Hipoglisemide beslenme ile ilgili merak ettiğiniz soruları sizler için yanıtladım.
Hipoglisemi Nedir?
Hipoglisemi, glikoz yani kan şekerinin normalden daha düşük seviyede bulunmasıdır. Genellikle hipoglisemi, diyabetle ilişkilendirilir. Fakat bazı durumlarda özellikle ilaçların yan etkisi olarak diyabetle ilgisi olmayan kişilerde de ortaya çıkabilir. Kan şekerinin normal değerlerin altında bir seyir izlemesi acil tedavi gerektiren bir durumdur ve belirtiler ortaya çıktığında mutlaka bir doktordan yardım alınmalıdır.
Hipoglisemi Belirtileri Nelerdir?
Aynı diyabet hastalarında olduğu gibi hipoglisemi hastalarında da başlangıç aşamasında yoğun belirtiler görülebilir. Özellikle kandaki şeker oranının ani bir şekilde azalmasına bağlı olarak ortaya çıkan bu belirtiler uzun vadede ciddi sağlık sorunlarını tetikleyecek duruma gelebilir. Bu yüzden hipoglisemi belirtileri gösteren kişilerin vakit kaybetmeden bir doktordan yardım almaları şiddetle önerilmektedir. Aşağıdaki belirtilerin bir ya da bir kaçı hipoglisemi hastalarında sıklıkla gözlemlenir;
- Dil, dudak, yanak çevresinde karıncalanma ve uyuşma
- Hızlı ya da düzensiz kalp atışı
- Kaygı, stres, anksiyete gibi psikolojik problemler
- Ten renginde solma
- Uyku problemleri ve konsantrasyon kaybı
- Kişilik değişiklikleri ve anormal davranışlar
- Baş ağrısı, bulanık görme, terleme
- Titreme, üşüme, halsizlik, yorgunluk hissi
Hipoglisemi Neden Olur?
Hipoglisemi, kan değerlerinde şekerin bulunması gerekenden çok daha az bulunmasına denir. Kan şekerinin bu denli düşmesine sebep olabilecek bir kaç durum vardır. Bu sebeplerden en çok karşılaşılanı diyabet hastalıklarında kullanılan ilaçların oluşturduğu yan etkilerdir. Diğer sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir;
- Diyabete bağlı ortaya çıkan hipoglisemide yeterli insülin üretilmemesi hipoglisemiye sebep olabilir.
- Vücutta gereğinden çok fazla insülin üretilmesi de yine hipoglisemiye yol açabilmektedir.
- Diyabet ilaçlarının kan şekeri seviyesinde düşmeye neden olduğu bilinmektedir.
- Böbrek üstü bezi ya da hipofiz tümörü
- Pankreas hücrelerinin aşırı büyümesi
- Uzun süreli açlığa sebep olan bazı yeme bozuklukları
- Aşırı alkol tüketimi
- Bazı kritik hastalıklar
- Hormonal dengesizlikler de hipoglisemi ve belirtilerini tetikleyen sebepler arasında yer alır.
Hipoglisemi Durumunda Ne Olur?
Hipoglisemi, kan şekeri düşüklüğüne verilen isimdir. Bu durum insülinin ihtiyaçtan daha fazla salgılanması sebebiyle ortaya çıkar. Ağır, orta ve hafif olarak hipoglisemiyi sınıflandırmak mümkündür. En önemli nedenleri arasında diyabet hastalıkları ve düzensiz beslenme yer alır. Hipoglisemi, bazı belirtilerle ortaya çıkar ve tedavi edilmezse daha ciddi sağlık problemleriyle sonuçlanır. Hipoglisemi durumunda;
- Glikoz üretimini düzenleyen hormonlarda işlevsizlik
- Vücudun ihtiyacı olandan daha fazla ürettiği insülin seviyesi
- Glikoz üretiminin engellenmesi ve aşırı insülin salınımı
- Glikozun kan dolaşım sisteminde birikerek hücrelere dolaşımının kesilmesi gibi durumlar sıklıkla gözlemlenir.
- Bu etkiler uzun vadede vücut sistemini bozabilir ve ciddi sağlık problemlerine ve diyabete yol açabilir. Bu nedenle uzmanlar hipoglisemi şüphesi olan bireylerin acilen bir doktora başvurmalarını önermektedir.
Hipoglisemide Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Kandaki şeker seviyesinin düşmesine bağlı olarak ortaya çıkan hipoglisemi için yaşam tarzında ve beslenme düzeninde yapılacak bir kaç değişiklik oldukça etkilidir. Özellikle beslenme rutinini oluşturmak, öğünleri zamanında gerçekleştirmek, uzun süreli açlıktan uzak durmak hipoglisemi ile savaşmak için kimi zaman yeterlidir. Ancak ağır hipoglisemi hastalarının dikkat etmeleri gereken daha katı kurallar bulunabilir. Bu yüzden hipoglisemide beslenme ve perhize dikkat etmek hem hipogliseminin diyabete dönüşmesini önleyecek hem de semptomlarını hafifleterek yaşamı kolaylaştıracaktır.
- Kan şekeri düştüğünde rafine şekerlerden uzak durulmalıdır.
- Glisemik indeksi düşük olan besinlere ağırlık verilmelidir.
- Ana ve ara öğünler atlanmamalı ve zamanında yapılmalıdır.
- Kan şekerini dengesizliğe uğratan rafine karbonhidratlardan uzak durulmalıdır.
- Süt ve süt ürünlerinin yarım yağlı olanları tercih edilmelidir.
- Kırmızı ete değil beyaz ete öncelik verilmelidir.
- Aç karnına yoğun egzersizler yapılmamalı mutlaka öncesinde hafif atıştırmalar yapılmalıdır.
- Kan şekerinde ani değişimlere sebep olan alkol kullanılmamalıdır.
- İşlenmiş etler yerine; haşlama, ızgara ya da fırında pişmiş etler tüketilmelidir.
- Şeker içeren meyve suları tek başına tüketilmemeli, yanında mutlaka protein içerikli besinler tüketilmelidir.
Hipoglisemi Diyeti
Kan şekerinin normalden daha düşük seviyede bulunması kimi zaman hastaların belirli bir beslenme programına ya da diyete uymasını zorunlu hale getirebilmektedir. Bu diyetlerin asıl amacı kan şekerini dengelemek ve oluşabilecek ani yükselme ve düşüşlerin önüne geçmektir. Genellikle bir uzman tarafından hazırlanan bu beslenme programları hipogliseminin daha hafif bir düzeyde seyretmesi ve günlük hayatı olumsuz etkileyecek belirtilerinin ortadan kaldırılması adına oldukça önemlidir. Halk arasında hipoglisemi diyeti olarak da bilinen beslenme programları bazı besin gruplarını sınırlandırabilir ya da alımını durdurabilir. Burada kişinin hipoglisemi şiddetine ve yaşam tarzına dikkat edilir. Bu yüzden hipoglisemi diyetleri esnek ve özneldir.
- Diyetin asıl kuralı karbonhidratla birlikte protein alımını sağlamaktır.
- Rafine şekerlere diyette yer verilmez.
- Ara öğünlerde sadece meyve tüketilmesi önerilmez ve yanında mutlaka protein ya da kompleks karbonhidratların alınması teşvik edilir.
- Diyetin tamamlayıcı bir parçası olarak spor ve egzersiz programı da hastalara sunulur.
- Uzun süreli açlık istenmediği için hipoglisemi diyetleri genellikle 3 ana ve 3 ara öğün olmak üzere yemek ve atıştırmalıklardan oluşur.
Sık Sorulan Sorular
Hipoglisemi Kilo Aldırır Mı?
Hipoglisemi genellikle kilo ile ilgili durumlarla yakından ilgilidir. Özellikle fazla kiloların verilememesi ve kilo alımının en önemli sebeplerinden birini hipoglisemi oluşturur. Çünkü hipoglisemi hastalarında kan şekeri ani düştüğü için yemeklerden sonra tatlı yeme ihtiyacı hissedilir ve bu durum uzun vadede kilo alımına sebep olur. Bu nedenle yeme isteğinin kaynağı belirlenmeli eğer altında hipoglisemi yatıyorsa mutlaka tedavi yöntemleri tercih edilmelidir.
Hipoglisemi Kimlerde Görülür?
Vücudun dengeleyici mekanizması sebebiyle hipoglisemi durumları her ne kadar dengelense de kan şekerinin normalden düşük olduğu durumlarla da karşılaşabiliyoruz. Özellikle öğün atlayan, vücudun ihtiyaç duyduğu kaloriyi alamayan ve insülin ilaçlarını dikkatsiz kullanan kişiler hipoglisemi riskiyle karşı karşıya kalabilir. Hatta yoğun ve uzun süreli egzersizlerin aç karnına yapılmasının da bu riski arttırdığı bilinmektedir.
