Protein Kaçağı Nedir?
Tıp dünyasında nefrotik sendrom olarak da bilinen protein kaçağı, böbreklerde meydana gelen bir rahatsızlıktır. Böbreklerde oluşan herhangi bir hasarın çeşitli bulgu ve belirtilerle vücutta kendini göstermesiyle başlayan bu rahatsızlık böbreğe ait olan hücrelerin görevlerini tam olarak yerine getirememelerinden kaynaklanır. Bu durum insan vücudunda idrar yolu ile protein kaçaklarına sebep olur. Aslına bakıldığında protein kaçağı olarak adlandırılan bu durum bir nevi böbreklerden sızan proteinin idrardaki protein seviyesini arttırması anlamına gelir. Protein kaçağının tespit edilebilmesi için hastalardan protein kaçağı idrar testi istenir. Gerekli tedbirler alınmadığında ve uygun tedavi yöntemleri uygulanmadığında önemli rahatsızlıklara sebep olabilen protein kaçağı ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Protein Kaçağı Kimlerde Görülür?
Bir böbrek ve idrar yolu hastalığı olarak tanımlayabileceğimiz protein kaçağı rahatsızlıkları genellikle;
- yüksek tansiyon rahatsızlığı bulunanlarda
- böbrek hastalarında ve
- diyabetli kişilerde görülür.
Bunun yanı sıra tanı almış herhangi bir rahatsızlığı bulunmayan hastalarda da idrar kaçağı görülebilmektedir. Sağlıklı bir vücut sisteminde böbrekler, protein kanalı tıkarlar ve proteinin kan yoluyla organ ve dokulara ulaşmasını sağlarlar. Ancak protein kaçağı durumlarında kandaki protein idrara karışır. Bu sebeple idrardaki protein miktarında artış olur. Yani vücudun ihtiyacı olan protein kullanılmadan idrar yoluyla vücut dışına atılmış olur. Bu rahatsızlık ciddiye alınmadğında farklı pek çok önemli rahatsızlığa sebep olabilir. Hatta protein kaçaklarının hayati tehlikelere bile yol açtığını söyleyebiliriz.
Protein Kaçağı Belirtileri Nelerdir?
İdrarda protein kaçağı kronik bir rahatsızlık olmakla birlikte genellikle başlangıç evlerinde herhangi bir belirtiye rastlanmaz. Ancak ilerleyen evrelerde hastaların da kolaylıkla anlayabileceği birtakım belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden en sık rastlananı ise idrarın sabun gibi köpürmesidir. Bunun yanı sıra sık rastlanan diğer protein kaçağı belirtileri ise şu şekildedir:
- Sırt, alt kaburga ve böbreklerin bulunduğu kısımlarda ağrı
- İdrar yaparken ağrıya eşlik eden yanma hissi
- İdrara çıkamama, idrar yaparken zorlanma
- El, ayak, yüz ve karın bölgelerinde meydana gelen şişme
- Mide bulantısı ve iştahta azalma
- Nefes darlığı
- Konsantrasyon eksikliği
- Göğüs kısmında basınç benzeri oluşan ağrı
- Kısa süreli bilinç kaybı ya da zihinsel bulanıklık
Protein Kaçağı Nedenleri Nelerdir?
İdrarda protein kaçaklarının görülmesi genellikle böbrek hastalıkları ve böbrek enfeksiyonlarının habercisidir. Bunun yanı sıra çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilen protein kaçakları tamamen sağlıklı insanlarda da kimi zaman görülmektedir. Genel olarak protein kaçağı nedenleri hakkında bilgi verecek olursak nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Böbreklerin kullanılan ilaçlar sebebiyle zarar görmesi
- Böbrek enfeksiyonları ve böbrek filtrelerinin iltihaplanması
- İdrar yolu enfeksiyonları ve diğer ateşli hastalıklar
- Kötü hipertansiyon, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklar
- Vücudun ihtiyacından daha az su tüketimi
- Bazı önemli karaciğer hastalıkları
- Yorucu spor programı, egzersizler ve duygusal stres
- Üreterler, prostat hastalıkları ve üretra taşları
- Gebelik toksemisi
- Çok soğuğa ya da çok sıcağa aşırı maruz kalma
Protein Kaçağı Diyeti Nasıl Yapılır?
Böbreklerin vücut fizyolojisindeki asıl görevi yenilen besinlerin sindirimi sonrasında oluşan atık maddelerin filtrelenerek vücuttan atılmasını sağlamaktır. Ancak protein kaçağı da dahil olmak üzere çeşitli böbrek rahatsızlıklarında, böbrekler bu görevi tam olarak yerine getiremezler ve hastalar böbrekleri yormamak için kısmen bir diyet uygulamak zorunda kalırlar. Böbreklerin çalışmasını kolaylaştırmak ve onları yormamak için protein kaçağı diyeti olarak da bilinen bazı noktalara dikkat edilmelidir. Bu noktalar aşağıdaki gibi belirtilmiştir.
- Maydanoz, limon, kekik ve su ile hazırlanan kürler kullanılabilir.
- Kızartılmış yiyecekler yerine haşlanmış yiyecekler tercih edilmelidir.
- Protein kaçağı hastalarına genellikle sodyum kısıtlaması önerilir.
- İşlenmiş gıdalardan (sucuk, salam, sosis) uzak durulmalıdır.
- Sıvı, özellikle su tüketimi arttırılmalıdır.
İdrarında Protein Kaçağı Olanlar Ne Yememeli?
- Yüksek proteinli yiyecekler: Yüksek proteinli yiyecekler, idrarda protein seviyesini artırabilir. Bu nedenle, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir, yoğurt ve yumurta gibi yüksek proteinli yiyeceklerin tüketimi sınırlanabilir.
- Tuzlu yiyecekler: Tuzlu yiyecekler, vücuttaki sodyum seviyesini artırır ve böbrekleri yormaya neden olabilir. Bu nedenle, tuzlu yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. İşlenmiş gıdalar, turşu, patates cipsi, fast food ürünleri ve hazır yemekler gibi yiyecekler yüksek tuz içeriği içerirler ve tüketilmemesi önerilir.
- Şekerli ve işlenmiş yiyecekler: Şekerli yiyecekler, vücuttaki kan şekeri seviyelerini artırır ve böbrekleri yorabilir. Ayrıca, işlenmiş yiyecekler, trans yağlar, koruyucu ve katkı maddeleri içerebilir. Bu nedenle, tatlılar, çikolata, şekerli içecekler, kek, bisküvi ve hazır atıştırmalıklar gibi şekerli ve işlenmiş yiyecekler tüketilmemelidir.
- Alkol: Alkol, böbrekler üzerinde yük oluşturabilir ve idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu nedenle, alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Protein Kaçağına Hangi Bitkiler İyi Gelir?
İdrarda protein kaçağı olan kişilerin diyetlerine bazı bitkiler eklemeleri önerilir. Örneğin:
- Biberiye: Biberiye, böbreklerin sağlıklı kalmasına yardımcı olan antioksidanlar içerir. Ayrıca, biberiye, idrar yolu enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir.
- Kırmızı Biber: Kırmızı biber, idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan C vitamini ve antioksidanlar içerir.
- Brokoli: Brokoli, böbrek sağlığına faydalı olan B vitaminleri, C vitamini ve antioksidanlar içerir.
- Ispanak: Ispanak, demir, potasyum, magnezyum ve C vitamini gibi mineraller içerir. Ayrıca, idrar yolu enfeksiyonlarını önleyen antioksidanlar da içerir.
- Böğürtlen: Böğürtlen, böbreklerin sağlıklı kalmasına yardımcı olan antioksidanlar ve lif içerir.
- Yaban Mersini: Yaban mersini, böbrek sağlığına faydalı olan antioksidanlar içerir. Ayrıca, idrar yolu enfeksiyonlarını önleyen bileşikler de içerir.
Sık Sorulan Sorular
