Fosfor eksikliği nadir görülen bir eksikliktir. Ancak hayati seviyelerde düşük olduğunda belirti gösterebilir. Kötü diyetler veya yeme bozuklukları bu eksikliğe katkıda bulunabilir. Seviyelerin düşmesine neden olan diğer tıbbi durumlar diyabet, kalıtsal bozukluklar ve aşırı alkol tüketimi sebebiyledir.
Hipofosfatemi (Düşük Fosfor Seviyesi), kandaki anormal derecede düşük fosfat seviyesi anlamına gelmektedir. Hafif hipofosfatemisi olan birçok insanın eksikliğe dair semptomları yoktur. Fosfat seviyeleriniz çok düşene kadar belirtiler görünmeyebilir.
Semptomlar meydana geldiğinde şunları içerebilir:
Fosfor eksikliği, çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteomalazi gibi kemik hastalıklarına neden olabilir. Yanlış fosfor ve kalsiyum dengesi osteoporoza neden olabilir.
Hipofosforemi (Fosfor Eksikliği), kandaki düşük fosfat seviyelerini tanımlayan bir durumun adıdır. Hipofosforemi, bağırsaktan kan dolaşımına yeterli derecede mineral emilmediğinde veya idrarda çok fazla fosfor bulunduğunda ve kanda düşük seviyelerde fosfor bırakıldığında ortaya çıkar.
Akut hipofosforemi: Akut hypophosphatemia kandaki fosfat seviyesi aniden tehlikeli bir şekilde düşer. Mineral seviyesindeki bu ani düşüş anormal bir kalp ritmine ve hatta ölüme neden olabilir. Vücut belirli bozukluklardan iyileşme sırasında büyük miktarlarda fosfat kullandığından, aşağıdaki koşullardan iyileşen insanlarda akut hipofosforemi oluşabilir:
– Kronik hipofosforemi: Kronik hipofosfatemide, kandaki fosfat seviyesi zamanla azalır. Kronik hipofosfatemi hızlı gelişir çünkü çok fazla fosfat atılımı sonucu ortaya çıkar.
– Hiperparatiroidizm
– Kronik ishal
Hipofosforemi belirtileri sadece kandaki fosfor seviyesi çok düşük olduğunda ortaya çıkar. Çok ileri seviyelerde kas zayıflığı gelişir, bunu sersemleme veya koma gibi sağlık sorunları izler. Hafif kronik hipofosforemi sonucunda kemikler zayıflayabilir, bu da kemik ağrısı ve kırıklarına neden olabilir. İnsanlar zayıflayabilir ve iştahlarını kaybedebilir. Düşük seviyelerde kalsiyum ve D vitamini ile çakışan yetersiz fosfor, uzun süre daha zayıf ve daha kırılgan kemiklere yol açabilir.
Fosfor eksikliğini gidermek için, protein açısından zengin gıdalar et, kümes hayvanları, balık, yumurta, süt ürünleri, fındık ve baklagiller gibi iyi fosfor kaynakları ile beslenebilirsiniz. Diğer fosfor kaynakları arasında tam tahıllar, sert patatesler, kurutulmuş meyveler, sarımsak, karanfil ve gazlı içecekler bulunur.
Çoğu insanın fosforu takviye şeklinde alması gerekmez. Genellikle gıda tüketimleri vücuda yeterince fosfor sağlar. Bununla birlikte, fosfor eksikliğiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, ilk önce doktorunuza başvurmanız gerekir. Çünkü vücudunuzun fosfor depolama yeteneğini etkileyen başka bir durumunuz olabilir. Bu durumun tedavisi ve sağlıklı bir diyet uygulamak, fosfor seviyelerinizin normale dönmesine yardımcı olabilir.
Bazı insanlar fosfor seviyelerini düzenlemek için takviyeye ihtiyaç duyarlar. Takviyeler sadece tıbbi gözetim altında alınmalıdır çünkü fosfor fazlalığının sağlık üzerinde de olumsuz etkileri olabilir. Ne kadar alacağınızın doktorunuz tarafından belirlenmesi gerekir.
Kalsiyum ile birlikte fosfor da, kemiklerinizin olabildiğince sağlıklı olmasını sağlamak için almanız gereken en önemli minerallerden biridir. Kemik gelişimi ile ilgili muhtemelen kalsiyumun önemini duymuşsunuzdur fakat fosforunkini duymamış olabilirsiniz. Kemiklerinizi korumanın dışında, vücudunuzun sağlıklı kalmasına yardımcı olmak için fosforun yaptığı çeşitli görevler vardır.
Fosfor, süt ve süt ürünleri ve et gibi proteinli gıdalarda ve fasulye, mercimek, fındık gibi alternatiflerde de yüksek miktarlarda bulunur. Özellikle de tam tahıllı gıdalar bolca fosfor sağlar. Fosfor sebze ve meyvelerde az miktarda bulunur. Fosfor düzenli olarak tüketildiğinde yararlı olsa da, yapay katkı maddelerinden çok fazla almak sağlığınız için kötü olabilir. Böbrek hastalığı olan kişilerin de fosfor takviyelerinde alımlarını sınırlamaları gerekir.
Bununla birlikte, fosforca zengin yiyeceklerin tümü sağlıklı bir diyetin parçası olmayabilir. Örneğin, işlenmiş gıdaların çoğu yüksek miktarda bu fosfor içermektedir. Diyetinizde daha fazla fosfor alımı gerekiyorsa bir diyetisyene başvurabilirsiniz.
Fosfor değeri yüksek olan yiyecek ve içecekler şöyledir:
İçecekler:
Mandıra Ürünleri:
Yiyecekler:
Vücutta aşırı fosfor salınımı sıkça görülür ve eksikliğinden daha fazla endişe yaratabilir. Fazlalığa en çok böbrek rahatsızlıkları neden olur.
Beslenmeniz düzgün değilse aşırı fast-food ve alkolsüz içecekler tüketiyorsanız bilmelisiniz ki bu gıdalarda aşırı miktarda bu mineral bulunmaktadır. Vücutta fazla miktarda fosforun bulunması, bu durumun dengelenmesi için daha fazla kalsiyum alımı ihtiyacı doğar.
Yüksek miktarda fosforun alınması zararlı olabilir. Fosfor yüksekliğinin belirtileri şöyledir:
Yüksek fosforun bulunması vücudunuzun demir, kalsiyum, magnezyum ve çinko gibi diğer mineralleri etkili bir şekilde kullanma yeteneğini etkileyebilir. Kaslarınızda mineral birikintileri oluşmasına neden olan kalsiyum ile birleşebilir. Kemiklerin yeniden inşası, büyümesi ve güçlü kalması için minerallere ve hormonlara ihtiyacı vardır. Böbrekler kandaki fosfor ve kalsiyum miktarını dengeler. Bunlar dengede değilse, kalsiyumu kemiklerden çıkarabilir ve zayıflatabilir. Böbrekler, mineral ve diğer kimyasalların dengesini kontrol ettiğinden, kronik böbrek hastalığı mineral ve kemik bozukluklarına neden olabilir. Böbrek yetmezliği olan ve diyalize girenlerin riski çok fazladır. Bu bozulma, çoğu zaman semptomsuz olarak uzun yıllar boyunca gerçekleşebilir. Ancak, kemikler zayıfladıkça, bu kişi kemiklerinde veya eklemlerinde ağrı hissetmeye başlayabilir. Böbrek hastalığı olan çocuklarda fosfor fazlalığı var ise, kemikleri hala geliştiği için daha ciddi sorunlara yol açabilir. Mineral ve kemik bozukluğu olan çocuklar boy olarak gelişemez. Bacaklarındaki kemikler bazen renal raşitizm olarak da bilinen içe veya dışa doğru bükülebilir.
Kaynaklar:
What are the health benefits of phosphorus? – Medically reviewed by Katherine Marengo LDN, R.D. — Written by Jenna Fletcher on July 1, 2019
Ücretsiz Bilgi Alın