Omega 3 Nedir?
Omega-3 yağ asitleri gıdalarda ve besin takviyelerinde bulunur. Omega 3, hücrelerin stabil kalmasına yardımcı olur, akışkanlığı sağlar ve aynı zamanda bir koruyucu olarak işlev görürler. Hücreye giren ve çıkanları düzenlemeye yardımcı olurlar. Omega-3’ler vücutta prostaglandinlere dönüştürülür. Prostaglandinler, hücre aktivitesini düzenlemeye yardımcı olan kısa ömürlü hormon benzeri moleküllerdir. Bu prostaglandinler öncelikle iki çok önemli fonksiyon olan inflamasyon (iltihaplanma) ve kan pıhtılaşmasını düzenlemekten sorumludur.
Omega 3, uçucu yağ asitleri olarak adlandırılırlar. Uçucu yağ asitleri, insanların sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürmesi için dışarıdan alınması gereken, vücutta sentezlenemeyen yağ asitleridir. Bu uçucu yağlar, bir dizi farklı bedensel fonksiyonda çok önemli bir rol oynar ve vücutta doğru seviyelerde bulunduğunda birçok fayda sağlar.
Üç tip omega 3 yağ asidi vardır:
- Alfa-linolenik asit (ALA): Vücut tarafından enerji için kullanılır.
- Eikosapentaenoik asit (EPA): vücutta oluşan kızarıklık ve şişliği azaltmaya yardımcı olur. EPA ayrıca oluşabilecek depresyon belirtileri hafifletir.
- Dokosaheksaenoik asit (DHA): Beyin ağırlığının yaklaşık %8’ini oluşturur ve normal beyin gelişimi ve fonksiyonları için son derece önemlidir.
ALA çoğunlukla chia tohumu, keten tohumu ve ceviz gibi bitkisel yağlarda bulunur. DHA ve EPA en çok uskumru, somon, ringa balığı ve sardalya gibi yağlı, soğuk su balıklarda bulunur.
Omega 3 Faydaları Nelerdir?
- Kalp sağlığının iyileştirilmesi:
Omega-3 yağ asitleri, kalbe faydalı olan “iyi” HDL kolesterolü artırabilir. Ayrıca trigliseritleri, kan basıncını ve arteriyel plak oluşumunu azaltabilirler.
- Zihinsel sağlığı desteklemek:
Omega-3 almak depresyon, şizofreni ve bipolar bozukluk semptomlarını azaltabilir. Ayrıca gelişebilecek psikotik bozukluk riskini de düşürebilir.
- Kilo ve bel boyutunu azaltmak:
Omega-3 yağ asitleri, kilo yönetiminde önemli bir rol oynar ve bel çevresinde biriken yağları azaltmaya yardımcı olabilir.
- Karaciğer yağının azaltılması:
Beslenmenize ekleyeceğiniz Omega-3 düzenli olarak tüketildiğinde, karaciğerinizdeki yağ miktarını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Bebek beyin gelişimini desteklemek:
Omega-3 faydaları bebekler için beyin gelişimi açısından son derece önemlidir.
- Vücutta oluşan şişlik ve iltihabın azaltılması:
Omega-3 yağları anti-enflamatuardır, yani vücudunuzdaki bir dizi kronik hastalığa katkıda bulunabilecek iltihabı azaltabilirler.
- Demansı önleme
Yüksek Omega-3 yağ asitlerine sahip olan balıklar düzenli olarak tüketildiğinde, yaşlılıkta oluşabilecek demans gibi hayatı olumsuz yönde etkileyecek bir dizi hastalığın etkilerini azaltmaya yardımcı olur. Omega-3 faydaları arasında yaşlılarda hafızayı geliştirmek de vardır.
- Kemik sağlığını artırmak:
Daha yüksek omega-3 alımı ve kan seviyeleri olan insanlar daha iyi kemik mineral yoğunluğuna sahip olma eğilimindedir.
- Astımın önlenmesi:
Omega-3 alımı, özellikle erken yaşlarda astım semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Omega 3 Nasıl Tüketilmelidir?
Uzmanlar Omega-3’ü her zaman doğal yiyeceklerin tüketilmesiyle elde edilmesini tavsiye etmektedir. Çünkü sindirim sistemi, Omega-3 ve benzeri vücut için önemli olan besinleri yiyeceklerden daha fazla bir şekilde temin edebilmektedir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yiyecekler yiyerek yeterli miktarda omega-3 alabilirsiniz:
Balık ve diğer deniz ürünleri (özellikle somon, uskumru, ton balığı, ringa balığı ve sardalya gibi yağlı soğuk su balıkları)
- Somon: porsiyon başına 4,023 mg (EPA ve DHA)
- Morina karaciğeri yağı: porsiyon başına 2.664 mg (EPA ve DHA)
- Sardalya: porsiyon başına 2.205 mg (EPA ve DHA)
- Hamsi: porsiyon başına 951 mg (EPA ve DHA)
Fındık ve tohumlar (keten tohumu, chia tohumu ve ceviz gibi)
- Keten tohumu: porsiyon başına 2.338 mg (ALA)
- Chia tohumları: porsiyon başına 4.915 mg (ALA)
- Ceviz: porsiyon başına 2.542 mg (ALA)
Bitki yağları (keten tohumu yağı, soya yağı ve kanola yağı gibi)
Güçlendirilmiş gıdalar (yüksek proteinli yumurta, yoğurt, meyve suları, süt, soya içecekleri ve bebek mamaları gibi)
Omega 3 Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Vücudumuz yeterli omega-3 yağ asidi almadığında bazı olumsuz etkiler gözlemlenebilir. Omega-3 eksikliği durumu devamlı hale gelirse önemli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Cilt ile ilgili işaretler
- Kuru cilt ve saç ve
- Yumuşak veya kırılgan tırnaklar
- Ciltte oluşan kızarıklıklar
- Sırtta küçük yumrular (tavuk derisi gibi)
- Kepek
- Kuruyan gözler
Dikkat ve konsantrasyon sorunları
- Ruh hali ile ilgili işaretler
- Sinirlilik
- Ruh hali değişimleri
- Düşük hayal kırıklığı toleransı (işler planlandığı gibi gitmediğinde yaşanan duygusal patlama)
- Yorgunluk
- Kötü uyku kalitesi
- Omega-3 Eksikliği Belirtileri Yaşla Değişmektedir
Enerji ve uyku ile ilgili işaretler
Eklem rahatsızlığı ile ilgili işaretler
Omega 3 Hangi Besinlerde Bulunur?
- Omega-3’ler EPA (eikosapentaenoik asit) ve DHA (dokosaheksaenoik asit) deniz ürünlerinde (balık ve kabuklu deniz ürünleri) bulunur.
- Kimyasal yapıları nedeniyle EPA ve DHA’ya bazen uzun zincirli omega-3’ler denir.
- Farklı bir omega-3 türü olan ALA (alfa-linolenik asit), keten tohumu, soya fasulyesi ve kanola yağları gibi bazı bitkisel yağlarda ve ayrıca chia tohumları ve ceviz gibi bazı diğer bitkisel kaynaklı gıdalarda bulunur.
- Bu bilgi notunda tartışılan araştırmaların çoğu EPA ve DHA’ya odaklanmaktadır.
Birkaç çeşit diyet takviyesi omega-3 içerir.
- Balık yağı kullanmak isteyenlerin alacağı takviye ürünleri DHA ve EPA içerir.
- Morina karaciğeri yağı gibi balık karaciğeri yağı takviyeleri EPA ve DHA içerir ve ayrıca üründen ürüne değişen miktarlarda A ve D vitaminleri içerir. A ve D vitaminleri aşırı miktarlarda zararlı olabilir.
- Krill yağı EPA ve DHA içerir.
- Algal yağlar, vejetaryen bir DHA kaynağıdır; bazıları ayrıca EPA içerir.
- Keten tohumu yağı ALA içerir.
Omega 3 Zararları Nelerdir?
- Omega-3 takviyelerinin yan etkileri genellikle hafiftir. Hoş olmayan tat, ağız kokusu, kötü kokulu ter, baş ağrısı ve mide ekşimesi, mide bulantısı ve ishal gibi gastrointestinal semptomları içerir.
- Birkaç büyük çalışma, daha yüksek prostat kanseri riskleri ile uzun zincirli omega-3’lerin daha yüksek kan seviyelerini ilişkilendirmiştir. Bununla birlikte, diğer araştırmalar, sıklıkla deniz ürünleri yiyen erkeklerin prostat kanseri ölüm oranlarının daha düşük olduğunu ve uzun zincirli omega-3’lerin diyet alımlarının prostat kanseri riski ile ilişkili olmadığını göstermiştir. Bu görünüşte çelişkili bulguların nedeni belirsizdir.
- Omega-3 takviyesi kullanmak, kan pıhtılaşmasını etkileyen bazı ilaç türleri ile etkileşime girebilir.
- Deniz ürünleri alerjisi olan kişilerin balık yağı takviyelerini güvenle alıp alamayacağı belirsizdir.
Sık Sorulan Sorular
Omega 3 Kimlere Zararlı?
Omega-3 diyetin önemli bir parçasıdır ve balık yağı gibi takviyeler birçok sağlık yararı ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, çok fazla balık yağı kullanmak sağlığınıza olumsuz etki verebilir ve yüksek kan şekeri ve artan kanama riski taşıyan kişilerde yan etkilere sebebiyet verebilir.
Omega 3 Her Gün Alınmalı Mı?
Omega-3 alımının belirlenmiş bir üst sınırı yoktur. NIH’ye göre FDA, insanların günde 3 g’dan fazla DHA ve EPA’yı kombine almaması gerektiğini önerdi. Bilim adamları, uzun süreler boyunca, omega-3’ün vücudun inflamatuar yanıtlarını azalttığı için bağışıklık sistemi işlevini azaltabileceğini söylüyorlar.
Omega 3 Ne İşe Yarıyor?
Omega-3 metabolizmayı korumaya yardımcı ve sağlıklı bir bedene sahip olmak için yiyeceklerden (veya takviyelerden) sağlanan veya takviye ile kullanılan yapılardır. Sahip olunan her hücre yapısının kaynağıdırlar. Omega 3 aynı zamanda bir enerji kaynağıdır ve kalbinizin, kan damarlarınızın, akciğerlerinizin ve bağışıklık sisteminizin ihtiyacı olan fonksiyonların düzenli bir şekilde çalışmasına yardımcı olur.
Omega 3 Kaç Kalori?
Porsiyon başına: 207 kalori, 5,5 gram protein, 31 gram karbonhidrat, 8 gram yağ (2 gram doymuş yağ içerir). Bu nedenle çok fazlası metabolik kilonuzu artırabilir.
Omega 3 Hapları Kilo Aldırır Mı?
Zayıflamak için bir omega-3 yağ asidi mutlaka tavsiye edilir, fakat gereğinden fazla doz tüketimi istenilenin aksine bir sonuç gösterebilir. Bilindiği gibi balık yağı, yağ açısından zengin bir kaynaktır ve aynı zamanda kalorisi de yüksektir, bu nedenle fazla dozu metabolik kilonuzu artırıcı etki yapabilir.
Omega 3 İştah Açar Mı?
Sağlıklı yetişkinlerde yapılan bu araştırmalar da, 3 hafta boyunca balık yağı almanın, bir test öğününden sonra, aynı öğünden sonra alınan tokluk hissinin azalmasıyla gösterildiği gibi iştahta önemli bir artışa neden olduğunu bulunmuştur
Omega 3 Ne Kadar Süre Alınmalı?
Çeşitli sağlık kuruluşlarına göre, bağışıklık sistemi işlevini azaltabileceğinden, insanların günde 3 gr’dan fazla omega 3 almamaları önerilmektedir. Yüksek dozlarda omega 3 takviyesi de kanama süresini ve kanın incelmesini artırabilir. Omega 3’teki yüksek miktarda A vitamini toksik olabilir.
