Metformin Nedir?
Metformin, kan şekeri düzeylerini kontrol etmeye yardımcı olan oral bir diyabet ilacıdır. Metformin, tip 2 diyabetli erişkinlerde kan şekeri kontrolünü iyileştirmek için diyet ve egzersizle birlikte kullanılır. Metformin bazen insülinle birlikte ve diğer ilaçlar ile kullanılır fakat tip 1 diyabet için uygun değildir. Metformin ayrıca polikistik over sendromunu (PCOS) tedavi etmek için de kullanılır.
Metformin Ne İşe Yarar?
- Metformin, bir tür diabetes mellitus veya tip 2 diyabet adı verilen şeker diyabetinin neden olduğu yüksek kan şekeri düzeylerini tedavi etmek için kullanılır.
- Tip 2 diyabet sayesinde pankreas tarafından ortaya çıkan insülin, düzgün bir şekilde çalışabileceği vücut hücrelerine şekeri alamaz.
- Metformini doğrudan, sülfonilüre adındaki oral antidiyabetik ilaçla ya da insülin ile birlikte kullanmak, kan şekerini yüksek seviyelerden aşağıya düşürmeye ve yiyecekleri enerjiye çevirmek için kullanma şeklinizi düzeltmeye yardımcı olur.
- Metformin, pankreas bezlerinden insülin üretemedikleri için insüline bağımlı veya tip 1 diyabetli hastalara yardımcı olmaz. Kan şekerleri en iyi şekilde insülin enjeksiyonları ile kontrol edilir.
Metformin Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılır?
- Metformin, güvenliği ve düşük maliyeti nedeniyle yaygın olarak kullanılan bir biguanid ilacıdır.
- Plazma glikoz seviyelerini düşürme konusundaki olağanüstü yeteneği nedeniyle, tip 2 diyabetin erken evrelerinde tedavi edilmesi için 60 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır.
- Zamanla, metforminin farklı kullanımları keşfedildi ve metforminin çeşitli hastalıklar ve hatta yaşlanma için faydaları doğrulandı. Bu hastalıklar arasında kanserler (örneğin, meme kanseri, endometriyal kanser, kemik kanseri, kolorektal kanser ve melanom), obezite, karaciğer hastalıkları, kardiyovasküler hastalık ve böbrek hastalıkları yer alır.
- Metformin, farklı sinyal yolları aracılığıyla farklı etkiler gösterir.
- Çok sayıda çalışma ve klinik deneme, metformin monoterapisinin veya diğer glukoz düşürücü ilaçlarla kombinasyon tedavisinin Tip 2 diyabet tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir.
Metforminin Yan Etkileri Nelerdir?
- Olağandışı kas ağrısı;
- Soğuk hissetmek;
- Nefes almada zorluk;
- Baş dönmesi, sersemlik, yorgun ya da zayıf ve bayılacakmış gibi hissetmek;
- Mide ağrısı, kusma;
- Yavaş veya düzensiz kalp atış hızı.
Yaygın yan etkileri şunları içerebilir:
- Düşük kan şekeri;
- Mide bulantısı, mide rahatsızlığı; veya
- İshal.
- Bunlardan farklı yan etkiler yaşama ihtimaliniz de vardır.
Metformin Kullananların Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?
- Bu ilacı almadan önce bilgileri dikkatlice okuyun ve anladığınızdan emin olun. Herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuza sorun.
- Doktorunuzun size verdiği özel yemek planına dikkatle uyunuz. Ayrıca, düzenli olarak egzersiz yapın ve belirtilen şekilde kanınızda veya idrarınızda şeker olup olmadığını test edin.
- Metformin, tedavinin ilk birkaç haftasında meydana gelebilecek mide veya bağırsak yan etkilerini azaltmaya yardımcı olmak için yemeklerle birlikte alınmalıdır.
- Tableti veya uzatılmış salımlı tableti bir bardak dolusu su ile birlikte yutunuz. Ezmeyin, kırmayın veya çiğnemeyin.
- Uzatılmış salımlı tableti alırken, vücudunuz ilacı emdikten sonra tabletin bir kısmı dışkınıza geçebilir.
- Doktorunuzun reçete ettiği markayı kullanmanız önemlidir.
- 1 ila 2 hafta içinde kan şekeri kontrolünüzdeki iyileşmeyi fark edebilirsiniz, ancak kan şekeri kontrolünün tam etkisi 2 ila 3 ayı bulabilir.
Metformin Nasıl Zayıflatır?
Diyabetik olmayan bireylerde, metforminin kilo kaybı üzerinde zayıf fakat faydalı etkiler gösterdiği gösterilmiştir. Farelerde, 14 hafta boyunca metformin tedavisi, yağ birikimini önlemek için beyaz adipoz dokusunda lipolizi iyileştiren önemli bir metabolik hormon olan FGF21’in (fibroblast büyüme faktörü 21) ekspresyonunu artırarak yüksek yağlı diyet kaynaklı obeziteyi ve ilişkili inflamatuar yanıtı önemli ölçüde önledi.
Buradan elde edilecek sonuçla metformin ile zayıflama mümkündür.
Metformin Nasıl Kullanılır?
Tip 2 Diyabette Kullanımı
Metformin, tip 2 diyabetli kişilerde kan şekeri (şeker) seviyelerini kontrol etmek için kullanılır. Yetişkinler ve 10 yaşın üzerindeki çocuklar için reçete edilebilir. Metformin kilo alımına neden olmadığından ve kilo vermeye yardımcı olabileceğinden, genellikle tip 2 diyabetli aşırı kilolu kişilere reçete edilir. Yetişkinlerde metformin tek başına veya insülin dahil diğer diyabet ilaçları ile birlikte kullanılabilir.
Prediyabette (Gizli Şeker) Kullanımı
Prediyabetiniz varsa, kan şekeriniz olması gerekenden daha yüksektir. Tip 2 diyabete yakalanma olasılığınız daha yüksektir. İlaç metformin, prediyabetli kişilerde tip 2 diyabetin önlenmesine de yardımcı olabilir. Metformin alsanız bile, mümkün olduğunca çok sayıda sağlıklı yaşam tarzı değişikliği yapmanız önemlidir. Bunların her ikisini de yapmak, uzun vadede tip 2 diyabeti geciktirmek veya önlemek için size en iyi şansı verebilir.
PKOS’ta kullanımı
Genellikle tip 2 diyabeti tedavi etmek için kullanılsa da metformin, PCOS’ta insülin direncini hafifletmeye de yardımcı olabilir. Vücudunuzdaki glikoz üretimini azaltan ve periferik glikoz alımını ve kullanımını artıran insülin duyarlılığını geliştirerek çalışır. Bu, vücut hücrelerinin, vücudunuzda zaten mevcut olan glikozu emmesini ve kullanmasını sağlar.
Sık Sorulan Sorular
Metformin Böbreklere Zarar Verir Mi?
Diyabete bağlı hastalıklarda kullanılan metformin etken maddeli ilaçlar kısa vadede böbreklerde önemli bir rahatsızlığa sebep olmaz. Ancak ömür boyu ilaç kullanımının hem böbrekleri yorduğu hem de işlevsel açıdan bazı problemlere yol açtığı bilinmektedir. Böyle durumlarda metformin etkenli ilaçların dozajı yavaş yavaş düşürülür ve hastanın kontrollü bir şekilde bu ilaçları kullanması sağlanır.
Metformin Etkisi Ne Zaman Başlar?
Diyabet Tip 2 yani halk arasında bilinen adıyla şeker hastalığı tedavisinde kullanılan metformin etken maddesine sahip ilaçlar oldukça etkili ve kuvvetli ilaçlardır. Kimi zaman kilo vermek isteyen kişiler tarafından da metformin ilaçlarının kullanıldığı bilinmektedir. Bu ilaçlar alındıktan kısa bir süre sonra etkilerini göstermeye başlarlar. Ancak kullanımı sırasında dozajlarına ve uzman önerilerine mutlaka dikkat edilmelidir.
Metformin Vücuttan Nasıl Atılır?
Kan şekerini dengede tutma, iştahı baskılama ve kilo kaybına sebep olma gibi özellikleriyle ön plana çıkan metformin etken maddeli ilaçlar genellikle diyabet hastalarının kullandığı ilaçlardır. Bu ilaçlar vücutta metformin miktarının artmasına sebep olmaktadır. Her etken madde gibi görevini tamamladıktan sonra böbrekler yardımıyla vücuttan atılır. Vücuttan atıldığında idrarda metformine değişmemiş bir şekilde rastlamak mümkündür.
