Kalsiyum Eksikliği

Kalsiyum (Ca), insan vücudunda miktar olarak en çok bulunan ve bilinen minerallerdendir.

Birçok vücut fonksiyonunun doğru çalışabilmesi için kalsiyum gereklidir. Kan pıhtılaşması, kas ve sinir aktivitesi, iltihap ve alerjilere karşı savunma yapması yanında, kalp, akciğer ve böbreklerin işlevinde de önemli bir rol oynar. En iyi bilinen görevleri ise kemik ve dişlerin gelişimi ve korunmasıdır. Vücuttaki toplam kalsiyum miktarının yaklaşık % 99’u kemiklerde ve dişlerde bulunur. Vücudunuzdaki kalsiyumun geri kalanı kas kasılmaları, kan damarı daralması – genişlemesi ve sinir sistemi yoluyla diğer hücrelere mesaj gönderme gibi diğer kritik işlevler için kullanılır.

Yaygın olarak kalsiyum eksikliği olarak bilinen hipoglisemi, kandaki kalsiyum seviyeleri düşük olduğunda ortaya çıkar. Uzun süreli bir eksiklik olduğunda, diş yapısında bozulmalara, katarakt rahatsızlıklarına, beyini işlevlerin yerine gerilmesinde zorluklara ve kemiklerin kırılgan olmasına neden olan osteoporoza yol açabilir.

Bir kişinin ihtiyaç duyduğu kalsiyum miktarı öncelikle yaşa bağlıdır. Çocukların iskelet yapıları büyüdükçe daha fazla kalsiyuma ihtiyaç duyar. Yaşlı kadınların menopoz riski yüksek olduğundan daha fazla kalsiyum almaları gerekir. Kadınlar ve erkekler için önerilen günlük miktar(RDA), yaşınıza bağlı olarak 1.000 mg ila 1.300 mg arasında değişir.

Kalsiyum eksikliği komplikasyonları hayatı tehdit edici olabilir ve durum tedavi edilmezse sonunda ölüme yol açabilir. 

Yediğiniz yiyecekler, takviyeler veya vitaminler yoluyla günde önerilen miktarda kalsiyum tüketerek kalsiyum eksikliği rahatsızlığının önüne geçilebilir.

Çoğu insan kalsiyumun kemikleriniz için gerekli bir bileşen olduğunu bilir. Bunun yanında kanınızda ve vücudunuzun hücrelerinde kalsiyum da bulunur. Aslında, kalsiyum birçok önemli biyolojik süreçte yer alır. Örneğin, kan pıhtılaşmasında ve bazı enzimlerin işlev görmesine yardımcı olmada rol oynar. Kalp kasınız da dahil olmak üzere sinirlerinizde ve kaslarınızda doğru sinyal vermek için de önemli bir mineraldir.

Bu nedenle vücudunuz kanınızda bulunan kalsiyum miktarını düzenlemek için sıkı bir şekilde çalışır. Çok yüksekse, aşağı indirmeye çalışır; çok düşükse miktarı arttırmaya çalışır.

Kalsiyum Eksikliği rahatsızlığına neden olabilecek bir dizi tıbbi durum bulunur. Kalsiyum eksikliği durumunda en yaygın görülen rahatsızlıklardan bazıları böbrek yetmezliği,  kanda yüksek fosfat seviyeleri, albümin, D vitamini eksikliği, magnezyum eksikliğidir.

Birçok insan yaşlandıkça kalsiyum eksikliği riski artar. Bu eksiklik aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:

• Özellikle çocukluk döneminde uzun süre az kalsiyum alımı
• Kalsiyum emilimini azaltabilecek ilaçlar
• Kalsiyum yönünden zengin gıdalara karşı beslenme intoleransı
• Özellikle kadınlarda görülebilen hormonal değişiklikler
• Bazı genetik faktörler
• D vitamini eksikliği
• Kronik böbrek yetmezliği
• Magnezyum eksikliği
• Fazla alkol tüketimi
• Yüksek kalsiyum seviyelerini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar veya osteoporozu tedavi etmek için kullanılan haplar
• Bazı lösemi ve kan hastalıkları

Diyetinizdeki kafein, fosfatlar ve bazı antibiyotikler gibi bazı şeyler kalsiyum emiliminizi zorlaştırarak kalsiyum eksikliği yaratabilirler.

Kalsiyum, Ca sembolü ve 20 numaralı atomlu bir toprak alkali metaldir. Aynı zamanda insan vücudunda bulunan önemli bir mineraldir. Kalsiyumun % 99’u vücutta diş ve kemiklerde depolanır. Ayrıca hücreler arasındaki kanda, kaslarda ve kemik sıvılarında da bulunur. Vücuttaki en büyük miktarlarda bulunan mineral grubudur. Bu bol mineralin varlığı, insan vücudunun düzgün çalışması için hayati önem taşır.

Bir kişi her gün ter, idrar ve dışkı ile yaklaşık 300 mg kalsiyum kaybeder. Günlük olarak ne kadar kalsiyum almamız gerektiği, diğer etkenlerin yanı sıra yaş, cinsiyet ve hormonlara bağlı olarak da değişmektedir. Kemik kütlesi sürekli artan ergenler özellikle yüksek kalsiyum gereksinimine sahiptir. 

Erken evrede fark edilen kalsiyum eksikliği, herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Bununla birlikte, kalsiyum eksikliği arttıkça görülen semptomlar gelişecektir.

Düşük kalsiyum eksikliği belirtileri şunları içerebilir:

• Uyuşma
• Karıncalanma Parmaklar
• Kas krampları
• İştahsızlık
• Zayıf veya kırılgan tırnaklar
• Yutma güçlüğü
• Bayılma

Daha ciddi belirtiler şunları içerebilir:

• Zihin karışıklığı, sinirlilik, depresyon ve anksiyete
• Diş çürükleri
• Kan pıhtılaşması
• Kemik kırıkları
• Osteoporoz (kemik erimesi)
• Çocuklarda büyüme ve gelişme gecikmeleri
• Kan basıncı ve kalp ritimlerini içeren kalp problemleri 

Kalsiyum eksiklikleri vücudun tüm bölgelerini etkileyerek zayıf tırnaklara, daha yavaş saç büyümesine ve kırılgan, ince bir cilde neden olabilir.

Hamilelik ve emzirme döneminde kalsiyum gereksinimi de artar çünkü doğmamış çocukların kemik yapılarının gelişimi için mineral gerektirir. Kan damarlarında yeterli miktarda kalsiyum yok ise vücut kadının kemiklerindeki rezervlere kullanabilir.

Kalsiyum, kan damarlarının duvarları dahil olmak üzere uygun kas yapıları için gereklidir. Vücuttaki hormonları ve enzimleri salgılamak için kullanılır. Kalsiyum ayrıca nörotransmitterler kullanarak sinir sistemi yoluyla beyne mesaj göndermek için gereklidir. Sabit bir kalp atışının korunmasına yardımcı olur. İyonları hücresel zarlar boyunca taşır. Vücudun bazı işlevleri yerine getirmesi yeterli miktarda kalsiyum olmasına bağlıdır.

Bir kişinin ihtiyaç duyduğu kalsiyum miktarı öncelikle yaşa bağlıdır. Çocukların iskelet yapıları devamlı büyüdüğü için daha fazla kalsiyuma ihtiyaçları vardır. Yaşlı kadınlar fazla osteoporoz riski taşıyabileceklerinden daha çok kalsiyum almaları gerekir. Aksi takdirde kalsiyum eksikliği oluşabilir.

Kalsiyum insan vücudunun her yerinde kullanılır ve bu nedenle eksikliği çeşitli hastalıklara neden olabilir; eksikliğin süresi ve yoğunluğu da büyük bir rol oynar.

• Kırılgan tırnaklar
• Sindirim sistemi rahatsızlıkları
• Kanser
• Kalp yetmezliği
• Kısırlık
• Elde uyuşma
• Kemik metabolizmasındaki bozukluklar
• Kas problemi – insanların kollarda ve uyluklarda, özellikle koltuk altlarında ağrı hissettikleri ilk kalsiyum eksikliği belirtilerinden biridir. Ağrı eller, ayaklar, bacaklar veya ağız bölgesinde uyuşma veya karıncalanma hissi ile birlikte olabilir.
• Aşırı yorgunluk- kalsiyum eksikliği uykusuz geceye ve aşırı yorgunluk seviyesine neden olabilir. Enerji eksikliği, uyuşukluk, baş dönmesi, odak eksikliğine yol açabilir ve karışıklığa neden olabilir.

• Sanrı
• Bellek kaybı 
• Kuru ve kaşıntılı cilt
• Zayıf kökler, tahriş olmuş diş etleri ve kırılgan dişler nedeniyle diş çürümesi
• Ağrılı adet öncesi sendromu (PMS)
• Depresyon
• Kaygı ve sinirlilik
• Düşük kan basıncı
• Bağırsak krampları
• Omurga veya kalça ağrısı
• Yutma güçlüğü
• Akciğerler spazmlar

Kalsiyum, yaşamınız boyunca kemik sağlığı için önemli bir mineraldir. Vücudunuz güçlü kemikler oluşturmak ve kemik sağlığını korumak için kalsiyuma ihtiyaç duyar. Kalbinizin, kaslarınızın ve sinirlerinizin de düzgün çalışması için çokça kalsiyuma ihtiyacı vardır.

Yeterli kalsiyum almazsanız, zayıf kemiklerle ilgili sağlık sorunları yaşayabilirsiniz:

• Çocuklar potansiyel yetişkin boylarına ulaşamayabilirler.
• Yetişkinlerde osteoporoz için bir risk faktörü oluşabilir.

Kalsiyum vücutta çeşitli rollere sahiptir. Bunlar şöyledir:

• Kemik sağlığı

İnsan vücudundaki kalsiyum, kemik ve dişlerde toplamda % 99’u civarında bulunur. Kalsiyum genel olarak kemiğin gelişimi, büyümesi ve bakımı için gereklidir.

Çocuklar büyürken kalsiyum, kemiklerinin gelişiminde katkıda bulunur. Bir kişi büyümeyi bıraktıktan sonra, kalsiyum kemiklerin korunmasına yardımcı olur ve yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olan kemik yoğunluğu kaybını yavaşlatır.

• Kas Sağlığı

Kalsiyum kas kasılmasını düzenlemeye yardımcı olur. Bir sinir bir kası uyardığında, vücut kalsiyum salgılar. Kalsiyum, kastaki proteinlerin kasılma işini gerçekleştirmesine yardımcı olur. Vücut kalsiyumu kastan dışarı pompaladığında, kas gevşer.

• Kardiyovasküler Sistem

Kalsiyum kan pıhtılaşmasında kilit rol oynar. Pıhtılaşma süreci karmaşıktır ve bir dizi adıma sahiptir. 

Kalsiyumun kas fonksiyonundaki rolü, kalp kasının hareketini sürdürmeyi içerir. Kalsiyum, kan damarlarını çevreleyen düz kası gevşetir. Çeşitli çalışmalar, yüksek kalsiyum tüketimi ile düşük kan basıncı arasında olası bir bağlantı olduğunu göstermiştir.

Kalsiyum birçok enzimle ortak çalışır. Kalsiyum eksikliği halinde önemli enzimler verimli bir şekilde çalışamaz.

Yeterli kalsiyum tüketmenin diğer faydaları:

• Hamilelik sırasında yüksek tansiyon içeren koşulların gelişme riskini düşürme
• Gençlerde daha düşük kan basıncı
• Gelişmiş kolesterol değerleri

Kalsiyum eksikliği beslenme alışkanlıklarınıza ekleyeceğiniz sağlıklı yiyeceklerin yeterli miktarda alımı ile iyileştirilebilir. Süt ve süt ürünleri, kalsiyum açısından zengin en iyi bilinen gıdalar arasındadır. 200 ml inek sütü bile yaklaşık 240 mg kalsiyum sağlar ve bu nedenle günlük kalsiyum ihtiyacının neredeyse dörtte birini karşılar. 

Ispanak, brokoli, avokado, bamya ve lahana gibi sebzelerde kalsiyum bakımından zengindir.

Beyaz fasulye, soya fasulyesi ve yassı fasulye gibi fasulye de diyete kalsiyum eksikliği ile savaşmanın iyi bir yoludur. Sardalya, somon, levrek ve alabalık gibi balıklar da iyi bir mineral kaynağıdır.

Peynirler, özellikle kalsiyum bakımından zengindir. Örneğin, 50 gramlık bir çedar peyniri yaklaşık 350 mg kalsiyum sağlar.

Ancak bitki bazlı gıda maddeleri ile kalsiyum ihtiyacımızı da karşılayabiliriz. Özellikle, lahana, rezene gibi yeşil yapraklı sebzeler tavsiye edilir. Ayrıca maydanoz, fındık ve tohum gibi otlar da kalsiyum almanıza katkıda bulunur.

Birçok insan maden suyunun da iyi bir kalsiyum kaynağı olabileceğinin farkında değildir. Özellikle kalsiyum yönünden zengin maden suları içilmesi önerilir. 150 mg kalsiyum veya daha fazla içeriğe sahip maden suları, kalsiyum açısından zengin olarak kabul edilmekte, kalsiyum eksikliği görülen durumlarda tüketilebilmektedir.

Vücutta kafein, alkol ve ekstra sodyum bulunması vücudun kalsiyum emilimini azaltacaktır.

Günlük kalsiyum gereksinimi için referans değerler:

• Bebekler 220-330 mg
• 1-3 yaş arasındaki çocuklar için 600 mg  
• 4-7 yaş arasındaki çocuklar için 750 mg 
• 8-9 yaş arasındaki çocuklar için 900 mg 
• 10-12 yaş arası çocuklar 1,100 mg
• 13-18 yaş arası ergenler 1.200 mg
• Yetişkinler 1000 mg
• Hamile kadınlar / emziren anneler (<19 yaş) 1.200 mg

Kalsiyum sağlığınız için çok önemlidir. Aslında, vücudunuzda diğer minerallerden daha fazla kalsiyum ihtiyacı bulunmaktadır. Kalsiyum, kemiklerinizin ve dişlerinizin oluşumunda önemli bir rol oynar ve kalp sağlığı, kas fonksiyonu ve sinir sinyalinde görev alır. 

Vücudun kalsiyum gereksinimi karşılanmadığında, kemiklerde depolanan kalsiyumu ödünç alınmaya başlar. Bu da kırılgan kemiklere neden olur veya hatta bir süre boyunca kemik kaybına yol açabilir. 

D vitamini ve kalsiyum birlikte çalışır. Kalsiyum mideden ve bağırsaklara doğru ilerlediğinde, kan akışında emilmek için D vitamini ile etkileşir. Yeterli D vitamini olmadan, aldığınız kalsiyumu işleyemezsiniz. Bu yüzden kalsiyum alırken D vitamini bakımından zengin yiyecekleri tüketmeyi de ihmal etmemeniz gerekir.

Çoğu yetişkin için önerilen günlük kalsiyum alımı günde 1.000 mg’dır, ancak 50 yaşın üzerindeki kadınlar ve 70 yaşın üzerindeki herkes günde 1.200 mg almalıdır; 4-18 yaş arası çocukların 1.300 mg tüketmeleri önerilir.

Kalsiyum eksikliği rahatsızlığını düzenlemenin ve önlemenin en güvenli ve en kolay yolu, beslenmenize daha fazla kalsiyum içeren yiyecekler eklemektir.

Kalsiyum yönünden zengin bazı besinler şunları içerir:

Kalsiyum Zengin Gıdalar: Süt Ürünleri

• Yoğurt
• Süt
• Ev yapımı beyaz tereyağı
• Süzme peynir
• Soya sütü

Kalsiyum Zengin Gıdalar: Meyveler

• Papaya
• Greyfurt
• Kivi
• Portakal
• Kuş üzümü
• Ananas
• Dut
• Kuru erik

Kalsiyum Zengin Gıdalar: Sebzeler

• Brokoli
• Ispanak
• Kereviz
• Brüksel lahanası
• Pancar kökü
• Lahana
• Karnabahar
• Havuçlar
• Kabak
• Kuşkonmaz
• Salatalık
• Tatlı patatesler
• Turp
• Marul

Düzenli şekilde etkili ve verimli çalışmak için vücudumuzun dengeli beslenmesi gerekir. Dengeli bir beslenme şekli, vücudumuzu zinde tutmamıza yardımcı olur. Vücudumuzun optimal işleyiş için ihtiyaç duyduğu en önemli besinlerden biri olan kalsiyumun eksikliği hipokalsemiye (kalsiyum eksikliği) yol açar. İskelet yapısını desteklemenin yanı sıra, kalsiyum kan damarı genişlemesi ve daralması, kas kasılmaları için gereklidir. 

Beslenirken yeterli miktarda kalsiyum almazsanız, vücudunuz normal hücre fonksiyonunu sağlamak için gerekli kalsiyumu kemiklerinizden alarak zayıflamış kemiklere veya osteoporoza yol açabilir. Kalsiyum eksikliği, sinirlilik, kaygı, depresyon ve uyku güçlüğü gibi ruh hali sorunları oluşturabilir.

Doktorlar günlük kalsiyum ihtiyaçlarınızı mümkün olduğunca yiyeceklerden almanızı ve herhangi bir eksikliği gidermek için sadece düşük doz takviyeleri kullanmanızı önerir. Vücudunuz gıdalardaki kalsiyumu takviyelerden daha iyi emebilir. Aslında, çalışmalar kalsiyum takviyesi alan kişilerin ortalama alım miktarının daha yüksek olmasına rağmen, kalsiyumlarını yiyeceklerden alanların daha güçlü kemiklere sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yüksek dozda kalsiyum takviyeleri kullanmak böbrek taşı ve kalp hastalığı riskinizi artırabilir. Kalsiyum eksikliği meydana gelmeden gıdalardan bu minerali sağlamak daha etkili bir yöntemdir.

Beslenmenizde kalsiyum alımınızı arttırmak için:

• Yeşiller (kara lahana)
• Sardalya ve somon (kemikli)
• Kırmızı fasulyeler
• Deniz yosunu

Süt ürünleri en fazla kalsiyumu içeren gıdalardır. Şöyle ki:

• 250ml. süt veya yoğurt 300 mg kalsiyum sağlayacaktır.
• 30gr. kaşar peyniri 200 mg kalsiyum sağlayacaktır.
• 115 gr. Tofu size 250 mg kalsiyum verecektir.

Diğer zayıflama yöntemlerini incelemek için tıklayınız.