olan ev cipsleri çocuğunuzun o zararlı cipsleri unutmasını sağlayacaktır.
- Sağlıklı Meyveli Kup: Satın alınan meyveli yoğurtların çocuğunuz için sağlıklı olduğuna inanıyorsanız yanılıyorsanız. İçerisinde sadece meyve aroması bulunan yoğurtların içinde katkı maddeler de mevcut. Evde ki mevsim meyvelerini yoğurtla karıştırıp çocuğunuz için lezzetli bir ara öğün oluşturabilirsiniz.
- Muzlu Smoothie: Çocuğunuzu hazır satılan ve rafine şeker içeren meyve sularından uzaklaştırmanın tek yolu çok daha lezzetlisini teklif etmeniz olabilir. 1 adet muz ve 1 bardak sütü blenderdan geçirmeniz yeterli olacaktır.
Çocuğunuzun sevdiği meyveler ile çeşitlendirebilirsiniz. Potasyum ve kalsiyum açısından zengin yaptığınız bu içecek ile çocuğunuzun sağlıklı beslenme sürecine destek olacaksınız.
Aile Kendi Beslenme Alışkanlıklarını da İncelemeli Mi?
Çocuklar yemek yeme alışkanlıklarını da ebeveynlerinden örnek alarak şekillendirirler. Anne babanın yemekten hoşlanmadığı için tüketmediği sebze ve yemekleri çocukta yemek istemeyecektir. Yenilmediği gibi eve alınmayan besin türleri az pişirilecektir ve çocukta eksiklik yaşanacaktır.
Yemeklerin sofrada yenilmesi ve hep beraber aynı saat de sofraya oturulması çok önemlidir. Anne babanın farklı çocuğun farklı bir ortamda yemek yemesi verimli sonuçlar doğurmaz. Yemeklerde çeşitli yiyecekler ve azar azar tüketilmesine özen gösterilmelidir. Seçenek olabilecek yemekler çocuklar için yemek yemeyi daha cazip hale getirir ve özgür kararlar vermesi sağlanır. Sofranın televizyon karşısında olmaması gerekir. Sofra etrafında dikkat dağıtan unsurların bulunması hem anne baba hem de çocuk için dengesiz bir beslenme oluşturacaktır. Yemek yeme dışında ki etmenler ile ilgilenen çocuk yemeği reddetmeye daha müsait olur. Ayrıca yediği yemeğin miktarının kontrolü de mümkün olmaz.
Ebeveynlerin evde süt ve yoğurt ürünlerinin ulaşılabilir noktalarda olmasına dikkat etmeleri gerekir. Çocuğun ulaşılması zor yerlerde bulunan yiyecekleri tüketme isteği olmaz. Meyve ve sebzelerin göze çarpacak yerlerde bulunması ile çocuğun aklına meyve yemek getirilebilir.
Gün içinde sağlıklı ara öğünler tüketin. Bu öğünleri hep birlikte tüketin ve bir ödül havasında geçirmeye çalışın.
Çocuğunuzun Fiziksel Aktivitesi Önemli Mi?
Çocuklar için sporun gereksiz olduğunu yeterince hareketli olduğunu düşünüyorsanız yanılıyor olabilirsiniz. Obezite sorunu ile karşı karşıya kalan birçok çocuğun televizyon ve bilgisayar karşısında uzun zaman geçirdiği bilinmektedir.
Çeşitli fiziksel aktiviteler ile aşırı kilo alımı ve yemek yeme sorunlarının üstesinden gelebilirsiniz. Ayrıca spor yapmak çocukların enfeksiyon riskini de azaltır. Ergenlik döneminde yaşayacağı stres düzeyini en alt düzeye indirir. Okul başarısında olumlu etkiler sağlanır ve en önemlisi sağlıklı bir hayat sürdürmesine yardımcı olur.
Yeterli fiziksel aktiviteler ile çocuğunuzun gelişme düzeyinde faydalı sonuçlara ulaşmanızı sağlayacaktır. Düzenli ve ağır olmayan bir spor programı, çocukların kas ve eklemlerinin güçlenmesinde oldukça etkili olacaktır. Ayrıca bazı organlarının gelişmesini de katkı sağlayacaktır. Böylece ileride karşılaşabilecekleri hastalıkların riskini azaltmış olacaklar.
Fiziksel aktiviteler için belli bir program yapmalı ve mutlaka düzenli olarak uygulanmalıdır.
Başlangıç olarak sporun faydaları çocuğa öğretilmeli ve kavranması sağlanmalıdır. Ardından okulda bulunan spor aktivitelerine katılması için teşvik edilebilir. Katılacağı aktiviteden keyif alması ve severek sürdürmesi çok önemlidir. Bu yüzden çocuğun istediği spor faaliyetine katılması için seçenekler sunabilirsiniz. Örnek olmak açısından belli günlerde ve hep birlikte spor faaliyetlerine katılabilirsiniz. Çocuğunuzun yaş grubuna uygun aktiviteleri seçmeye özen göstermelisiniz. Bu şekilde gelişimi üzerinde daha olumlu etkiler elde edersiniz.
8-10 yaş grubunda ki çocuğunuz tenis, yüzme ve futbol gibi aktiviteleri gerçekleştirebilecek durumdadır. Fakat daha küçük yaş grubunda ki çocuğunuz için ip atlamak ve dans etmek gibi karmaşık olmayan spor faaliyetleri daha uygun olacaktır.
