Tiroid bezlerinin düzenli çalışmaması nedeniyle oluşan hipertiroidi hastalığını, hipertiroidi beslenme ve diyet listesi ile yenmeniz mümkün!
Boynun ön tarafında yer alan, kelebek şeklini andıran tiroid bezi hücrelerin düzenli çalışmasını sağlamaktadır. Bu dengeyi hücrelere hormonlar ile ilettiği mesajlar ile sağlamaktadır. Tiroid bezinin ürettiği en önemli hormonlardan ikisi T3 ve T4 hormonlarıdır. Vücut ısısının dengelenmesine, vücudumuzdaki tüm organların yeterli çalışmasında ve vücudumuzun enerjiyi kullanmasında bu hormonlar görev yapmaktadır.
Tiroid bezi vücudumuzdaki yağ ve karbonhidrat metabolizmasını, kalp ve sinir sistemini, bayanlarda adet düzenini, beyin gelişimini ve kan kalsiyum seviyeleri gibi vücuttaki neredeyse tüm mekanizmaları etkilemektedir.
Tiroid bezi, hipofiz tarafından kontrol edilmektedir. Hipofiz kandaki hormon seviyelerini denetlemektedir. Kan hormon seviyelerinde herhangi bir değişim olursa tiroid-stimulan hormonu ile düzenlemeler yapar ve vücut hormon seviyelerinin dengelenmesini sağlamaktadır.
Hipertiroidi Nedir?
Bazı sağlık problemleri, tiroiddeki büyümeler ve vücutta meydana gelen kimyasal dengesizlikler tiroid bezinin görevini yerine getirememesine neden olabilir. Bu durumda tiroid bezi hipofizden gelen uyarıları yerine getiremez. Bu duruma neden olan sağlık problemlerinden birisi de hipertiroididir. Bu hastalık tiroid bezi tarafından çok fazla hormon salgıladığında meydana gelmektedir. Hipertiroidi rahatsızlığı gelişen kişilerde hücreler oksijen ve besin tüketme emriyle aşırı çalışmaktadırlar. Bu durum eğer tedavi edilmezse kişilerde kemik, kas, kalp, adet döngüsü ve doğurganlıkla ilgili birçok sağlık problemine yol açmaktadır. Tiroid bezinin çalışmasını düzenleyebilen ve vücut metabolizma hızını düzenleyen birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır. Medikal tedaviler ile birlikte dengeli ve sağlıklı beslenme programı da tiroid beziyle ilgili sağlık sorunlarının iyileştirilmesinde yardımcı olacaktır.
Hipertiroidi Hastalığına Ne Sebep Olur?
Otoimmün hastalık çeşitlerinden olan Graves hastalığı, hipertiroidinin görülme nedenleri arasında yer almaktadır. Bu otoimmün rahatsızlıkta bağışıklık sistemi tiroidlere saldırmakta ve aşırı tiroid hormonunun üretilmesine neden olarak hipertiroidinin gelişmesine neden olmaktadır. Ayrıca aşırı iyot tüketimi, tiroid veya hipofiz bezinde meydana gelen tümörler, T4 ve T3 hormonlarının bezden sızmasına neden olan tiroid iltihaplanmaları kişilerde hipertiroidinin görülme nedenleri arasında gösterilmektedir.
Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir?
Kan seviyelerindeki yüksek T3, T4 seviyeleri metabolizma hızının artmasına neden olmaktadır. Metabolizma hızının aşırı derecede hızlanması hipermetabolik durum olarak adlandırılmaktadır. İştah artışı, konstrastyon güçlüğü, düzensiz uyku, hızlı kilo kayıpları, tiroid bezinin şişmesi, adet düzensizlikleri, mide bulantısı, kusma ve bağırsak düzenindeki bozulmalar, hızlı kalp atışı, yüksek tansiyon ve et titremeleri görülen belirtiler arasındadır.
Hipertiroidi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
- Hipertiroidi tedavisinde öncelikle tiroid bezini kontrol altına alabilmek için ilaç tedavisine başlanmalıdır. İlaç tedavisiyle birlikte kişiye uygun hazırlanacak diyet tedavisi kişinin günlük yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olacaktır.
- Hipertoridi tedavisi sırasında kullanılan anti-tiroid ilaçlar, cerrahi veya oral yolla alınan radyoaktif iyot tiroidin çok fazla hormon üretmesini engellemek amacıyla kullanılmaktadır.
Hipertiroidin tedavi edilemediği durumlarda ise kişilerde kemik kaybı, kemik kırıkları ve kalp rahatsızlıkları gibi birçok sağlık problemi görülmektedir.
Hipertiroidi Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Hipertiroidi hastaları için uygulanacak olan beslenme programı kişiye özel olmalıdır. Kişinin ihtiyaçları, günlük besin tüketim durumu ve metabolik rahatsızlıkları göz önünde bulundurularak uygulanması gereken beslenme programının karabonhidrat, yağ, protein ve vitamin-mineral değerleri kişiye özgü bir şekilde belirlenmelidir.
Hipertirodi olan kişilerin diyet programlarında iyot kısıtlanmalıdır. Hazır gıdalar tüketilecek ise iyot içeriği kontrol edilerek düşük iyot seviyesine olan besinler tercih edilmelidir. Ancak değerleri normal olan kişilerde kısıtlandırmaya gerek duymadan bireyin tıbbi öyküsü doğrultusunda kişiler yönlendirilmelidir.
Hipertiroidi Olan Bireylerin Dikkat Etmesi Gereken Kurallar
- Sağlıklı yağlar ve kompleks karbonhidratlardan zengin beslenme programı uygulanmalıdır. Basit şeker ve yağ içeriği yüksek besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Tiroid ilaçlarını etkileyebilecek olan alkol ve kafein içeriği yüksek içeceklerden kaçınılmalıdır.
- Tedavi sürecinde iyotsuz beslenme gerekliliğine karar verildiyse iyotsuz tuz kullanılmalıdır.
- Günde mutlaka 1.5-2 ltre su içmeye özen gösterilmelidir. Su içmekte zorlanan kişiler ise suyu tatlandırarak su tüketim miktarını arttırmalıdırlar.
- İyot içeriği yüksek balık tüketiminden kaçınılmalıdır. Tuzlu su balıklarını tüketmek yerine tatlı su somonu tercih edilmelidir.
- Süt ve süt ürünleri iyot içermektedir. Bu yüzden iyot kısıtlaması olan bireylerin öğünlerinde kalsiyum ihtiyaçlarını karşılamak adına badem, incir, kuru fasülye, ıspanak gibi besinler tüketmeye çalışmalıdırlar.
- Hipertoridi özellikle kemiklerin de zayıflamasına neden olan rahatsızlıkları tetiklediği için kalsiyum ve D vitamini alımına bu süreçte dikkat edilmelidir.
- Selenyum açısından zengin beslenme programları da tiroid hormon seviyelerini dengelemektedir. Bu yüzden günlük beslenme programınızda yağlı tohumlar, tavuk, balık, tam tahıllı besinler gibi selenyum açısından zengin besinlere ağırlık verilmelidir.
- Ayrıca A vitamini, demir ve çinko tüketimi de tiroid hormonu üzerinde etkilidir. Bu yüzden tedavi sürecinde bu besin öğelerinin alımına özen gösterilmelidir.
Hipertiroidi Durumunda Tüketilebilecek Besinler Nelerdir?
- Hipertoridi olan kişiler sağlıklı beslenme programı uygulamalı ve sağlıklı yaşam tarzını yaşam standartı haline getirmelidir.
- Hipertroidi olan kişiler günlük beslenme programında kabak, biber, havuç gibi renkli sebzelere yer vermelidir.
- Öğünlerde tam buğday, bulgur, yulaf, kinoa, karabuğday, kahverengi pirinç gibi tahıl kaynaklarına ağırlık verilmelidir.
- Derisiz tavuk eti, balık, yağsız sığı eti gibi yağsız protein kaynakları tercih edilmelidir.
- Avokado, zeytinyağı, keten tohumu yağı gibi sağlıklı yağlara diyet programında yer verilmelidir.
Hipertiroidi Durumunda Sakınılması Gereken Besinler Nelerdir?
Hipertoridi olan kişilerin tedavi sürecinde bazı besinlerin tüketiminden kaçınması gerekmektedir. Bu sayede tedavi süreci olumsuz etkilenmeyecek ve kişi sağlığına daha kısa sürede kavuşabilecektir.
- Kişilerin iyot içeriği yüksek besinlerden kaçınması gerekmektedir. Aşırı iyot içeren besinlerin tüketimi hipertiroidiye neden olabilmekte ve mevcut hastalığı daha da ilerletebilmektedir.
- Düşük iyot içeriğine sahip diyet uygulaması gereken kişilerin iyotlu tuz, deniz ürünleri, süt ve süt ürünleri, yumurta salatası gibi besinlerin tüketiminden kaçınması gerekmektedir.
- Tiroid hastalıkları karbonhidrat metabolizmasını etkilemektedir. Kan şekerini dengelemek ve tiroid hastalığına bağlı gelişebilecek şeker rahatsızlıklarını giderebilmek için glisemik indeksi yüksek besinler tüketilmemelidir. Günlük beslenme programında şeker içeriği yüksek besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Şeker, beyaz un, meyve suyu, düşük lifli tahıllar, patates, havuç gibi glisemik indeksi yüksek besinler tüketilmemelidir. Yulaf ezmesi, tam tahıllı ekmek, kepekli makarna gibi lif içeriği yüksek besinler tüketilmelidir.
- Gün içerisinde doymuş ve trans yağların tüketiminden kaçınılmalıdır. Bu yağların tüketimi vücuttaki iltihaplanmayı tetikleyebilmektedir. Sağlıksız yağların tüketimini azaltmak tiroid semptomlarını hafiflettiği için tiroid hastalığının iyileştirilmesinde etkilidir. Bu yüzden doymuş yağ içeriği yüksek olan tereyağı, margarin, kırmızı et, işlenmiş et, tereyağı ve kızartılmış besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Bunun yerine balık, derisiz tavuk eti ve kurubaklagiller tüketilmelidir.
Örnek Hipertiroidi Diyet Listesi
Kahvaltı
- 1 adet haşlanmış yumurta
- 1 dilim beyaz peynir
- Mevsim yeşilliği
- 1 ince dilim tam buğday ekmeği
Öğle Yemeği
- 100-150 gram ızgara/fırında/haşlama derisiz tavuk eti/ köfte/ balık
- Mevsim salata
- 1 su bardağı ayran
- 1 ince dilim tam buğday ekmeği
Ara Öğün
- 1 porsiyon taze meyve
- 15-20 adet çiğ badem
Akşam Yemeği
- 8 yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği
- 4 yemek kaşığı yoğurt
- Mevsim salata
- 1 orta boy kepçe çorba veya 1 ince dilim tam buğday ekmeği
Uyumadan 2 Saat Önce
-Bu diyet listesi kişilerin ihtiyaçları doğrultusunda değişkenlik gösterebilmektedir. Bu yüzden programı uygulamadan önce mutlaka diyetisyeninize danışmalısınız.