Stres Azaltma ve Stres Azaltan Yiyecekler

Stres Nedir?

Günlük hayatta hepimizin sıklıkla karşılaştığı durumlardan birisi de stres olgusudur. Stres olgusunu vücudumuzun bazı olumsuz olaylar karşısında etkilenmesi ve bu etkileri fiziksel ve psikolojik tepkilere dönüştürmesi olarak açıklayabiliriz. Genel olarak gerginlik, baskı, korku ve endişe gibi tepkilere yol açan stres olgusu aynı zamanda kişinin günlük yaşamını etkileyebilecek kadar da kuvvetlidir.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Stres, hayatımızın pek çok döneminde karşılaştığımız ve başa çıkmak zorunda kaldığımız sorunlardan biridir. Her ne kadar bir hastalık olarak değerlendirilmese de etkileri en az bir hastalık kadar yıpratıcı olabilmektedir. Çeşitli belirtilerle ortaya çıkan ve günlük hayatı olumsuz olarak etkileyen stres ve onun en yaygın belirtileri ise şu şekildedir;

• Uyku düzeninde bozulmalar, baş ağırısı, çene kasılması, kas ağrıları, yorgunluk
• Karar vermede güçlük, motivasyon eksikliği, konsantrasyon bozukluğu
• Depresyon, ani öfke nöbetleri, kaygı ve endişe, ruh halinin hızlı değişimi, saldırganlık, gerginlik, düşmanca davranışlar, ağlama krizleri
• İnsanlara şüpheyle yaklaşma, alınganlık, rencide edici davranışlar, başkalarını suçlama
• Çok fazla yemek yeme, yemek yemeyi reddetme, iştahsızlık, duygusal yeme bozukluğu

Stres Seviyesinin Artma Nedenleri Nelerdir?

• Çalışma koşulları: Yoğun çalışma saatleri, iş yükü, sürekli iş değiştirme veya işsizlik stres seviyelerini artırabilir.
• Finansal problemler: Borçlar, maddi sıkıntılar ve gelir kaybı gibi finansal problemler stres seviyelerini artırabilir.
• İlişkiler: Zorlu ilişkiler, ayrılıklar, kayıplar veya yalnızlık stres seviyelerini artırabilir.
• Sağlık sorunları: Kronik hastalıklar, acil durumlar veya sağlık sorunları stres seviyelerini artırabilir.
• Yetersiz uyku: Uyku eksikliği veya düzensiz uyku stres seviyelerini artırabilir.
• Beslenme: Yetersiz beslenme, düzensiz öğünler veya sağlıksız yiyecekler stres seviyelerini artırabilir.
• Çevresel faktörler: Gürültü, kirlilik veya sıcaklık değişimleri gibi çevresel faktörler stres seviyelerini artırabilir.
• Kişisel faktörler: Mükemmeliyetçilik, özgüven eksikliği, düşük özsaygı veya geçmiş travmalar stres seviyelerini artırabilir.

Stresliyken Beslenme Nasıl Değişir?

Stres durumunun en çok etkilediği konulardan birisi de beslenme alışkanlığıdır. Kişi stresli olduğu zaman dilimlerinde iştahsızlık yaşayabileceği gibi yemek atakları sebebiyle çok fazla yemek yemeyi de tercih edebilir. Bu durum kişiden kişiye göre değişir ve tamamen strese eşlik eden diğer duygularla ilgilidir. Örneğin;

• Stresli anlarda genellikle sağlıklı yiyecekler tercih edilmez. Çünkü kortizolün yükselmesi aynı zamanda kan şekerinin de yükselmesine neden olur. Bu durum da abur cubur olarak adlandırılan atıştırmalıkların sık tüketilmesi ile sonuçlanır.
• Daha dingin, sakin ve mutlu hissedebilmek aynı zamanda vücudun stres ile baş edebilmesini sağlamak için yemek yeme davranışı gösterilir. Duygusal yeme bozukluğunun en önemli sebebi de budur.

Strese Karşı Beslenme Önerileri Nelerdir?

Stresin beslenme alışkanlıkları üzerindeki etkileri oldukça kuvvetlidir. Her ne kadar biz farketmesek de iştahsızlık ya da yeme atakları şeklinde kendini gösteren bu duruma karşı önlem alınmazsa olumsuz sonuçların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Basit ve etkili bir kaç eylem ile stres halindeyken beslenme alışkanlıklarımızı koruyabilir ve duygusal yeme bozukluğu ile baş edebiliriz. Bunun için;

• Stres sebebiyle zayıflayan bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla dengeli ve sağlıklı beslenebiliriz.
• Yeterli miktarda vitamin, mineral, protein ve karbonhidrat alımına özen gösterebiliriz.
• Stres anında oluşan antioksidan olarak adlandırdığımız maddeleri vücudumuzdan atmak için A, C ve E vitamini alımına dikkat edebiliriz.
• Stres durumuyla başa çıkabilmek için su tüketimini arttırabiliriz.

Stres Azaltmanın Yolları Nelerdir?

• Düzenli egzersiz yapmak: Düzenli egzersiz yapmak, endorfin adı verilen doğal mutluluk hormonlarının salgılanmasına yardımcı olur ve stresi azaltır.
• Doğru beslenmek: Dengeli ve sağlıklı bir beslenme, stresle başa çıkmak için önemlidir. Yeterli miktarda protein, vitamin ve mineral alımı, stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Meditasyon ve yoga: Meditasyon ve yoga, sakinleşmek, rahatlamak ve stresten kurtulmak için etkili yollar arasındadır.
• Uyku düzeni: Yeterli ve kaliteli uyku, stresle başa çıkmak için önemlidir. Uyku eksikliği, stresi artırabilir.
• Hobiler ve sosyal aktiviteler: Sevilen hobilerin yapılması ve sosyal etkinliklere katılma, stresi azaltmak için iyi bir yoldur.
• Stresle başa çıkma teknikleri: Stresle başa çıkma teknikleri, stresli durumlarda rahatlamaya yardımcı olabilir. Bu teknikler arasında derin nefes alma, gevşeme egzersizleri, pozitif düşünme ve problem çözme teknikleri yer alır.
• Teknolojiyi sınırlandırmak: Teknoloji kullanımını sınırlandırmak ve sosyal medya gibi stres kaynaklarından uzak durmak, stresi azaltmaya yardımcı olabilir.

Stresle Savaşan Besinler Nelerdir?

• Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, lahana, brokoli ve koyu yeşil yapraklı diğer sebzeler magnezyum açısından zengindirler. Magnezyum, stresle başa çıkmada ve sinir sistemini rahatlatmada yardımcıdır.
• Tam tahıllar: Kepekli ekmek, kahverengi pirinç, yulaf ve bulgur gibi tam tahıllar, B vitaminleri açısından zengindirler. B vitaminleri sinir sistemi sağlığı için önemlidir ve stresle başa çıkmada yardımcıdırlar.
• Yulaf: Yulaf, seratonin ve melatonin gibi beyindeki rahatlama ve uyku hormonlarını artıran triptofan açısından zengindir.
• Balık: Omega-3 yağ asitleri açısından zengin olan somon, ton balığı, sardalya ve uskumru gibi balıklar, stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Yoğurt: Yoğurt, bağırsak sağlığını destekleyen ve vücudun stresle mücadele etmesine yardımcı olan probiyotikler açısından zengindir.
• Kuru yemişler: Ceviz, badem ve fındık gibi kuru yemişler, stresle mücadelede yardımcı olan magnezyum ve B vitaminleri açısından zengindir.
• Koyu çikolata: Koyu çikolata, seratonin ve endorfin salgısını artırarak stresi azaltmaya yardımcı olan flavonoidler açısından zengindir.

Stres Azaltan İçecekler Nelerdir?

• Yeşil çay: L-teanin adı verilen bir amino asit içeren yeşil çay, sakinleştirici etkisiyle bilinir. Bu nedenle, stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Ballı süt: Sıcak süt, rahatlatıcı bir içecek olarak bilinir. Bal, sütün içindeki triptofan amino asidinin daha hızlı emilimini sağlar ve serotonin üretimini artırır. Serotonin mutluluk hormonu olarak bilinir ve beyindeki endişeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Kefir: Kefir, probiyotikler açısından zengin bir içecektir. Probiyotikler, bağırsaklardaki faydalı bakterilerin artmasına yardımcı olabilir ve stresi azaltmaya yardımcı olabilir.
• Nane çayı: Nane çayı, zihni rahatlatıcı bir etkiye sahip olan doğal bir sakinleştirici olarak bilinir. Ayrıca, stresi azaltmak ve anksiyeteyi hafifletmek için kullanılan mentol içerir.
• Meyve suları: Taze sıkılmış meyve suları, vücuda vitamin ve mineral sağlar ve aynı zamanda stresi azaltmaya yardımcı olabilecek antioksidanlar içerir.
• Su: Stresle başa çıkmak için en önemli içeceklerden biri su olabilir. Yeterli miktarda su içmek, vücudun işlevlerini düzenli tutmaya yardımcı olabilir ve stresi azaltabilir.

Stresi Arttıran Besinler Nelerdir?

Tüketilen besinlerin ruh sağlığı ve özellikle stres üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Bazı besinler stresi azaltmaya yardımcı olurken porsiyon miktarına dikkat edilmeden tüketilen kimi besinler de stres seviyesinin artmasına sebep olabilmektedir. Bu nedenle bazı besinlerin ihtiyaç duyulan miktardan daha fazla ve sık tüketilmesinin stresi arttırdığını söyleyebiliriz. Aşağıda yer vereceğimiz bazı besinlere özellikle stres durumlarında dikkat edilmelidir.

• Yüksek miktarda alınan kafeinin stres hormonunu tetiklemesi sebebiyle kahve porsiyonlarına mutlaka dikkat edilmelidir.
• Şekerli besinler metabolik stresi arttırarak genel ruh halini olumsuz olarak etkileyebilir. Bu nedenle olabildiğince şekerli gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Gluten içeren besinler beyinde enflamasyona sebep olacağı için stres seviyesini de arttırır. Özellikle stresli dönemlerde glutensiz besinlere öncelik vermek faydalı olacaktır.

Stres Azaltma Hakkında Sık Sorulan Sorular