Veganlık bir yaşam tarzıdır. Vegan beslenmeyi bir yaşam biçimi haline getirerek, hayvansal gıdaların tüketimine tamamen son verilmektedir.
Veganlık Nedir?
Veganlık, hayvan ürünlerinden uzak bir yaşam sürmek olarak tanımlanabilir. Bu, sadece besinlerden ibaret değildir. Yumurta, et ve süt gibi besinler dışında deri gibi malzemeler de kullanılmaz. Bazı veganlar, hayvan ürünün olmadığı fast-food yiyecekleri tüketir. Bazıları ise sağlıklı beslenmeyi ve spor yapmayı tercih eder. Yaşam tarzları farklı olsa da amaçları aynıdır.
Veganlık Çeşitleri Nelerdir?
Veganlık, yaşam tarzının değişmesi için önemli bir karardır. Hayvan ürünlerinin sık tüketildiği günümüzde vegan yaşam, büyük bir kararlılık ve istikrar ister. Vegan, hayvan ürünlerinden uzak durmak olsa da kendi içerisinde çeşitleri bulunur. Veganlık çeşitleri; etik veganlık, sağlık amaçlı vegan beslenme ve çevreci veganlıktır. Amaçları aynı ama özellikleri farklıdır.
Etik Veganlık
Etik veganlık, hayvan ürünlerine sadece besin olarak bakmaz. Son zamanlarda özellikle İngiltere’de yaygın olarak görülen bir vegan çeşididir. Etik veganlar, hayvanların istismat edilmesine neden olan her türlü ürüne karşıdır. Örneğin; hayvanlardan yapılan mont, makyaj malzemesi ya da yastıklar, etik vegana aykırıdır. Günümüzde birçok kişi tarafından yaşam tarzı olarak da kabul edilmektedir.
Çevreci Veganlık
Çevreci veganlık, diğer vegan çeşitlerine göre daha bütünseldir. Hayvansal gıdalar başta olmak üzere hayvan ürünlerinin hem sağlığa hem de çevreye zarar verdiğini savunur. Bu şekilde devam edilirse hayvancılık sektörünün küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi sorunları arttıracağını düşünür. Dolayısıyla bu düşünceye göre bir yaşam benimser. Ayrıca diğer kişileri de çevreci veganlığa teşvik eder.
Sağlık Amaçlı Vegan Beslenme
Sağlık amaçlı vegan beslenme, insan vücudunun hayvan ürünlerine uygun olmadığını savunur. Sadece bitkisel ağırlıklı beslenmenin, insan metabolizmasına ve yapısına daha uygun olduğunu düşünür. Hatta vegan beslenmenin insan ömrünü uzattığını belirtir. Bu, veganlık çeşidi günümüzde birçok tartışmalara yol açmıştır. Konuyla ilgili bilimsel açıklamalar yapılmaktadır. Sağlık amaçlı vegan beslenmeyi savunan uzmanlar bulunmaktadır.
Veganlık İle Vejetarjenlik Arasındaki Fark Nedir?
Veganlık ve vejetarjenlik, çoğu zaman birbirine karıştırılır. Ancak ikisi, farklı kavramlardır. Vejetaryen, sadece hayvan eti yemez. Vegan ise hayvan ürünlerinin hiçbirini tercih etmez. Örneğin; vejetarjen, süt ve peynir gibi hayvan ürünlerini tüketir. Hayvan derisini kullanır. Vegan ise hayvanın derisinden etine kadar hiçbir ürünü hayatında bulundurmaz.
Vegan Beslenme Listesi
Günümüzde hafif ve sağlıklı yaşam için vegan beslenme oldukça popülerdir. Birçok yemeğin hayvan ürünleri ile hazırlandığı düşünülürse vegan beslenmek imkânsız gibi görünebilir. Ancak örnek vegan beslenme listesi, veganlar ya da olmayı düşünenler için örnek olabilir.
- 1.Gün
Kahvaltı: Humus, ceviz, meyve, yeşil yapraklı sebzeler ve zeytin
Öğle: Bulgur pilavı, sebzeli çorba, zeytinyağlı karışık türlü, yeşillik salatası
Akşam: Kabak yemeği, mercimek çorbası, fırında makarna - 2.Gün
Kahvaltı: Doğranmış sebzeler, nohut unlu omlet, meyve ve ceviz
Öğle: Kuru fasulye, salata, nohutlu pirinç pilavı ve ceviz
Akşam: Balkabaklı humus, mercimek salatası ve fırında karışık sebze - 3.Gün
Kahvaltı: Söğüş sebzeler, zeytin, ev yapımı şekersiz fıstık ezmesi
Öğle: Fırında karışık sebze, bulgur pilavı ve cevizli semizotu salatası
Akşam: Bahar salatası, domates çorba ve humus
Vegan Beslenmenin Faydaları Nelerdir?
Vegan beslenmek, hayvan ürünlerini tüketmemek olarak algılansa da birçok faydası bulunmaktadır. Vegan beslenmenin faydaları, insan sağlığı için oldukça önemlidir.
- Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Vegan besinlerde yağ oranı oldukça düşüktür. Veganlar, doymuş yağ yerine doymamış yağ yemeyi tercih eder. Gün içerisinde yüksek kalori almadıkları için kilo verme eğilimleri artar. - Egzersizden Yüksek Verim Almayı Sağlar
Atletlerin, yüksek performans sergilemek için vegan beslenmeye çalıştığını biliyor muydunuz? Bu, herkes tarafından bilinen bir şey değildir. Ancak vegan beslenmek, özellikle egzersiz sırasında yüksek verim almayı sağlar. Yaralanmak gibi durumlarda çabuk iyileşmeye yardımcı olur. - Hormonları Dengeler
Vegan beslenmenin hormonları dengeleme özelliği vardır. Bu yüzden özellikle kadınlar, regl döneminde vegan ağırlıklı beslenebilir. Böylelikle kasıklarda ağrı gibi sorunlarla karşılaşılmaz. - Mutlu ve Az Stresli Yaşama Destek Olur
Gün içerisinde farkında olunmasa da tüketilen besinler, psikolojiyi doğrudan etkiler. Vegan beslenmenin faydaları arasında en dikkat çeken noktalardan biridir. Vegan beslenmek, hayat kalitesinin artmasını sağlar. - Migrenin Azalmasını Sağlar
Migren rahatsızlığı ile ilgili hangi besinlerin tüketilmemesi gerektiği ile ilgili birçok tavsiye vardır. Ancak uzmanlar, migren rahatsızlığıyla ilgili ağrıyı azaltan besinlere odaklanılmasını belirtmektedir. Bu besinler ise vegan besinlerdir.
Vegan Beslenmenin Zararları Nelerdir?
Vejeteryanlık ya da vegan beslenme, son zamanlarda binlerce kişi tarafından benimsenmektedir. Bazı kişiler, hayvan ürünlerini sağlıklı ve etik bulmamaktadır. Bitki ve bitkilerle yapılmış ürünleri tercih etmektedir. Hafif yaşam için uygun olsa da vegan beslenmenin zararları, insan sağlığını ciddi oranda etkilemektedir. Bunlar:
- Protein Eksikliği: Protein, en fazla hayvan ürünlerinde bulunmaktadır. Bitkilerde, sadece bir çeşide bağlı olarak protein almak mümkün değildir.
- B12 Eksikliği: Peynir, balık ve yumurta gibi besinler, B12 içerir. Bu besinler düzenli tüketilmediğinde B12 eksikliğine bağlı olarak bitkinlik ve halsizlik hissedilir.
- Protein Tozlarının Zararları: Vegan beslenen kişiler, yeteri kadar protein alamadığı için protein tozlarına ihtiyaç duyar. Ancak protein tozları sanıldığı kadar masum değildir. İçerisinde zararlı şeker olarak adlandırılan sentetik şekerler bulunur. Bu da şeker hastalığına neden olur.
- Fazla Karbonhidrat Tüketimi: Beslenme uzmanları, vegan beslenen kişilerin enerji düşüklüğüne bağlı olarak fazla miktarda karbonhidrat tükettiğini açıklamaktadır. Bu da kilo alımına neden olmaktadır.
- Kuru Bakliyat ve Sebze Tüketiminde Aşırıya Kaçmak: Kuru bakliyatlar, içerisinde yüksek protein içerir. Ancak kuru bakliyatlar, sindirim açısından zordur. Bununla birlikte aşırı sebze tüketimi mide şişkinliğine neden olur.
Sık Sorulan Sorular
Veganlar Neler Yiyemez?
Vegan yaşam, birçok kişinin dikkatini çeker. Ancak veganlık, diğer yaşam biçimleriyle karıştırılır. Çoğu zaman sadece hayvan eti yememek olarak algılanır. Veganlar; süt ve ürünleri, kemik, yumurta, balık, jelatin ve bal gibi ürünleri yiyemez. Bunlar yerine baklagil tüketir. Bitkisel ürünler ağırlıklı beslenir. Ayrıca beslenme dışında hayvan ürünlerinin hiçbirini kullanmaz.
Vegan Beslenme Sağlıklı Mı?
Vegan beslenme ile ilgili günümüzde birçok araştırma ve bilimsel çalışma yapılmaktadır. Çünkü sağlıklı olup olmadığı şüpheye düşürür.
Bu konuyla ilgili yapılan bazı çalışmalara göre vegan beslenme, sağlıklıdır. Kalp hastalıkları, kanser, diyabet, damar hastalıkları ve hipertansiyen gibi hastalıkların riskini azaltmaktadır.
Diyetisyen Tuğba Yaprak
Ancak protein, hayvan ürünlerinde fazla olduğu için sadece bitki tüketmeye bağlı olarak protein eksikliği gibi durumlar görülebilmektedir.
Vegan Beslenme Zayıflatır Mı?
Vegan beslenme, hayvan ürünlerini tüketmeme odaklıdır. Vegan beslenme ile doymamış yağlar tüketilir. Bitkiler ise düşük kalorilidir. Dolayısıyla zayıflamaya yardımcı olur. Ancak vegan beslenme ile kilo verirken günlük alınması gereken besin gereksinimleri ihmal etmemek gerekir. Çünkü yeteri kadar protein ve vitamin almamak, birçok sağlık sorununa neden olabilir.
Spor Yaparken Vegan Beslenme Mümkün Mü?
Spor yaparken vegan beslenme mümkündür. Çünkü vegan beslenme, spor sırasında verim oranını arttırır. Birçok sporcu antrenman sırasında iyi sonuçlar almak için vegan beslenmektedir. Günümüzde pek çok atlet, vegan yaşamı tercih eder. Dolayısıyla vegan beslenmek, hem spor sırasında iyi performans göstermeye hem de kilo vermeye yardımcı olur.
